EMRAH AKIN*
25 06 2018, 10:42 Güncelleme: 28.06.2018, 10:30
Yürürlükte olan yatırım teşvik sistemimizin omurgası 2012’de yayımlanan 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) üzerine kurulmuş durumda. Geçtiğimiz yıllar içinde yatırım teşvik sisteminde birçok revizyon yapıldığına sahit olduk. Bu değişikliklerden birisi de 22 Haziran’da 2018/11930 sayılı BKK ile yapıldı. Bu Kararname ile öncelikli yatırımların kapsamının ciddi biçimde genişletildiğini söyleyebiliriz. Konuya biraz yakından bakalım.
Öncelikli yatırımlar anahtar önemde!
2012 yılından bugüne kadar yapılan değişikliklerden anlıyoruz ki; özendirilmek istenen tüm yatırım konuları için “öncelikli yatırımlar” artık anahtar bir konumda. Bu nedenle yeni teşvik sisteminin ilan edildiği 2012 Haziran’dan bu yana öncelikli yatırımlar arasına birçok yeni yatırım konusunun dahil edilmesi dikkati çekiyor. Türkiye’nin yatırım cazibesini -hem ulusal hem de uluslararsı yatırımcı nezdinde- arttırmak için teşvik sistemi üzerinde yapılan bu değişiklikleri olumlu değerlendirmek mümkün.
Öncelikli yatırımlar yapıldıkları yatırımın yerine bakılmaksızın 5. bölge desteklerinden yararlanabiliyorlar. Buna göre bu yatırımların alabilecekleri destekleri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz;
· KDV İstisnası,
· Gümrük Vergisi Muafiyeti,
· 7 yıl süreyle Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği,
· %40 Yatırıma Katkı Oranı ile %80 Oranında Vergi İndirimi,
· Yatırım Yeri Tahsisi
Bu yatımları yapan yatırımcıların “yatırıma katkı oranının %80’ini yatırım döneminde” kullanabileceğini de vurgulanmak gerekli. Bu sayede, yatırım henüz tamamlanıp işletmeye geçmese bile yatırımcı bir kısım vergisel destekten yararlanabiliyor Bu yatırımcı için önemli bir ek bir finansman olanağı.
Hangi yatırımlar “öncelikli yatırım” oldu?
2018/11930 sayılı BKK ile ilk kez öncelikli yatırım kapsamına alınan yatırım türlerinin aşağıdaki gibi olduğunu görüyoruz;
· Asgari 20 milyon TL tutarındaki hava araçlarının kullanım, tamir ve bakımına yönelik eğitim yatırımları.
· Yurtiçinde üretilen sera teknolojilerini de ihtiva eden ve otomasyona dayalı sera yatırımları. (Ancak bu yatırımların İstanbul dışındaki illerde yapılmaları, asgari 6 milyon TL tutarda ve 50 dekar üzerinde olmaları şartı bulunuyor)
· Asgari 5 bin büyükbaş kapasiteli süt yönlü entegre hayvancılık yatırımları ile komple teni veya genişletme niteliğindeki asgari 10 bin büyükbaş kapasiteli et yönlü entegre hayvancılık yatırımları.
· Asgari 5 milyon TL tutarındaki atık geri kazanım yatırımları ve/veya asgari 5 milyon TL tutarındaki bertaraf tesisi yatırımları.
· Sağlık turizmi kapsamında yaşlı ve/veya engelli bakım köyleri ve esenlik tesisi (wellness) yatırımları.
· Asgari 500 milyon TL tutarında sabit yatırımı içeren ve 2012/3305 sayılı BKK Ek-6’da belirtilen “Orta ve Yüksek Teknojili” yatırımlar.
Orta ve yüksek teknolojili yatırım kalemleri neler?
2018/11930 sayılı BKK ile asgari 500 milyon TL tutarında sabit yatırımı içeren ve 2012/3305 sayılı BKK Ek-6’da belirtilen orta ve yüksek teknojili yatırımlar artık öncelikli yatırım sınıfında değerlendirilecekler.
Mevcut düzenlemeye göre, OECD’nin teknoloji yoğunluk tanımına göre orta-yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerden EK-6’da belirtilenlerin üretimine yönelik yatırımlar, 1, 2 ve 3’üncü bölgelerde gerçekleştirilmeleri halinde 4. bölgede uygulanan; 4, 5 ve 6’ncı bölgelerde gerçekleştirilmeleri halinde ise bulunduğu bölgede uygulanan bölgesel desteklerden yararlanabiliyorlar. Bu teşviklerden İstanbul’da yapılan bu tip yatırımların yararlanamadığının da altını çizelim.
Yeni düzenleme ile birlikte, bu kapsamda olan ve asgari yatırım tutarı 500 milyon TL’yi geçen orta ve yüksek teknolojili yatırımlar “öncelikli yatırımlara” sağlanan ve yukarıda özetlediğimiz teşviklerden yararlanabilecekler.
Bu kapsama giren yatırmları aşağıdaki gibi vurgulayalım;
· Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı (ilaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı hariç)
· Başka yerde sınıflandırılmayan makine ve teçhizat imalatı. Bu kalem oldukça geniş bir alanı kapsıyor, örneğin “elektrikli ev aletleri imalatı” bu başlığın altında. Diğer bir anlatımla buzdolabı, dondurucu, ev tipi bulaşık makineleri, çamaşır makinelerine vb. ilişkin yatırımlar bu kapsamdalar.
· Elektrik motoru, jeneratör ve transformatör imalatı
· Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları imalatı
· Starter pistonlu motorlar için kurşun asitli akümülatör imalatı
· Nikel-kadmiyum, nikel-demir ve diğer elektrik akümülatörleri imalatı
· Başka yerde sınıflandırılamayan elektrikli teçhizat imalatı
· Motorlu kara taşıtları imalatı
· Demiryolu ve tramvay lokomotifleri ile vagonları imalatı
· Motosiklet imalatı
· Sakat taşıyıcıları imalatı
Yapılan değişiklik oldukça kıymetli. Özellikle elektrikli ev aletleri ve motorlu kara taşıtları yatırımları açısından 500 milyon TL aşılmayacak bir sabit yatırım tutarı değil. Bu tutarı aşamayan yatırımlar için de hala 4. Bölge teşviklerinin devrede olduğunu bir kez daha not edelim.
Sorumlu vergicilik bakışıyla…
2012/3305 sayılı BKK üzerinde yapılan eklemelerin çoğunlukla “öncelikli yatırım” kalemlerinde odaklanmasından da özendirilmek istenen yatırım konuları için “öncelikli yatırımların” büyük önemi haiz olduğunu anlıyoruz. Teşvik sisteminin ilan edildiği 2012 Haziran’dan bu yana öncelikli yatırımlar arasına 17 yeni yatırım konusu daha eklenmiş durumda. En başta öncelikli yatırım konularının sadece 10 tane olduğu düşünülürse, buraya 17 yeni yatırım eklenmesi oldukça dikkat çekici.
Türkiye’nin yatırım cazibesini -hem ulusal hem de uluslararsı yatırımcı nezdinde- arttırmak için teşvik sistemi üzerinde yapılan bu değişiklikleri olumlu değerlendirmek mümkün; ancak 2012’de önemli bir yenilik olarak getirilen ve yeterince uygulama şansı bulamayan “stratejik yatırımlar” konusunun da artık ciddi olarak masaya yatırılmasının yararlı olacağı gözden uzak tutulmamalı.
*Emrah Akın, YMM, Şirket Ortağı, KPMG Türkiye Vergi Bölümü. Lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Kamu Yönetimi; yüksek lisansını ise Boston Üniversitesi’nde Finansal Ekonomi alanında tamamlamış; aynı dönemde, Harvard Üniversitesi’nde İşletme Ekonomisi alanında da öğrenim görmüştür. İş hayatına Maliye Müfettiş Yardımcısı olarak başlamış, 2006-2008 yılları arasında Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığında Grup Müdürlüğü görevini yürütmüştür. 2010 yılında Maliye Başmüfettişliğine atanmış, aynı dönemde “Maliye Bakanlığı Merkez Rapor Değerlendirme Komisyonu” ile “Maliye Teftiş Kurulu Rapor Değerlendirme Komisyonu” Üyeliklerinde de bulunmuştur. 2011’de Ekonomi Bakanlığı, Bakan Özel Danışmanlığı görevine atanan Akın, 2013 yılında kamudaki görevinden ayrılarak uluslararası danışmanlık ve denetim şirketi KPMG’ye katılmıştır.
** Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve BusinessHT'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir. Ayrıca burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değil, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
