ONUR ANT – BLOOMBERG NEWS
16 04 2015, 10:57 Güncelleme: 11:10
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı enflasyonu kontrol altına aldığına ve lirayı güçlendirdiğine o kadar güveniyordu ki, Ocak ayındaki konuşması sırasında acil faiz indirimine gidebileceğini söylemişti.
O günden bugüne Başçı gösterge faizini yüzde 7.5'e çekti. Ancak geçen üç aylık sürede kur ve hükümet tahvilleri bu yılın en kötü performans gösteren gelişmekte olan ülke menkul kıymetleri oldu.
Daha önce borçlanma maliyetlerinin ne kadar hızlı düşebileceği tartışılırken, şimdi ne zaman yükselecekleri tartışılmaya başlandı. Bu şartlar altında Merkez Bankası, seçimlere iki ay kala faizleri yükseltmemeye kararlı olan hükümetle tekrar karşı karşıya gelebilir.
HSBC Varlık Yönetimi stratejisti İbrahim Aksoy'a göre, büyük ihtimalle önümüzdeki süreç “düşe kalka” sonuca ulaşılmaya çalışılan bir dönem olacak. Aksoy, “Şu an için faizlerin indirilmesi veya arttırılması ihtimali çok zayıf, ama liradaki değer kaybının devam etmesi halinde yükseltilmesi daha mantıklı olurdu. Muhtemelen Merkez Bankası ancak lirada geçen yılın Ocak ayında görülen kadar sert bir düşüş olursa faizleri arttırmayı düşünecek” diyor.
Merkez Bankası Ocak 2014'te liradaki hızlı değer kaybını durdurmak için acil faiz arttırımına gitmişti. Özellikle o günden sonra Başçı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere hükümet yetkilileri tarafından büyümeyi engelleme suçlamalarıyla karşı kaşıya kaldı. Her ne kadar geçen ay ateşkes sağlansa da, analistler Başçı'nın Erdoğan'dan onay almadan faiz artırımına "cesaret edebileceğinden" süpheli.
LİKİDİTE ÖNLEMLERİ
Londra'daki Standard Chartered kıdemli ekonomisti Philippe Dauba-Pantanacce, seçimler öncesi ekonomideki yavaşlama devam ederken, Başçı'nın para birimini korumak için faizlere dokunmadan önce tüm opsiyonları tüketeceğini söylüyor.
Dauba-Pantanacce, “Merkez Bankası genel olarak zaten bir süredir yaptığı şeyi yapacak: Likiditeyi sıkılaştırmak için politika faizi dışında tüm araçları kullanarak piyasa faizlerini yükseltecek” diyor.
Alışılmadık bir politika aracı olan üç katmanlı faiz koridoru Başçı'nın lira likiditesini günlük bazda değiştirirken resmi faizleri aynı seviyede tutmasına olanak sağlıyor.
Merkez Bankası, likidite politikasının ne kadar sıkı olduğunun en önemli göstergelerinden biri olan gecelik bankalararası repo faizini Çarşamba gününe kadar, 14 gün boyunca yüzde 10.74'te tuttu. Bu oran gösterge faizin 3 yüzde puan üstünde, Başçı'nın resmi sıkılaştırma duyurusu yapmadan yükseltebileceği maksimum seviyeden ise sadece 1 puan düşük.
Banka ayrıca Salı günü kurdaki yükseliş devam ederken açıkça bir sözlü müdahalede bulunarak 22 Nisan'da yapacağı toplantıyla ilgili bilgi verdi. Yapılan açıklamada, Para Politikası Kurulu üylerinin döviz depo piyasası faiz oranlarında ölçülü bir indirimi tartışacakları bildirildi. Aksoy'a göre bu oran bankaların Aralık 2012'den sonra çok kullanmadıkları bir araç.
Bir diğer duyuru ise Türk lirası zorunlu karşılık oranlarına ödenen kısmi faiz oranlarında ölçülü bir artışın gündeme alınacağı oldu. ING Bank stratejisti Pınar Uslu'ya göre bu oranda bir arttırım bankacılık sektörünün işine yarayabilir, ancak lira üzerindeki etkisi sınırlı olur.
Türk lirası, Çarşamba gün içinde yüzde 1.6 düştü ve rekor tazeleyerek 2.7310 oldu. Böylece yıl başından bu yana düşüşü yüzde 14'e ulaşan lira, 24 gelişen ülke arasında en kötü performans gösteren para birimi oldu.
Londra'daki Rabobank gelişmekte olan ülkeler stratejisti Piotr Matys'e göre, dolar/TL'nin 3 seviyesinin üzerine çıkması yeni bir faiz artırımını zorunlu kılabilir. Ancak Matys, ABD'de açıklanan ekonomik verilerin Fed'in bu yılın son çeyreğinden önce faiz arttırmayacağı beklentilerini desteklemesi halinde bu denli bir artış görülmeyebileceğini söyledi.
Türkiye'de “işlerin değişim hızı inanılmaz” diyen Matys, “Sadece bir kaç ay önce Merkez Bankası'nın ne kadar faiz indirimi yapacağını konuşuyorduk. Daha ne olduğunu anlamadan, piyasa bankanın lira hangi seviyeye gelirse faiz artırmak zorunda kalacağını tartışmaya başladı” diyor.
