BUSINESSHT
21 04 2017, 16:30 Güncelleme: 17:04
2015 sonunda bir Rus uçağının Suriye sınırında düşürülmesinden sonra gerilen Türk-Rus ilişkileri Haziran 2016’da normalleşmeye başlasa da iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri etkilemeye devam ediyor.
Rusya, Türkiye’den gelen narenciye ürünlerine yönelik yasağı Ekim 2016’da kaldırmış olsa da bazı ambargoları kaldırmada hâlâ istekli değil. Yaptırımlara ek olarak portakal ithalatında yüzde 5 vergi planlanması da bunun son örneği.
Rus Gazetesi İzvetsa’nın haberine göre, Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan ve Ermenistan’ın mensubu olduğu Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) ülkeleri, portakal, üzüm, fıstık, hurma ve Brüksel lahanasının ithalatında da yüzde 5-13 arası bir vergi koyma hazırlığında.
2 Ocak’tan bu yana portakalın Türkiye’den gümrüksüz girişine izin veren AEB, uygulamayı yıl sonuna kadar uzatırken, Mısır, İran ve İsrail için de adı geçen ürünlere serbest ticaret bölgeleri oluşturmayı görüşüyor.
PORTAKALIN ÜRETİMİ ÇOK SATIŞI YOK
Türkiye, önceki yıllara kıyasla en çok portakalı ürettiği dönemin içinde. En fazla narenciye ihracatının yapıldığı beş ülkeden biri Rusya’nın uyguladığı vergi politikası en fazla Türk üreticiyi etkileyecek. Zira, Rusya’nın narenciye ürünlerine yönelik yasağı Ekim 2016’da kaldırmasından sonra üç ay içinde 47 milyon dolar değerinde portakal ihraç edilmişti.
Son dört yılın ilk çeyrek verileri incelendiğinde Ocak-Mart 2015 döneminde Türkiye’nin 25 milyon dolara yaklaşan portakal ihracatı, 2015 sonunda ilişkilerin bozulmasıyla 2016’nın ilk çeyreğinde sıfıra indi. Ocak-Mart 2017 dönemine bakıldığında ise hâlen eski seviyeler tutturulmuş değil. Muhtemel ilave vergiler de Türk üreticinin daha çok belini bükecek gibi.
DOMATES-TAHIL DÜELLOSU
İki ülke arasındaki diğer ihtilaflı ürünler ise domates ve tahıl.
Rusya kendi ürünlerini yetiştirmek ve "gıda güvenliği sağlamak" için Türkiye'de bir tarım şirketi kurmak istediğini açıklamış, satamadığı ürünleri de üreticiden doğrudan satın alarak ülkesine göndereceğini duyurmuştu. Eski Sovyet ülkesi böylece aracıları da devreden çıkararak daha uygun fiyatla ürün elde etmeyi hedefliyor.
Rusya Tarım Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da Türkiye'ye yönelik yasakların tamamen ya da kısmen kaldırılmasının tartışılabilmesi için Türk tarafının da Rusya'dan aldığı ürünlere getirdiği yasakları iptal etmesi gerektiği söylenmişti.
Türkiye ise bu hamleye paralel olarak 15 Mart’ta Rusya’yı Türkiye tarafından verilen ithalat lisanslarında serbest vergi uygulanan ülkeler arasından çıkarmıştı. Bu da Rusya'dan gelen bazı tarım ürünlerine yüzde 130 gümrük vergisi uygulanabileceği anlamına geliyor. Yani, Rusya en büyük tahıl müşterisi Türkiye'ye yüksek vergiler nedeniyle artık ürün satamıyor.
RUS TARIM BAKANI: SIRTIMIZDAN BIÇAKLANDIK
Sorunun çözümü için Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 18 Nisan’da Moskova’yı ziyaret etti. Görüşmelerin verimli geçtiği ifade edilirken, Zeybekci yaptığı açıklamada "Henüz hiç bir üründe bir yasak kalktığını söyleyemeyiz. Ticarette yaşanan sorunlara ilişkin ikinci aşama görüşmeleri Türkiye'de yapacağız"
Rus tarafının Türkiye’yi ziyareti ise 6-7 Mayıs’ta gerçekleşecek. Ancak Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev’in son açıklamaları görüşmelerin sert geçeceğini işareti:
“Sırtımızdan bıçaklandık. Hayır, domates pazarımızı Türk üreticilere açmayı planlamıyoruz. Her şeyden önce yerli üreticileri destekleyeceğiz.”
