Gazeteci olmak isteyen genç Mark Twain, kasabasındaki bir gazetenin yazı işleri müdürüyle iş görüşmesine gider.
Kendini tanıtan ve muhabir olmak istediğini söyleyen Twain'den yazı işleri müdürü bir anda beklenmedik bir şey ister: "Şimdi arkanı dön ve masamın üzerinde ne olduğunu söyle".
Mark Twain, aklında ilk kalanları sayar: "Kağıt, kalem, mürekkep..."
Yazı işleri müdürü ilk gazetecilik dersini verir: "Gazetecilik hafıza işidir. İlk bakışta masamda ne olduğu görmedin ve hatırlamıyorsun..."
Merkez Bankası'nı dikkatle takip eden ve hafızasını güçlü tutmaya çalışan gazeteciler için ise durum Twain'in tecrübesinden daha kolay değil maalesef.
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, bugünkü Enflasyon Raporu sunumunda bizim yaptığımız üzerine, “Bu haberler çıkınca şaşırıyoruz” dedi.
Sonda söylemem gerekeni baştan söyleyeyim: Biz de epey şaşkınız!
Bankacılık kaynaklarına dayandırdığımız habere göre rezervleri azalan Merkez Bankası, BOTAŞ’ın enerji ödemelerini kamu bankaları üzerinden yapmaya başlamak için çalışmalara başlamış, bu konuda da kamu bankalarına “hazır olun” mesajı vermişti. Haberimiz, bu işlemin ne zaman başlayacağına dair bilgi vermemişti.
Bu noktaya döneceğim ama biz gazetecileri biraz daha iyi anlamanız için "hafızalarımızda" kalan birkaç örneği paylaşmak istiyorum.
Başçı, Nisan ayındaki Enflasyon Raporu sunumunda, 4,3 milyar dolar ile Şubat’ta rekor kıran net hata noksanın (kaynağı belirsiz döviz girişi) neden bu kadar yüksek çıktığına ilişkin bir soruya şu yanıtı veriyordu:
“Bu hep gündeme gelir. 4-5 ay sonra revize ederiz bu rakamları ve azalır ama onlar hiç haber olmaz. Yerleşiklerin yurt dışı mevduatlarının geç muhasebeleşmesinden kaynaklaklanıyor. Gazeteci arkadaşlara söylüyorum not alın: 4-5 ay sonra bu rakamlar revize olmazsa 'Neden olmadı Başkan?' diye sorarsınız”
Aradan 6 ay geçip bu revizyon yapılmayınca () biz de Başçı’ya bu notu bugün hatırlattık. Cevabı: Nedenini bilmiyoruz, araştırıyoruz.
Ağustos 2013’de yaptığı "doların belini kırıp 1.92'ye düşürürüz. Olmazsa Başkan neden olmadı diye sorarsınız" konuşmasında Başçı, Merkez Bankası’nın 40 milyar dolar rezervi olduğunu bu rakamla dövizi savunabileceğini açıkça söylüyordu. O günlerde 120 milyar dolar brüt döviz rezervi olan Başçı, net rezervleri ortaya atarak hem gazetecilere hem analistlere hangi rezervin dikkate alınması gerektiğini göstermiş oluyordu.
Bugünkü konuşmasında 30 milyar doların altına inmiş rezervi ile Başçı şunu rica etti: “Buradan analist ve gazeteci arkadaşlara rica ediyorum, bizim bütün rezervlerimiz satılabilirdir”. Bununla bu kez de brüt rezervlerin dikkate alınması gerektiğini vurguluyordu.
Yılın ilk Enflasyon Raporu’nda enflasyonun bu yıl 45 yılın en düşük seviyesini göreceğini söylüyor, bir sonraki toplantıda bu gerçekleşmeyince bu kez çekirdek enflasyonun dikkate alınması gerektiğini öğütlüyordu.
Bu örnekleri artırmak mümkün ama yazı okunmayacak sıkıcılıkta uzayabilir.
Gelelim şu BOTAŞ mevzusuna...
Nisan ayında Başçı rezervlere ilişkin bir soru üzerine bakın ne diyordu:
“Kamuda geçici bir ihtiyaç vardı. Mayıs’tan itibaren BOTAŞ’ın ödemelerinde azalma olacak. Yapısal olarak çözmek için önce ödemelerin kısmen kamu bankaları, kısmen de bizden almalarını; sonra ise tamamen kamu bankalarından almaları için alt yapısını çalışıyoruz”.
Biz de haberimizde kamu bankalarının konuya ilişkin çalıştıklarını, zamanlaması belli olmamakla birlikte hazırlanmaya başladıklarını söylüyorduk.
Bugünkü konuşmasında Başçı bir anda şunu söyleyiverdi: "Bu haber çıkınca şaşırdık çünkü kamu bankaları zaten BOTAŞ’a döviz satıyor!"
2010’dan bu yana yapılan açıklamalarla hafızası zorlanan biz gazeteciler için bugünkü sunumdan da şu sorular geriye kaldı:
-Kamu bankaları ne zamandan bu yana BOTAŞ’a döviz satıyor? Eğer satıyorsa Nisan’daki toplantıda bu neden gündeme getirildi?
-Haberde kamu bankalarının düşük miktarda (20-30 milyon dolar olarak açıklandı) yaptığı döviz satışından değil, kış aylarında 1 milyar doları aşan ödemelerinden bahsediliyor. Bu aşamaya ne zaman geçilecek?
-Mayıs’tan itibaren BOTAŞ ödemeleri öngörüldüğü gibi neden azalmadı? Yaz aylarının etkisiyle azalan ödemeleri bir tarafa bırakırsak, ödemeler Eylül’de yeniden 1 milyar dolara dayandı ve kış aylarında bu rakamı aşması bekleniyor. Bu durumda düşen rezervlere kaşı hangi önlemler alınacak?
(NOT: Haberimizin hazırlanma aşamasında Merkez Bankası'na sorular iletilmiş, ilk etapta cevap alınamamıştı. Haberin ardından yapılan açıklamada ise kamu bankalarının döviz sattığına değinilmemiş, Başçı'nın Nisan konuşması hatırlatılmıştı. Bugün konuştuğum kamu bankası yetkilileri ise yapılan ufak satışların dışında Başçı'nın zamanla geçileceğini söylediği "büyük montanlı" satışlar konusunda hala beklemede olduklarını söylüyorlar)
