BUSINESSHT
12 06 2017, 14:29 Güncelleme: 15:09
Türkiye yılın ilk çeyreğinde yüzde 5 büyüme gösterdi ve yüzde 3,5'lik beklentileri aşan bir performans sergiledi. Dış talep ile birlikte hem hane halklarının hem de devletin nihai tüketim harcamaları büyümeye katkı verdi.
Hükümet kanadından gelen ilk açıklamalar verilen teşviklerin ekonomide çarkların yeniden dönmesine neden olduğu yönündeydi. Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı olan AB'de yaşanan ekonomik toparlama dolayısıyla dış talepte de görülen ivme de ekonomik büyümeyi destekledi.
Tüm büyüme tablosunun detaylarına bakıldığında ise ortaya aşağıdaki grafiklerle özetlenebilecek bir tablo çıkıyor.
1) BÜYÜME İVMESİNİ ARTIRDI
Türkiye ekonomisi geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1,3'lük bir daralma yaşadı. Yılın son çeyreğinde ise iç talep ve kamu yatırımlarının da etkisiyle yüzde 3,5'lik bir büyüme gerçekleşti. İç talep ve kamu harcamalarının etkisi 2017'nin ilk çeyreğinde de etkili oldu. Bu iki unsurun yanında ihracatın da verdiği destekle yılın ilk çeyreğinde büyüme beklentileri aştı.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ilk çeyrek büyümesi bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,4, takvim etkisinden arındırılmış ilk çeyrek büyümesi de yıllık bazda yüzde 4,7 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
2) İHRACATTA HIZLI YÜKSELİŞ
2017 ilk çeyrek büyüme hikayesinin en temel unsuru dış talebin verdiği katkıydı. TÜİK'in verdiği rakamlara göre yılın ilk çeyreğinde mal ve hizmet ihracatı geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 10,6 büyüme kaydetti. Böylelikle bu kalemde 2014'ün ilk çeyreğinden bu yana en büyük artış kaydedildi.
Yapılan hesaplamalara göre ihracat 1 yıl sonra ilk kez büyümeye pozitif katkı yaptı. İhracatın net katkısı bu çeyrekte 2,2 puan oldu.
3) VATANDAŞ DA KAMU DA HARCADI
Geçen yılın son çeyreğinde etkili olan iki unsurun da büyümenin desteklenmesinde hakim faktör olduğu görüldü. İlk çeyrekte devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9,4 arttı. Hane halkı harcamaları ise bir miktar ivmesini kaybetse de yüzde 5,1 artış gösterdi.
Prof. Dr. Necip Çakır, BloombergHT'ye yaptığı açıklamada hızlı kentleşmenin kendini özellikle üç önemli kalemde gösterdiğini söyledi:
"Ben burada sosyolojik bir olay olduğunu düşünüyorum. Türkiye hızlı kentleşiyor ve dayanıklı tüketim malları, birinci ve ikinci el otomobil satışlarında çok ciddi bir artış var. Bu üç kalem, hanelerin harcamasının aşağı yukarı üçte ikisine denk geliyor. Bu, kentleşmenin göstergesi.
Başka bir önemli gösterge de kapsayıcı büyüme... Artışın arkasındaki şey, hanelerin daha fazla harcama yapması değil, daha fazla sayıda hanenin harcama yapabilir hâle gelmesi."
4) TÜM SEKTÖRLERDE OLUMLU PERFORMANS
2017'nin ilk çeyreğinde sektörlerin olumlu bir performansa imza attığı görüldü. Başta finans ve sanayi olmak üzere sektörlerin büyüme performansı tatmin ediciydi.
Bu olumlu atmosferde büyümesi en düşük kalan sektörler tarım ve inşaat oldu. Tarım yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın ilk çeyreğine göre yüzde 3,2 büyürken, inşaatın büyümesi yüzde 3,7'de kaldı.
Halk Yatırım değerlendirmesinde, sanayi üretimi verileriyle büyümenin altındaki sanayinin katma değer verileri arasındaki farklılığın belirgin olarak devam ettiği, üretim verilerinden daha güçlü bir katma değer artışı olduğu ifade edildi. Halk Yatırım hizmetlerin de sanayi kesimine yakın bir katkı sunduğuna, inşaat ve finansın da öne çıkan sektörler arasında olduğuna işaret etti.
