BLOOMBERG
05 07 2015, 22:59 Güncelleme: 06.07.2015, 07:10
Yunan halkı yeni bir kurtarma programı karşılığında daha fazla kemer sıkma tedbirleri gelmesini reddetti. Böylece ülkenin eurodan çıkma ve daha derin bir ekonomik boşluğa düşme ihtimalleri güçlenirken, halkın taleplerinin bundan sonraki süreci nasıl etkileyeceği merak ediliyor.
Dün yapılan seçimlerde hakın yüzde 61,31'i kreditörlerin tekliflerine Hayır derken, Evet diyenlerin oranı yüzde 38,69'de kaldı. Şimdi ekonomik ve finansal bir bilinmezlik dönemine giren Yunanistan’ın bundan sonra nasıl bir yol izleyeceği hakkında pek çok soru işareti var.
Sermaye kontrollerinin devrede olduğu ülkede, bankalar geçen haftadan beri kapalı. Ancak Salı günü açılması beklenen bankaların ve ülkenin kaderi şimdi Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) Acil Durum Likidite Yardımları’nı (ELA) devam ettirip ettirmeyeceğine bağlı. AMB’nin ise kararını Avrupalı liderlerinin yeni bir kurtarma paketi üzerine görüşme yapılıp yapılmayacağına dair vereceği sinyallere göre vermesi bekleniyor.
Sürecin nasıl işleyeceğine dair siyasi ve hukuki belirsizliğin finansal piyasalarda da büyük deprem yaratması bekleniyor. Asya piyasalarında euro yüzde 1,2 düşüşle açılırken, dolar karşısında 1,10 seviyesinin altına kadar indi. Yatırımcılar ve analistler, önümüzdeki süreçte belirsizliğin devam etmesiyle beraber hisse ve tahvil piyasalarında aşırı oynaklık görülmesini beklediklerini söylüyorlar.
TSİPRAS'IN ZAFERİ
Sandıktan çıkan karar referandum çağrısında bulunma kararı Avrupalı liderler tarafından tepki gören Tsipras için büyük bir zafer oldu. Tsipras’ın tekliflerin reddedilmesinin ülkenin eurodaki geleceğinin bittiği anlamına gelmediği konusundaki ısrarına rağmen, geçtiğimiz hafta boyunca Avrupalı liderler oylamanın euroda kalıp kalmamak üzerine olduğunu savundu.
Seçim sonrası konuşan Tsipras, hemen müzakere masasına döneceklerini ve borçların yeniden yapılandırılmasını isteyeceklerini söyledi. Başbakan, "Referandumun kazanan ya da kaybedeni yok" dedi.
İlk sonuçların gelmesiyle "Hayır" oyu taraftarları sokaklara akın etti. Atina'nın Syntagma Meydanı başta olmak üzere meydanlarda toplanan binlerce Yunanlı referandum sonuçlarını kutladı.
Sonuçlara kreditörlerden gelen ilk tepki ise sert oldu. Almanya Ekonomi Bakanı Sigmar Gabriel, Alman Tagesspiegel gazetesine yaptığı açıklamada, Yunanistan'la yeni bir kemer sıkma programı düşünmenin zor olduğunu söyledi ve "Tsipras ve hükümeti Yunan halkını acı bir terk edilişe ve umutsuzluğa sürüklüyor" dedi.
Gabriel, Tsipras'ın "Yunanistan ve Avrupa'nın tavizde bulunabileceği son köprüleri de yıktığını" ifade etti.
Şimdi Almanya Başbakanı Angela Merkel ve diğer liderlerin önündeki soru, blokta kalması için sundukları son teklifi de reddeden bir hükümetle pazarlık yapmaya devam edip etmeyecekleri. Özellikle de Portekiz, İspanya ve İrlanda’ya benzer şartları dayattıktan sonra.
Bugün Paris’te buluşacak olan Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve Merkel’in Yunanistan’ın durumu hakkına yapacağı toplantının gündeminde bu sorunun olması bekleniyor. İki lider ayrıca referandum sonuçlarını görüşmek üzere Euro Bölgesi liderlerinin Salı günü yapılacak bir acil durum zirvesinde buluşması çağrısında bulundular.
ZAMANI GEÇMİŞ TEKLİF
Ocak ayında göreve gelen Tsipras, kreditörler tarafından dayatılan ağır bütçe kesintilerini bitirme ve ülkenin “onurunu” tekrar onarma sözleriyle seçilmişti. Beş ay boyunca sürüncemeli devam eden ve genelde sert bir havada geçen müzakerelerin ardından taraflar arasında bir anlaşma sağlanabileceğine dair iyimser hava geçen hafta itibariyle hızla yok oldu.
Oy kağıdında yer alan şartlar aslında 30 Haziran itibariyle süresi dolan kurtarma paketinin uzatılması için önerilen tekliflerden oluşuyordu; yani hala masada olan bir teklif değil. Bu durumda “Hayır” çıkmasının teknik olarak bir karşılığı yok, ancak her iki taraf için de halkın görüşünü göstermesi bakımından referandumun önemi büyüktü.
Maliye Bakanı Yannis Varoufakis, geçen hafta sonuçlar ne olursa olsun br anlaşmaya varılmasını umduklarını, ancak “Evet” çıkması halinde istifa edeceğini söylemişti. Referandum sonrası konuştuğunda ise Varoufakis, "Bugün 'Hayır' oyu, demokratik bir Avrupa için 'Evet' oyudur" dedi.
Syriza iktidara geldiğinden beri, Yunan hükümeti kreditörlere borçlarını ödeyebilmek için varolan kurtarma programındaki yaklaşık 7 milyarlık fona ulaşmak için anlaşma sağlamaya çalışıyordu. Ancak son dakika çabalarına rağmen paketin 30 Haziran’da süresi dolmasıyla beraber, ülke IMF’ye son ödeme tarihi aynı gün olan 1,6 milyar euroluk borcunu ödeyemedi.
