BLOOMBERG NEWS
29 09 2015, 11:49 Güncelleme: 13:53
Küresel büyümedeki yavaşlama karşısında kullanabileceği araç sayısı azalan merkez bankalarının yardım isteme zamanı geldi.
Bank of America Merrill Lynch verilerine göre, Lehman Brothers'ın 2008 yılındaki çöküşünden bu yana tüm dünyada merkez bankaları 600'den fazla kez faiz indirdi.
Gevşek para politikalarının da ekonomilerden ziyade varlık piyasaları desteklemeye yaradığından endişe ediliyor. Avrupa Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası tahvil alımlarını artırma seçeneğini masada tutuyor olsa da, faizler halihazırda rekor düşük seviyelerdeyken ve enflasyon hala hedeflerin çok altında seyrederken, daha fazla parasal gevşemenin ne kadar başarılı olacağı konusunda soru işaretleri var.
Bu şartlar altına, başta Çin olmak üzere gelişen ülkelerde görülen yavaşlığın gelişen ülkelere de sıçramasını önleme konusunda yatırımcılar ve ekonomistler gittikçe artan bir şekilde hükümetlerden medet umuyor.
Janus Capital fon yöneticisi Bill Gross bu ay Bloomberg televizyonuna verdiği bir röportajda, "Para politikası reel büyüme ve hatta enflasyon yaratma konusunda tamamen tükenmiş durumda. Gitmek istediğimiz yere bizi götürecek diğer bacak olan maliye politikasının devreye girmesi gerekiyor" demişti.
POLİTİKA KAYMASI
Bu da son yıllardan uygulanan politikaların değişmesi anlamına geliyor. 2009 resesyonu sonrasında bütçelerini gevşeten hükümetler, kesintiler gitmeye başlamış ve talebi canlandırma görevini merkez bankalarına bırakmışlardı.
Her ne kadar 2007 yılında yüzde 81 seviyesindeyken bugün yüzde 117 seviyesinde olan kamu brüt borcu/gayri safi yurt içi hasıla oranı hükümetlerin elini zayıflatabilecek olsa da, bütçe açıkları geçmişe göre çok daha düşük seviyelerde. B-20 grubunun hesaplamalarına göre, hükümetler ülkelerinin altyapı ihtiyaçlarını karşılasa 2030 yılına kadar 100 milyon yeni iş ve 6 trilyon dolarlık ekonomik faaliyet üretilebilir.
'HELİKOPTERDEN PARA'
Ancak sorunun ilacının geleneksel reçetelerden daha fazla olması gerekiyor olabilir. Citigroup G-10 ülkeleri döviz stratejisi birimi başkanı Steven Englander, dünya ekonomisinin bir düşüşe geçmesi durumunda kullanılmak üzere, daha önceden Milton Friedman tarafından önerilen helikopterle para atılmasına benzer bir devrimsel bir öneri ortaya attı.
Analist tarafından soğuk füzyon* olarak adlandırılan bu stratejide, siyasetçilerin vergileri kesip, harcamaları artırması öngörülüyor. buna göre, sonuçta borçlanmalarda oluşacak artışı da tahvil alımları yoluyla merkez bankaları karşılayacak. Yani gevşek mali politikalar parasal gevşemeyle destekleniyor.
Englander geçen hafta yayınladığı notunda, "Siyasi olarak merkez bankalarının hükümet tahvillerinin hükümet tahvillerinin finansmanını sağlaması çok zor, ancak yeni bir düşüşle klarşı karşıya olan ve yeterli politika araçları olmayan merkez bankalarının mali önlemlere destek vereceğini düşünüyoruz" dedi.
Bu politikanın satın alma gücünün doğrudan ekonomiyi etkilemesi ve enflasyon ve ekonomik faaliyetlerde artışa yol açması beklenir. Uzun vadeli tahvil faizler yükselir, ancak enflasyon etkisinden arındırılmış kısa vadeli tahvillerin faizleri negatife döner.
Englander, "Toparlanmanın tatmin edici düzeylerin altında kalmasının ardındaki en büyük sebeplerden birinin maliye politkaların gittikçe daha fazla yok olması. Faizler sıfırdayken, küresel ekonomileri sarsan negatif şokların etkisini azaltmak için maliye politikaların ihtiyaç olacak" dedi.
Societe General Küresel Ekonomi Başkanı Michala Marcussen de Englander'e katılıyor.
Marcussen, "Bu risk senaryosunda, derin bir uçurumun kıyısında olan politika yapıcıların mali genişleme gibi ortodoks olmayan politikalara yöneleceğine inanıyoruz. Açıkçası tahvil piyasalarındaki riskler çok da düşünülmeden" dedi.
*Soğuk füzyon, milyonlarca derecelik sıcaklıklarda gerçekleşen "sıcak" kaynaşmaya göre çok soğuk bir ortamda (oda sıcaklığında) gerçekleşebileceği varsayılan birçekirdek tepkimesidir. Özel laboratuvar koşullarında ulaşılan yüksek enerji düzeylerini açıklamada kullanılmaktadır. (Vikipedi)
