Çin piyasasının analizi

Çin hisse senetlerinde cuma günü yüzde 7.4’lük satış sonucunda son 18 yılın en sert düşüşü yaşandı. Son 5 günlük kayıp yüzde 12’yi bulurken, Şanghay Endeksi cuma günkü satışın ardından yılın en yükseğinden yüzde 19 gerilemiş oldu. Bilindiği üzere zirveden itibaren yaşanan yüzde 20 düşüş “ayı piyasası” olarak kabul ediliyor ve artık uzun süreli satış dalgasının başlayacağı tahmin ediliyor. 

Çin’de neler oluyor? Sorusunun detaylarına girmeden gelin biraz daha rakamlara göz atalım. 

8.8 trilyon dolar: Çin Şanghay ve Shenzhen borsalarının toplam piyasa değeri. 

Yüzde 7.4: Çin Borsası’nda son 15 yılda görülen en büyük 5. satış. 

20 milyar dolar: Yılbaşından beri Çin hisse senedi piyasasına giren yabancı para miktarı.

767 milyar dolar: Cuma günü yüzde 7.4’lük gerileme sonrasında Çin hisselerinde yaşanan toplam kayıp.

350 milyar dolar: Çin’de hisse senedi yatırımcılarının portföy taşımak için bankalardan kullandıkları kredi miktarı. 

NEDEN SATIŞ GELDİ? 

Rakamlardan da anlaşılacağı üzere bir yandan yabancı fonların Çin’e akımı , diğer yandan da yüksek miktarda kredili portföy taşıyan Çinli hisse senedi yatırımcıları son 1yılda endeksi 2 katına çıkarmış vaziyette. Ancak Çin eski Çin değil. Ülke son 13 yılın (2009 krizi hariç) en düşük büyümesi olan % 7’yi zor tutturuyor. 

Diğer yandan büyüme yavaşlarken hisse senetlerinin getirileri de aynı şekilde yavaşlamaya başladı. Ancak fiyatlar şişip, şirket kazançları düşünce ortaya şişmiş fiyat/ kazanç oranları çıktı. Satış dalgasının başladığı 10 gün önce Şanghay Endeksi’nde fiyat/kazanç oranları 26 seviyesini bulmuştu. Karşılaştırma yapmak gerekirse bu oran Dow Jones’da 15, Alman Dax Endeksi’nde 18 seviyelerinde. Borsa İstanbul’da ise 10.5’lerde.Bir haftalık satış sonrasında Çin’de endeksin fiyat / kazanç oranı 21’lere geriledi.

 

KREDİLİ İŞLEM YAPAN ÇİNLİLER

Bilindiği üzere “Gambling/Kumar” Çin’de çok sevilir. Borsa yatırımı tabii ki“gambling” değil. Ancak söz konusu olan ülke Çin olunca buraya bir soru işareti koymakta fayda var. Çin’de kredili hisse senedi portföyü taşımak mümkün. Son yapılan düzenlemeler ile Çinli yatırımcılar kendi broker’larından belli bir faiz ödemek suretiyle yuan borçlanıp, bununla hisse senedi alabiliyorlar. 

Ancak söz konusu olan ülke Çin olunca miktarlar da devasa oluyor. Sadece yılbaşından beri geçen 6 ay içinde yatırımcıların kullandıkları kredi miktarı 2 kat arttı ve 2 trilyon yuanı buldu. Bir başka ifade ile Çin GSYH’sinin yüzde 3’üne tekabül ediyor. 

PEKİ KİM BU YATIRIMCILAR? 

Çinlilerin hisse senedi çılgınlığına bir başka örnek verelim. Çin’de sadece yılın ilk 3 ayında açılan hesap sayısı tam 8 milyon. Şanghay Borsası’nda yapılan toplam günlük hacmin yüzde 90’ını yerli küçük yatırımcının işlemleri oluşturuyor. Yatırımcının yüzde 70’inin portföyü 100.000 yuan (16.000 USD)’den küçük. Sadece yüzde 5’inin portföyü 1.000.000 yuan (160.000 USD)’den fazla. Ancak işlem hacminde sadece yüzde 10’a tekabül eden kurumsal yatırımcı piyasayı domine ediyor. 

Çin Borsası’nın toplam değeri ülkenin toplam GSMH’sinin yüzde 90’ı seviyesinde. Bu oran ABD’de yüzde 150, İngiltere’de yüzde 120, Japonya’da ise yüzde 110. Buradan bakıldığında Çin’de hisse senetlerinin uzun vadede alacağı daha yol var gözüküyor. Ama şu var ki kısa vadede ,Çin ekonomisinden gelen sinyaller Şanghay Borsası’nın üzerine bir kâbus gibi çökmüş vaziyette.

--- 

*BusinessHT Genel Yayın Yönetmeni