ABD 2015 ilk çeyrek büyüme verisi bildiğiniz üzere % 0,7 daralmayı işaret ediyor. FED’in bu konudaki açıklaması “ çetin geçen kış şartları”. Ayını zamanda anlaşılıyor ki; ABD Doları’nın ilk çeyrekte yüzde 7 ‘nin üzerinde değer kazanması ABD ihracatını etkilemiş ve dolayısıyla da büyüme rakamını.
Bu sebeple akla gelen soru şu: Eğer ABD Doları değer kazanmaya devam ederse FED faiz artırımlarını öteleyebilir mi?
Buna kısa ve net cevabım: Hayır.
Eğer bu cevabın gerekçesi ile ilgileniyorsanız buyurun detaylar..
ABD ekonomisi bir Almanya değil.
FED’in internet sayfasında FRB/US adını verdiği içinde yüzlerce formülün barındığı ve yaşanabilecek olası iç ve dış şoklarda, kamu tarafından alınabilecek kararlarda ve benzeri gelişmelerde ekonominin nasıl etkilenebileceğini tahmin etmeye çalışan bir model var.
FED üyelerini bu modele verilen olası senaryolara bakarak kararlarını şekillendirdiklerini biliyoruz. FED FRB/US’e göre kara almıyor tabii ki. Ancak bu modelin ortaya çıkardığı senaryo sonuçlarını kanaatine ekliyor.
İşte FRB/US modeline göre Dolar endeksinde kalıcı olacak yüzde 10’un üzerinde bir değer kazanımı 2 yılın sonunda toplam GSMH’ya yüzde 0.75’lik bir kayba yol açıyor. Yani eğer şu an yaşanan dolardaki değerlenme kalıcı olursa 2 yılın sonunda tamamlanacak ve ABD GSYH’sına 0.75 puanlık bir büyümeden kayba mal olacak.
Ancak yine FRB/US diyor ki; ABD Doları’ndaki yüzde 10 ve üzerindeki değer kazanımı itham malların girişini kolaylaştıracak ve orada da içerideki enflasyonu ortalama %0.4 kadar düşük tutacak. Diğer yandan güçlü doların tüketiciler üzerinde arttırdığı “güven algısı” ve özelikle Euro ve Yen piyasalarda düşük kur ile ABD’ye mal satabilme potansiyeli de FED’n güvendiği diğer alanlar.
Bildiğiniz üzere Mart ayında ABD Dış ticaret açığı 51 milyar dolar geldi. 2008 yılından beri görülen en yüksek aylık açık. Özellikle ihracatta yüzde 14’e yakın daralma söz konusu. Bu denli daralma her ekonomiyi sarsar. Nitekim ilk çeyrek büyüme verisini ihracat negatif yönde etkilemiş. Ancak ihracatın toplam ekonomiye etkisi ABD’de sadece yüzde 13. Oysa bu oran Almanya’da yüzde 33.
Sözün özü FED’in güçlü doların yan etkilerini görmediğimi söylemek yanlış olur. Ancak azalan ihracat mı? toparlayan dünya ekonomisi ve artan lokal güven endeksi mi? dersek sanırınım tercihini “B” şıkkından kullanacaktır.
