*DR. NURİ SEVGEN
04 08 2015, 11:41 Güncelleme: 13:06
Opsiyonlar konulu ilk iki yazımda sigorta fonksiyonuna değinmiş ve bu sigorta maliyeti ile olası risklerden nasıl koruma sağlandığını izah etmeye çalışmıştım.
Bugün ise sigorta maliyetine benzettiğim opsiyon alım bedelini nasıl düşürebileceğimizi anlatmaya çalışacağım. Bunun için yine BİST30 endeksi üzerine yazılan ağustos vadeli opsiyonları kullanacağım. Bu opsiyonların VİOP’daki gerçek fiyat bilgisi de aşağıdadır.
Bu yazıyı yazdığım sırada BİST30 vadeli endeksi 96.000 civarındaydı.
Endeks bu seviyede iken fiyatların yükseleceği beklentisiyle BİST30 Ağustos vadeli endeks sözleşmesinde 10 adet long pozisyon aldığımızı varsayalım. Ancak olası bir erken seçim ya da buna benzer bir risk nedeniyle endekste sert bir düşüşten etkilenmemek için de 96.000’den satım opsiyonu almak istemekteyiz. Yani 96.000 seviyesinin altına düşüş riskini sigorta etmek amacındayız.
Opsiyona konu dayanak varlık ile işlem yapacağınız opsiyon fiyatı (kullanım fiyatı) aynı seviye civarında ise bu opsiyonlara “başabaş" (At The Money-ATM) opsiyonlar denir.
Başabaş opsiyonlar dayanak varlık fiyatına eşit olduklarında en pahalı opsiyon olurlar. Başka bir anlatımla hızla duvara vurmak üzere hareket eden arabaya kasko yapmak isterseniz yapacağınız kasko bedeli ne kadar pahalı ise başabaş (ATM) opsiyonlar da o kadar pahalı olacaktır. Çünkü dayanak varlıktaki fiyat değişiminden en çok etkilenecek opsiyonlar bunlardır.
Ana konumuza tekrar dönersek; BİST30 endeks 96.000 seviyesinde iken 96.000 vade sonu (ağustosun son iş günü olan 31 ağustos) kullanım fiyatlı satım opsiyonu alarak düşüşe karşı sigorta yapmanın maliyeti (tabloda görüleceği üzere) kontrat başına 255 TL olur. BİST30 ağustos vadeli sözleşmeden 10 adet long pozisyon aldığımıza ve bu kontratların tamamını düşüşe karşı korumak istediğimize göre 255*10 = 2.550 TL sigorta bedeli olarak bu opsiyonu almak için ödememiz gereken bedel.
Ancak bu opsiyon bedeli yüksek derseniz bu rakamı düşürmenin yolları da var. Ancak bu rakamı düşürmek için yapılacak her strateji sizin için ek riskler ve yükümlülükler ortaya çıkaracaktır. Şöyle ki:
Düşüşü sınırlandırmak üzere 90.000 için satım opsiyonu satarsak, yani sigorta yapan değil de sigortacı biz olursak, kontrat başına 79 TL prim alırız. Bu durumda 96.000 için ödediğimiz prim olan 255 TL- 67 TL = 188 TL’ye ödeyeceğimiz primi düşürürüz ama bu operasyon ile de düşüşte bu sigorta bizi 96.000 ile 90.000 arasında koruyacaktır. Çünkü biz 90.000’de satım opsiyonunu satarak 90.000’in altına gelirse ben almayı taahhüt ediyorum diyerek sigortacı olduk. 90.000’e kadar korusun yeter denilmesi durumunda 10 kontrat için toplam ödenmesi gereken bedel 2.550TL’den 1880 TL’ye düşer.
"90.000’in altını beklemiyorum ama 1.880 TL de yüksek bu rakamı da düşürmenin yolu var mı?" sorusuna cevabım “Evet”. Ancak her indirim gibi bu da size ek bir yükümlülük getirecektir. Şöyle ki:
Tabloda görüleceği gibi; 100.000 seviyesinden ben elimdeki 10 adet vadeli kontratı satarım ve daha yüksek bir kazanç potansiyelini reddederim diyerek vadeli kontrattaki kar potansiyelinizi limitlemek isterseniz kontrat başına 83 TL prim alabilirsiniz. Böylece yine sigortacı olduk ve 100.000 seviyesinin üzerine fiyatın çıkması durumuna karşılık sigorta bedeli olarak 83 TL alıyoruz. Bu durumda 188TL – 83TL = 105 TL’ye kontrat başına ödeyeceğiniz primi düşürebiliriz. Toplam ödenecek prim de 10*105 = 1.050 TL olur. Ancak bu strateji size maksimumda 100.000-96.000 = 4.000 puan yani 10 kontrat için 4.000 TL maksimum getiri sağlarken düşüşe karşı sadece 90.000 seviyesine kadar korur. 90.000’in altında koruma etkisi olmaz. Bu strateji ile tam koruma ve sınırsız kar potansiyelinden vazgeçmenin bedeli olarak 2.550 TL yerine bu rakamın neredeyse üçte biri kadar 1050 TL ödersiniz.
Şimdi bu strateji ve olası endeks kapanışında kâr/ zarar durumuna baktığımızda;
BİST30 ağustos vadeli sözleşmenin vade sonu kapanışı 106.000 olması durumunda:
10 adet vadeli kontrat için : maksimum kar 100.000 endekse kadar olan 400*10 = 4.000 TL
Opsiyon stratejisi için için ödenen prim 1.050TL düşüldüğünde net kazanç: 4000-1050=2.950TL
BİST30 ağustos vadeli sözleşmenin vade sonu kapanışı 88.000 olması durumunda:
10 adet vadeli kontrat için : 96.000 – 88.000 = 8.000 TL zarar olur ama 96.000-90.000 satım opsiyonu stratejisi 90.000’e kadar koruduğundan aslında gerçek zarar 90.000-88.000 = 2.000 TL olacaktır.
Opsiyon strateji bedeli 1050 TL’de buna eklendiğinde net zarar : 2.000+1.050 = 3.050 TL olacaktır.
Sonraki yazımda pay senedi ve Dolar/TL üzerine olan opsiyonları anlatacağım.
------
*Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş, İşlem Aracılığı Müdürü
