JON HILSENRATH - WSJ
21 08 2015, 15:55 Güncelleme: 23.08.2015, 15:32
ABD Merkez Bankası Fed, Eylül toplantısında faizleri artırıp artırmama konusunda zor bir karar almaya hazırlanırken; bankanın vereceği karar, Başkan Janet Yellen'ın kararsız bir komiteyi yönetme kabiliyeti için de büyük bir test olacak.
Aylardır yetkililer, şu anda sıfır seviyesine yakın olan kısa vadeli faizleri yıl sonundan önce artırma niyetinde olduklarını söylüyor. Ancak adımın 16-17 Eylül tarihlerinde yapılacak olan bir sonraki toplantıda atılıp atılmayacağı konusunda net bir mesaj verilmiş değil.
Çarşamba günü yayınlanan bir önceki toplantının tutanakları ise kararın neden hala belli olmadığını bir kez daha gözler önünde serdi.
Tutanaklar, "Çoğu [yetkili] parasal sıkılaşma için gerekli şartların henüz sağlanmadığı görüşünü bildirdi, ancak şartların bu noktaya yaklaşmakta olduğunu not etti" diyor.
Her ne kadar bu cümle üyelerin Eylül'de artırım ihtimalini hala masada gördüğünü gösterse de, tutanaklar üyelerin adım atıp atmama konusunda çok çeşitli fikirleri ve farklı endişe kaynakları olduğunu ortaya koydu.
Fed, enflasyonun üç yıldır yakalayamadığı yüzde 2'lik hedefine doğru ilerlediğine tam olarak güvenmeden faizleri artırmayacağını söylüyor. Tutanaklarda ise, "Bazı katılımcılar gelen verilerin enflasyonun orta vadede yüzde 2 seviyesine ulaşacağı konusunda güven duymak için yeterli sebep sağlamadığına dair görüş bildirdi" denildi.
Bazı üyeler hem erken adım atma hem de özellikle Çin ekonomisindeki yavaşlamaya ilişkin, ekonomiyi olumsuz etkileyebilecek beklenmedik şoklara müdahale etmek için yeterli araçlara sahip olunup olunmadığı konusunda endişeli.
Üyelere görünüm konusunda danışmanlık yapan Fed ekonomistleri de büyüme ve enflasyon tahminlerini düşürdü. Güçlenen dolar ihracat üzerindeki aşağı yönlü baskıyı artırırken, düşük petrol fiyatları enflasyonu düşük tutuyor. #pagebreak#
ARTIRIM İSTEYENLER
Fakat bu tereddütlere itiraz edenler de var. Bazı üyeler faiz artırımının dünyaya ekonomik görünüm hakkında güven vereceğini ve Fed'in, ekonominin tam sağlıklı hale gelmeye yaklaştığı kabulüyle hareket etmesi gerektiğini söyledi.
Bu yılın başında Dallas Fed başkanlığı görevinden emekli olan Richard fisher, "Bu yıl içinde harekete geçmezlerse çok fazla güven kaybı olacak" dedi. Fisher, Fed'in Aralık toplantısına kadar beklemektense Eylül'de artırım yapmasının muhtemelen daha iyi olacağını, çünkü piyasalarda yıl sonuna doğru oynaklık eğiliminin daha fazla olduğunu söyledi.
Temmuz toplantısından bu yana gerçekleşen olaylar da Fed'in kararını kolaylaştırmış sayılmaz.
KARIŞIK MESAJLAR
Açıklanan resmi veriler işgücü piyasasında istihdamın arttığını göstererek, ekonominin Fed'in faiz artırımına başlarken görmek istediği duruma daha da yaklaştığına işaret etti.
Ancak diğer gelişmeler Fed üyelerine temkinli olmak için de yeni sebepler gösterdi. Örneğin Temmuz toplantısında Çin borsasındaki düşüşlerden bahsetmişlerdi ve o toplantıdan sonra Çinli yetkililer para birimlerinin devalüe olmasına izin vererek, dünyanın en büyük ikinci ekonomisinde büyüme görünümüne dair endişeleri daha da artırdı.
Son toplantıdan bu yana konuşan yetkililer de komitenin genel eğilimin ne olduğuna dair karmaşık mesajlar verdi.
Bu ay başında Wall Street Journal'a verdiği röportajda konuşan Atlanta Fed Başkanı Dennis Lockhart, Eylül'ün artırım için uygun bir zaman olduğunu söylemişti. Çarşamba Market News International'a konuşan St. Louis Fed Başkanı James Bullard da Eylül'de adım atılmasını arzu ettiğini belirtti.
Ancak aynı gün WSJ'de yayınlanan makalesinde Minneapolis Fed Başkanı Narayana Kocherlakota, enflasyondaki yumuşak görünüm devam ederken faiz artırmanın hata olacağını söyledi. Fed Guvernörü Jerome Powell ise bu ay başında bir karar alınmadığını belirtmişti.
GÖZLER YELLEN'DA
Eylül'de karar alım zamanı yaklaşırken ve üyeler farkı yönlere doğru hareket ederken Yellen, 19 aylık Fed başkanlığı döneminde hiç olmadığı kadar kararın arkasındaki belirleyici güç olacak.
Fisher, "Yellen başkan ve lider, ve eğer komitede bir bölünme söz konusuysa kendisi bir karar vermek zorunda kalacak. Başkan olarak görevi bu" dedi.
Faizlerin normalleşmesi sürecine dair değerlendirmelerde bulunan Fisher, "Bence arkasında bıarakacağı miras çıkış ve normalleşmeyi nasıl yürütüleceğiyle belli olacak" dedi.
Daha önce San Francisco Fed başkanı ve Fed başkan yardımcısı olduğu dönemlerde, "güvercin" politkalarıyla öne çıkan Yellen, Fed'in gevşek para politikalarını güçlü bir şekilde desteklemişti. Geçmişe bakılırsa, fazilerin bir süre daha sıfır seviyesine yakın seyretmesini istemesi beklenebilir.
Ancak Fed Başkanlığı boyunca Yellen, komitedeki farklı fikirleri biraraya getiren ve uzlaşıyı sağlayan bir rol sergiledi. Tüm yıl boyunca kararkarın oybirliğiyle alınmasını sağladı.
Eylül kararı hakkında devam eden belirsizlik piyasalarda da kendini açıkça belli ediyor. Vadeliler piyasası Eylül'de artırıma yüzde 45 olasılık veriyor. Bazı yatırımcı ve analistler ise aylar süren bekleyişten sonra sadece Fed'in adımı bir an önce atıp arkasında bırakmasını istiyor.
Eski Fed Guvernörü ve araştırma şirketi Macroeconomic Advisers'ın kurucularından Laurence Meyer, "Ne hakkında endişeleniyordun, Eylül mü, Aralık mı? Fark etmez. Sadece tetiği çek" dedi.
Fed yetkilileri ise faizleri ne zaman artıracaklarına dair kararın ekonominin durumuna bağlı olduğunu söylerken, pek çoğu bir karar vermeden önce gelecek verileri göremek istediğini burguluyor.
Tutanaklar bazı üyelerin de Fed'in önce faizleri artırmasını ve tekrar adım atmak için uzun bir süre beklemesini istediğini gösterdi; ancak metinde bunun ortak bir görüş olduğuna dair de bir mesaj yok.
---
Haberin orjinalini okumak için
