BUSINESSHT
26 07 2018, 14:31 Güncelleme: 14:37
Susamdaki hızlı pahalılaşma nedeniyle susamlı simit üretimi durma noktasında.
İstanbul Tüccarlar Kulübü Derneği Başkanı ve Galata Susam ve Tahin Fabrikası Yönetim Kurulu Başkanı İlker Önel'e göre döviz kurlarındaki tırmanış, stokların azalması ve arz-talep dengesizliğini susam fiyatlarındaki yüzde 74'lük artışın ardındaki temel nedenler.
1) KUR ETKİSİ
Önel'e göre susam fiyatlarındaki tırmanışta etkili olan en önemli faktör dolar/TL kurundaki dalgalanmalar.
Yılbaşından bu yana Türk Lirası'nın dolar karşısında yüzde 25 ila 27 değer kaybetmesinin ardından, fiyatlara en büyük etki kur tarafında gerçekleşti. Aralıkta kilogramı 9 liradan satılan simitlik susam, bugünlerde 11,50-12 lira seviyesinde satılıyor.
2) GİRDİ MALİYETLERİ
İlker Önel, enflasyon sebebiyle artan enerji fiyatları, finansman giderleri, vergi ve benzeri maliyetlerin imalatçının giderlerini yüzde 15 civarında artırdığını söylüyor.
Diğer taraftan petrol fiyatlarının 50 dolar civarından 80 dolar civarına gelmesi, uluslararası lojistik maliyetlerini de etkilediği için ithal susamın gemi taşıma maliyeti artıyor. Bu da navlun fiyatına yansıyor.
3) "STOK YOK, ARZ-TALEP DENGESİZLİĞİ VAR"
Susamın, ekmek, simit başta olmak üzere unlu mamüller ve tahinde kullanıldığını hatırlatan Önel, Türkiye'deki yıllık susam tüketiminin 12 ay boyunca sürdüğünü ve yaklaşık 120 bin ton olduğunu söyledi.
Önel'e göre Türkiye’de Akdeniz kıyı şeridinde gerçekleşen ve yıllık 15 bin ton civarında olan yerli üretim, yıllık 120 bin ton civarındaki tüketimi karşılamıyor.
Harran Ovası, Manavgat ve Fethiye'de susam üretildiğini hatırlatan İstanbul Tüccarlar Kulübü Derneği Başkanı, "Üretim yetersiz kalınca ithalat yoluna gidiliyor" dedi.
İç piyasada stoklarda bekletmenin söz konusu olmadığına vurgu yapan Önel, “Zaten şu an üretim rekoltesi olarak düşük bir sezondayız" diye konuştu.
Ankara Pideciler Simitçiler ve Çörekçiler Esnaf Odası Başkanı Ahmet Yalçın'a göre ise bu durum tam tersi.
Yurt dışından getirilen ürünlerin piyasaya verilmediğini ileri süren Yalçın, susamdan rant sağlamak isteyenlerin olduğunu ifade etti.
4) ÇİN'İN SUSAM SEVDASI
Susamın bir ticari emtia olduğunu belirten İlker Önel, “Susamın da, altın, gümüş bakır, petrol gibi bir borsası olup günlük arz ve talebe göre fiyatları belirleniyor. Dünyada en fazla üretim 650 bin ton ile ilk sırada Çin, Hindistan, Nijerya, Sudan ve Etiyopya geliyor. Çin başta olmak üzere en fazla tüketim Uzak Doğu’da. Çünkü yemeklerde de susam yağını tercih ediyorlar. Çin, ürettiği 650 bin tonun yanı sıra yine 650 bin ton da ithalat yapıyor. Dolayısıyla Çin’in yoğun talebi dünya genelinde susam fiyatlarını da etkiliyor” değerlendirmelerinde bulundu.
5) İKLİM KOŞULLARI
Önel'e göre iklim koşullarındaki değişiklikler, sel gibi doğal felaketler, ithal edilen ülkelerdeki iç karışıklıklar ve güvenlik endişeleri de susamın maliyetini etkileyen en önemli faktörler arasında yer alıyor.
