FIRAT BORA TAŞ
02 06 2017, 12:47 Güncelleme: 03.06.2017, 15:45
Petrolde düşüş üreticilerin tüm çabalarına rağmen devam ediyor.
Yaklaşık 2 haftadır ayıları destekleyen haber akışına bir de Donald Trump'ın ABD'yi Paris Anlaşması'ndan çekmesi eklenince Brent petrolün varil fiyatı 49 doların altına sürüklendi.
25 Mayıs'ta petrol üreticilerinin anlaşmasından bu yana 6 dolara yaklaşan düşüşün ana hatlarıyla 6 nedeninin olduğu görülüyor.
1)PARİS ANLAŞMASI - TRUMP'IN OY MESELESİ
ABD Başkanı Donald Trump hakkında FBI ve Senato'da Rusya bağlantıları üzerine yürütülen soruşturma süreci görevden azil senaryolarını gündeme getirirken görevinin 5. ayına henüz başlayan yeni başkana seçmen desteği de azaldı.
Fox News'in düzenli olarak gerçekleştirdiği anketin 10-12 Şubat dönemi sonuçlarında yüzde 48 olan destek oranı 20-22 Mayıs anketinde yüzde 40'a geriledi. Üstelik bu düşüşün 5 puanı bir ayda yaşandı.
Trump'a 8 Kasım'da zaferi getiren eyaletlerin Ohio, Pensilvanya, Batı Virjinya gibi önemli bir bölümü tarih boyunca kömür üretimi merkezlerinden. Paris Anlaşması'ndan çıkış ise daha az maliyetle daha fazla kömür üretimi demek. Bu da aynı şekilde Trump'ı seçen kritik eyaletlerde daha fazla istihdam anlamına geliyor. İstatistikler istihdamın tüketici güvenini, bu güvenin de iktidardaki hükümetin oylarını desteklediğini gösterirken pragmatik düzlem Trump'ın Paris Anlaşması'ndan çekilmesinin nedenlerinden birinin de bu oylar olabileceğini düşündürüyor.
Zira Trump son açıklamasında "Paris'ten önce Youngstown, Ohio, Detroit, Michigan, Pittsburgh ve Pensilvanya'yı harika ülkemizin diğer bölgeleriyle aynı yere koyma zamanı" diyerek kömür üreticisi eyaletlere vurgu yapmıştı.
Ancak bu etki yalnızca kömürle sınırlı değil; çevreci sınırlamaların serbest bırakılması petrol üretimini de destekleyecek. Yeni Başkan böylece enerji istihdamının genelini desteklemiş olurken daha fazla arz alanı açılması, fiyata düşüş olarak yansıyor.
2) SATILIK: ABD STRATEJİK PETROL REZERVİ
Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) verilerine göre ABD'nin şu anda 688 milyon varil stratejik petrol rezervi bulunuyor. Trump, bütçeye kaynak olarak 2018 mali yılından itibaren bu rezervin gelecek 10 sene içinde kademeli olarak yarısının satılmasını planlıyor.
Bu rakam gelecek 10 yıl için eşit oranlarda günlük hesaplandığında bile Mart 2018'e kadar olan OPEC kesintisinin yüzde 5 etkisinin silinmesi anlamına geliyor. OPEC günde 1,2 milyon varil kesinti uyguluyor, Rusya ağırlıkta olmak üzere OPEC dışından da 558 bin varil kesinti bunu takip ediyor.
3) OPEC: İNANÇ PROBLEMİ
ABD'nin stratejik petrol rezervinin yarısını satmaya başlaması durumunda Ekim ayından sonra OPEC'in çabaları sınırlanacakken piyasa OPEC kesintisini yetersiz görüyor.
25 Mayıs günü OPEC ve OPEC dışı üreticiler Suudi Arabistan-Rusya öncülüğünde üretim kesintisi anlaşmasını bu yılın Haziran ayı sonundan 2018'in Mart sonuna erteledi. Piyasanın ilk tepkisi ise satış yönünde oldu; karar öncesi 54,63 dolardaki Brent petrol aynı gün 51 doları gördü.
Toplantında hemen önce 12 ay ve daha uzun süre için olası beklentiler konuşulmaktaydı. Beklentiyi al, gerçeği sat denklemi ise Suudi ve Rus bakanların 9 ay kesinti ise çok daha önceden telaffuz etmeleri sonucu çoktan fiyatlanmıştı.
Son durumda OPEC'in daha fazla kesintiye yeşil ışık yakması ise ABD üretiminin ön plana çıktığı ortamda geride kalıyor.
Petrol bakanları ve büyük petrol şirketlerinin üst düzey yöneticilerinin bir araya geldiği St Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu'nda Suudi Arabistan Enerji Bakanı Khalid al-Falih, "Kasım ayında üretim kesintisini derinleştirmeyi düşünüyoruz." dedi. Enerji kulislerinde OPEC'in 25 Mayıs toplantısında yüzde 1-1,5 daha fazla kesintiyi konuştuğu da basına yansımıştı. Petrolde ayı hakimiyetine giren fiyatlama ise bu haberlere tepki vermedi, düşüş devam etti.
Piyasada OPEC'e olan güven kaybı Rosneft başkanı Igor Sechin'in açıklamalarına şu ifadelerle yansıdı:
"ABD'nin artan üretimi gelecek yıl yeni bir arz dalgası tehdidi yaratabilir. OPEC petrol üreticileri üretimi kısarak boşa zaman harcıyor olabilir."
25 Mayıs'ta JP Morgan 2018 için Brent fiyat tahminini 10 dolar düşürerek 45 dolara çekti.
4) ABD PETROL ÜRETİMİ REKOR KIRIYOR
ABD petrolünün arz beklentilerindeki rolü sadece Paris İklim Anlaşması'ndan çıkışın üretime yansıması ve Ekim'de stratejik petrol rezervinden satışın başlayacak olmasıyla sınırlı değil.
ABD rafinerileri günde 17,5 milyon varil ile tarihin en yüksek çıktıyı veriyor. Kapasite kullanımı yüzde 95. Petrol üretimi günde 9,34 milyon varil ile 2015 Ağustos'undan bu yana en yüksek seviyesinde. 26 Mayıs haftasında ham petrol ihracatı ise 678 bin varil artışla günlük 1,3 milyon varile ulaşarak 1993 başlangıçlı EIA veri setinin rekorunu kırdı.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ABD etkisiyle OPEC dışında bu yıl 600 bin varil üretim bekliyor.
Üst üste gelen üretim-ihracat rekorları piyasanın stoklardaki düşüşü de pas geçmesine neden oldu. ABD Ham petrol stokları 26 Mayıs'la biten haftada 6,4 milyon varil düştü. Fiyatta düşüş ise durmadı.
5)ÜRETİM ARTIŞI ABD İLE SINIRLI DEĞİL
Üretim artışı sadece ABD ile kalmıyor.
Son veriye göre OPEC'in günlük petrol üretimi Mayıs'ta önceki aya göre 315 bin varil artarak 32,21 milyon varile yükseldi. Yükselişte kesinti anlaşmasına katılmayan Libya ve Nijerya etkili. Nisan'dan Mayıs'a; Libya günde 210 bin varilden 760 bin varile, Nijerya ise 100 bin varilden 1,7 milyon varile çıktı. Sharara'daki sorunların çözülmesiyle Libya'nın günlük 887 bin varile kadar ulaştığı raporlanıyor.
Toplam OPEC üretimi Nisan'a göre günlük 315 bin varil artarak 32,1 milyon varile ulaşırken 32,5 milyon varillik hedef Nijerya ve Libya üretimi eklendiğinde 450 bin varil kadar aşılmış oluyor. Kesinti anlaşmasında 11 ülke tam uyum gösterse de hedef tutturma oranı yüzde 90'dan yüzde 66'ya gerilemiş durumda.
Bu hafta başında Libya'nın petrol üretimini günde 800 bine varile yükseltmeyi beklediğini açıklaması ardından arz görünümü ayıları daha fazla desteklemeye başlamıştı.
6) ESKİ BİR BLÖF: ÜRETİCİLER DÜŞÜŞE REST ÇEKİYOR
Tüm bu gelişmeler karşısında üreticiler uzun süredir yapmadıkları birşeyi yaparak fiyat düşüşüne rest çekiyor.
Rusya Kalkınma Bakanı Maxim Oreshkin bugünkü konuşmasında "40 dolar altındaki petrol fiyatıyla sonsuza dek yaşayabiliriz. Tüm makroekonomik politikamız 40 dolara göre ayarlı." dedi.
Petro-ayılar için 2014'ten 2016'ya Brent petrolü 100 dolar üzerinden 30 dolar altına taşıdıkları dönemde üst üste karşılaşılan buna benzer açıklamalar oldukça tanıdık.
İyi bir ayı ise tanıdığı kokuyu çok uzaktan da olsa hatırlayabilir.
