BIST 100 9.079,97 % 3,10
USD/TRY 32,3654 % 0,07
EUR/TRY 35,0024 % -0,04
Piyasalar
9.079,97
% 3,10
32,3654
% 0,07
35,0137
% -0,01
1,0790
% 0,01
47,65
-0,28
2.229,87
% 1,60
87,00
% 1,86
En son haberlerden haberin olsun istemez misin?

10 kelimede yeniden düğüm olan AB-Türkiye ilişkileri

Bir yıl önce vizesiz seyahatin konuşulduğu Avrupa Birliği ile ilişkileri ve kırılma noktalarını anlatan 10 kelime

10 kelimede yeniden düğüm olan AB-Türkiye ilişkileri
GÖKÇEN TUNCER 07 11 2016, 17:38

Son aylarda darbe girişimi, olağan üstü hâl, operasyonlar ve tutuklamalarla çalkalanan Türkiye gündemi daha beş ay önce Avrupa Birliği'ne vizesiz girileceğini tartışıyordu. Türkiye'de bir yıl önce yeşeren "Avrupa'da vizesiz gezeceğiz" ümitleri ve hayalkırıklıklarını 10 kelime ile özetlemek mümkün.

ORTAK EYLEM PLANI: Brüksel'de bir araya gelen Almanya Başbakanı ve dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu'nun üzerinde görüş birliğine vardığı , 29 Kasım 2015'te imzalanan ve 18 Mart 2016'da  anlaşma metninin kabul edildiği "Türkiye-AB Ortak Eylem Planı", Türkiye'deki Suriyeli göçmenlerin yükünün paylaşılması, bu kapsamda Türkiye'ye verilecek 3 milyar euroluk mâli destek, AB'ye kontrolsüz göçün engellenmesi ve Türkiye'ye tanınacak vize muafiyeti konularını içeriyor. 

VİZE SERBESTİSİ: Türkiye vatandaşlarının schengen üyesi Avrupa Birliği ülkelerinde vizeye gerek duymadan seyahat edilmesini öngören vize serbestisi (muafiyeti) için ilk adım "Ortak Eylem Planı'ndan" da önce 16 Aralık 2013'te atılmıştı. 

Dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve AB temsilcilerinin katıldığı toplantı sonrası " Vize Serbestisi Diyaloğu Mutabakat Metni ve Geri Kabul Anlaşması" imzalanmış, 3-3,5 yıl içerisinde Türkiye vatandaşlarının vizeden muaf olacağı öngörülmüştü. Vize serbestisi konusu, mültecilerin geri kabulü şartıyla "Türkiye-AB Ortak Eylem Planı"yla ikinci kez masaya geldi ve bir yıl içinde tamamlanması hedeflendi.  

GERİ KABUL ANLAŞMASI: Başbakanlık'ın internet sitesinde yer verdiği tanımlamaya göre "Geri kabul Anlaşması" şu iki şartı içeriyor:

1- Yasadışı yollarla AB ülkelerine giden veya bu ülkelerde bulundukları sırada yasadışı duruma düşen (örneğin vize süresini geçiren) Türk vatandaşları ve Türkiye üzerinden Anlaşmaya taraf olan diğer ülkelere geçiş yapan üçüncü ülke vatandaşlarının Anlaşmada belirlenen şartlar ve kurallar çerçevesinde Türkiye’ye geri alınması

2- Yasadışı yollarla AB ülkeleri üzerinden Türkiye’ye gelen veya Türkiye’de bulundukları sırada yasadışı duruma düşen AB üyesi ülkeler ve üçüncü ülke vatandaşlarının Anlaşmada belirlenen şartlar ve kurallar çerçevesinde ilgili AB ülkesine iade edilmesi

KRİTER: Avrupa Birliği, Türkiye üzerinden Avrupa’ya giden düzensiz göçmenlerin Türkiye’ye geri kabulü karşılığında Türk vatandaşları için vizesiz Avrupa’yı öngören yol haritası için 72 kriteri şart koşmuştu. 67'si tamamlanan kriterlerden geriye 5 tane kaldı:

1- Yolsuzlukla Mücadele: Yolsuzlukla mücadele Ulusal Stratejisi’nin, Eylem Planının ve GRECO tavsiyelerinin etkin bir şekilde uygulanması

2- Üye ülkelerle yasal işbirliği: Merkezi yönetimler arasında doğrudan iletişimin gerektiği olağanüstü durumlar da dâhil olmak üzere, bütün cezai meselelerde etkin adli işbirliğinin sağlanması 

3-  EUROPOL ile gelişmiş işbirliği:  EUROPOL ile Operasyonel İşbirliği Anlaşması’nın tam ve etkin şekilde uygulanmasının sağlanması;

4- Bilgi güvenliği: Kişisel verilerin korunmasına ilişkin, - özellikle yetkili kurumların bağımsızlığı gibi konularda - ulusal mevzuatın AB müktesebatına uyumlu şekilde çıkartılması ve uygulanması;

5- Terör tanımı: Organize suç ve terörizme ilişkin yasal çerçevenin; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, AİHM içtihatları, AB müktesebatı ve AB üyesi Devletlerdeki uygulamalarla uyumlu olacak şekilde gözden geçirilip düzenlenmesi ve mahkeme, kolluk kuvvetleri ve güvenlik güçlerinin uygulamalarının kişi güvenliği ve özgürlüğü, adil yargılanma hakkı; ifade, toplanma ve dernek kurma özgürlüğü ile uyumunun sağlanması.

ÇİPLİ PASAPORT: Avrupa Birliği'nin kişisel verilerin korunmasına ilişkin belirlediği kriter kapsamına AB standartlarında düzenlenen çipli pasaportlar da giriyor.

İki ülkenin uzlaştığı çipli pasaportlarda çip, yalnızca kapak yerine her sayfada olacak. Pasaportlarda biyometrik bilgilerin yanı sıra parmak izi bulunması zorunlu olacak. 1 Haziran'da dağıtılması planlanan pasaportlar için tüm hazırlıklar tamamlandı ve dağıtımları 1 Kasım'da başladı.

TERÖR TANIMI: Türkiye'nin vize muafiyeti için tamamlaması gereken en zor kriter. Çünkü AB, terörizmle ilgili yasal çerçevenin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına uyumlu hâle getirilmesini isterken Türkiye tanımda bir değişikliğe gitmemekte ısrar ediyor. 

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Mayıs 2016'da yaptığı konuşmada "Neymiş terör konusundaki tavrımızı yumuşatmalıymışız. Yahu bana bak siz ne zamandan beri Türkiye’yi idare etmeye başladınız? Kim size bu yetkiyi verdi? Terör tanımını değiştir demek terörle mücadeleden vazgeç demektir. Bu da terörün yanında yer almaktır" ifadelerini kullanmıştı.

FASIL: 3 Ekim 2005'te başlayan AB'ye katılım müzakereleri 35 başlık (fasıl) altında ele alınıyor. Türkiye'nin tam üyeliği için her bir başlık açılıp, taraflar arasında fikir birliğine varıldıktan sonra kapatılmalı. "Ortak Eylem Planı" kapsamında Türkiye, üyelik sürecini hızlandırmak adına daha fazla fasılın açılmasını istiyor. 

Bugüne kadar 16 fasıl açıldı. Eylem Planı'nın imzalanmasından sonra 14 Aralık 2015'te Ekonomik ve Parasal Politika ile 30 Haziran 2016'da Mali ve Bütçesel Hükümler başlıkları müzakereye açıldı. İşçilerin Serbest Dolaşımı, Enerji, Yargı ve Temel Haklar, Adalet, Özgürlük ve Güvenlik, Eğitim ve Kültür ile Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası fasılları Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından bloke edilmiş durumda.

VERİLEN SÖZ: Avrupa Birliği, Türkiye'yi kriterleri tamamlamadığı gerekçesiyle suçlarken, Türkiye de AB'nin verdiği sözü tutmadığını söylüyor.

Son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2 Kasım'da İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeleri'yle gerçekleşen zirvede "AB bize söz vermiştir, 'Size temmuz başına kadar 3 milyar euro vereceğiz' demiştir. O günden bugüne gelen 200-250 milyon avro. Niye? Dürüst değiller, samimi değiller. '3 milyar euro göndereceğiz' dediler hâlâ gelecek" ifadelerini kullanmıştı.

İDAM: 15 Temmuz darbe girişiminin ardından gündeme gelen idam cezası tartışmaları Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından "Egemenlik milletin olduğuna göre mesele bitmiştir. Batı'nın ne dediği değil milletimin ne dediği önemlidir" sözleriyle defalarca desteklendi. Hükümet yetkileri ve MHP lideri Devlet Bahçeli'nin de destek verdiği idam cezasının geri getirilmesi Avrupa Birliği'nden çok büyük tepki aldı.  

AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Türkiye'deki gelişmelere ilişkin açıklamasında idam cezasının yeniden yürürlüğe girmesi halinde Avrupa Birliği'nin 'üyelik müzakerelerini derhal durduracağını' söylemişti. Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz da “İdam cezasının geri getirilmesi kesinlikle kabul edilemez olur. AB’ye üyelik için müzakereler yürüten Türkiye’nin idamı geri getirmesi, üyelik görüşmelerinin dondurulmasına neden olur” diye konuşmuştu. 

Türkiye'de 2002 yılında 4771 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikle yasalarda yer alan ölüm cezaları müebbet ağır hapis cezasına çevrildi. 2004 yılına gelindiğinde idam, yapılan değişiklikle tamamıyla Anayasa’dan çıkarıldı.

KIRMIZI ÇİZGİ: Sözlük anlamı "belli bir konuda taraflar arasında kabul edilebilir son nokta" olan "kırmızı çizgi", son dönemde diplomasi jargonunda en çok yer bulan kelimelerden.

İdam cezasının geri getirilmesi gibi Türkiye ile ihtilafa düşüldüğü bazı önemli konularda AB yetkililerinin sıkça kullandığı bu kelime, Cumhuriyet Gazetesi'ne yapılan operasyonun ardından yeniden gündeme geldi. 

Darbe girişimi sonrası başlatılan operasyon kapsamında tutuklanan 9 gazeteci ile ilgili olarak Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulz twitter hesabından "Murat Sabucu ve Cumhuriyet'teki diğer gazetecilerin gözaltına alınması, Türkiye'de ifade özgürlüğüne ilişkin kırmızı çizginin bir kez daha aşılması anlamına geliyor" ifadesini paylaşmıştı. 

Başbakan Binali Yıldırım ise Schulz'a cevaben "Kardeşim senin çizgine mizgine biz bakmayız. Kırmızı çizgiyi millet çizer bizde millet. Senin çizginin ne hükmü var? Senin çizginin üzerine bir çizgi de biz çizeriz. Bırakın bu işleri" demişti.

Yukarı

Business HT×