Referandum sonucu piyasalar için ne anlama geliyor?

Anayasa değişikliği için yapılan halkoylamasında, resmi olmayan sonuçlara göre "evet" çıkmasının ardından uluslararası piyasada yeni haftaya sert düşüşle başlayan dolar/TL 3,6250'yi gördü.

Dolar/TL, Cuma günü yurt içi piyasalarda 3,69'un üzerinde seyretmiş ve hafta kapanışına yakın uluslararası piyasada 3,7376'ya kadar çıkmıştı.

Reuters verilerine göre, halkoylamasının uluslararası piyasada 3,6250'ye kadar gerileyen dolar/TL, saat 22:30'da, önceki kapanışına göre yaklaşık yüzde 3 gerileyerek 3,6310 seviyelerinde dengelendi. Aynı dakikalarda euro/TL yüzde 2,1 azalışla 3,8600, sterlin/TL yüzde 2,20 düşüşle 4,5510'dan işlem görüyor.

'BELİRSİZLİK DEVAM EDEBİLİR'

Sonuçları değerlendirmek için henüz erken olduğunu belirten TEB Yatırım Stratejisti Işık Ökte, ilk aşamada piyasa açısından bir olumlu, bir olumsuz noktaya dikkat çekti.

Erken seçim olasılığının ortadan kalkmasının pozitif algılanacağını söyleyen Ökte, negatif olanınsa bu sonucun Anayasa Mahkemesi'ne kadar çıkabilmesi olduğunu belirtti.

"Evet" oyunun belirsizliği ortadan kaldırdığı için Türk lirası açısından kısa vadede pozitif olduğunu söyleyen Rabobank stratejisti Piotr Matys de muhalefetin tepkisinin belirsizliğin bir süre daha devam etmesine neden olabileceğini söyledi.

Matys, "Muhalefet birbirine çok yakın sonuçların manipüle edilmiş olabileceğini ima ettiği için bir miktar belirsizlik devam edebiilir. Ancak yine de 'evet' oyu önemli oranda değerinin altında işlem gören liraya kısa vadede bir miktar rahatlama getirecektir" dedi.

MESAJLAR ÖNEMLİ

Fakat Matys'e göre bu noktada Ak Parti'nin ve Erdoğan'ın Türkiye'yi başkanlık sistemine 2019'dan önce geçirme sürecini hızlandırmak için erken seçim yapmaktan kaçınması önemli.

Matys'in "Evet" oyunun piyasa açısından daha olumlu olduğunu söylmesinin nedenleri ise şöyle:

-Orta vadede yapısal reformların hızı artabilir

-Dengeli/güçlü bir lira hem hanehalklarına hem de şirketlere çok gerekli olan rahatlamayı sağlayabilir. Bu da iç telbi ve yatırımları canlandırarak geçen yılın ikinci yarısından itibaren ivmesini kaybeden ekonominin daha hızlı toparlanmasını sağlayabilir

-Aynı zamanda Merkez Bankası'nın kredi verilmesini kolaylaştırmak için kademeli olarak sıkı likiditeyi bırakmasına izin verebilir

Analiste göre en kritik noktalardan biri ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yatırımcıları başkanlık sisteminin Türkiye'yi daha otoriterleştirmeyeceğine ikna etmesi. 

TÜRKİYE ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNE 'EVET' DEDİ

Reuters'a konuşan Kapital FX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan da Asya işlemlerinde ilk tepki olarak gerileyen kurda yarın da Türkiye ve Avrupa piyasalarının açılmasıyla 3,60'ın altına hareket olabileceğini söyleyerek, "Yarınki açılışta borsaya da alım gelmesini bekliyorum. BIST-100 Cuma günü 90,000 civarından kapamıştı, 91,000 seviyesinin üzerine hareket görebiliriz. Bu yılki zirve 91,800 seviyesi, oraya hareket olacaktır ve zirvesini yenilemesi de zor olmaz. Ancak bunlar kısa süreli etkiler, zira borsada yükseliş yabancı için satım fırsatı olur, dolar/TL'nin de 3.50'nin altına inmesi zor, piyasanın ekonominin gerçeklerine dönmesi çok zaman almaz" dedi.

Piyasalar için iyi olan unsurun erken seçim ihtimalinin ortadan kalkması olduğuna işaret eden Erkan, "Diğer yandan son dönemdeki ilişkiler göz önüne alındığında AB tarafından gelecek yorumlar önemli olacaktır. Orta-uzun vadede piyasalar artarak devam eden jeopolitik sorunlar ve yüksek enflasyon, artan işsizlik, düşük büyüme gibi unsurlara yüzünü dönecektir. Son dönemde alınan önlemler yapısal reformlardan ziyade kısa vadede ekonomiyi destekleyici ihtiyati önlemler. Dolayısıyla TL varlıklarda uzun vadede değer kaybı eğilimi olacaktır" dedi ve şöyle devam etti:

"Öte yandan referandumun yüzde 51 gibi az bir oranla geçmesi ve hayır oylarının da yüksek olması nedeniyle siyasi tansiyonun da çok düşeceğini sanmıyorum, bunun sosyal sonuçları da olacaktır."

Bluebay Asset Management'tan Timothy Ash de, "Piyasalar 2015'teki iki seçim ve sonrasında referanduma kadarki 18 aylık popülizm dolayısıyla oldukça zarar gördü. Şimdi biraz normalleşme, politik risklerde hafifleme ve ekonomiye yeniden odaklanıldığını görmeyi umuyoruz... Piyasaların yarın refleks olarak vereceği tepki pozitif olacaktır ancak yükselişin ne kadar süreceği Erdoğan'ın erken seçim, AB gündemi ve yeniden ekonomiye odaklanmaya karar verip vermeyeceğine, ya da milliyetçi ve kutuplaştırıcı ajandasını sürdürüp sürdürmeyeceğine bağlı olacak" dedi.

BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ da Reuters'a şunları söyledi:

"Eğer seçim sonuçları yüzde 51 evet ile tescillenirse, bu sonucu fiyatlayan piyasanın istikrarın korunacak olması ve erken seçim olasılığının azalmasıyla kısa vadeli olumlu tepkisini göreceğiz. Ancak sonrasında piyasalar daha farklı konulara odaklanacaktır. Evet oylarının çok güçlü olmamasıyla, Erdoğan ve AKP statükoyu korumak isteyeceğinden erken seçim düşük ihtimal olacaktır. Her ne kadar kabinede bir değişiklik olması muhtemelse de (Başbakan Yardımcısı) Mehmet Şimşek'in güçlü bir şekilde yerini koruması halinde bu değişime piyasa fazla dikkat etmeyecektir.

Yapısal reform ihtiyacı bundan sonra daha çok belirginleşecektir. Erken seçimin gündemden kalkması halinde de AKP gayrimenkul, istihdam, gelir vergisi gibi alanlarda bekleyen reformlar konusunda harekete geçebilir. OHAL'in de devam etmesini bekleriz. Diğer taraftan AB ile ipleri koparma eğilimi de daha düşük olacaktır."