İRFAN DONAT
13 04 2015, 13:55 Güncelleme: 14:00
Mevsimlik tarım işçilerinin hangi şartlarda yaşadığı ve çalıştığına dair sorunlar Meclis'te kurulan komisyonun hazırladığı 240 sayfalık raporda tek tek ele alındı.
Bugün de söz konusu sorunların çözümü noktasında rapordaki önerileri ele alacağız.
Raporda, Türkiye'de sayıları 485 bini aşan mevsimlik tarım işçilerinin iş ve sosyal güvenlik hukuku kapsamına alınmasını sağlayacak şekilde mevzuat düzenlemeleri yapılarak İŞKUR bünyesinde bu göreve yönelik kurumsal bir yapı oluşturulması önerisi yer alıyor.
Zor şartlar altında hayat mücadelesi veren mevsimlik tarım işçilerine yönelik barınma, eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlerin sağlandığı, gerekli alt ve üst yapısı hazırlanmış, sevk ve idaresini mülki idare amirlerinin üstlendiği toplulaştırılmış yaşam alanları oluşturulma önerisi ise bir diğer önemli nokta.
İŞTE RAPORDA ÖNE ÇIKAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
* ILO’nun mevsimlik tarım işçileri de dahil tarımda ücretli çalışanlara diğer sektörde çalışanlarla aynı düzeyde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili korunma imkanı sağlayan 184 sayılı “Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Sözleşmesi” onaylanmalı.
* Mevsimlik tarım işçilerinin başta sağlık, eğitim olmak tüm kamu hizmetlerine erişimlerini sağlamak ve bu işçilere rehberlik etmek amacıyla mevsimlik tarım işçileri arasından belirlenecek kişilerin “tarımda hizmet aracısı” olarak görevlendirilmelerini sağlayacak yeni bir modelin oluşturulmalı.
* Mevsimlik gezici tarım işçilerine ödenecek ücretin (günlük, haftalık ve aylık olarak) asgari ücret ve piyasa koşulları dikkate alınarak belirlenmesi yetkisi düzenlenecek mevzuat ile İl İzleme Kurulları'na verilmeli.
* Çiftçi Kayıt Sistemi (ürün desenleri ve arazi büyüklüğüne göre gerekli mevsimlik tarım işçisi sayısı gibi verilerin işleneceği modül eklenerek), Aile Hekimliği Bilgi Sistemi (kişinin mevsimlik tarım işçisi olup olmadığı bilgisi eklenerek), e-okul (öğrenci velisinin mevsimlik tarım işçisi olduğu bilgisinin yer aldığı modül eklenerek), Toplum Sağlığı Merkezi kayıtları ve İŞKUR (tarım iş aracısı bilgileri ve sözleşmelerdeki işçi sayısı eklenerek) gibi ilgili kurumlarda tutulan veri tabanlarından faydalanarak İçişleri Bakanlığı nezdinde mevsimlik tarım işçileriyle ilgili bir veri tabanı oluşturulmalı.
* Göç dönemlerinde şehirlerarası ulaşımlarında tren seferleri veya vagon sayısı artırılmalı ve tren ücretlerinde indirim yapılarak işçilerin daha ucuz ve güvenli olan tren yolculuğuna yönlendirilmesi teşvik edilmeli.
* Aşırı yolcu taşımaya bağlı kaza ve yaralanmaları önlemek için yoksul ailelerin ulaşım giderleri imkânlar ölçüsünde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın ilgili sosyal yardım fonlarından karşılanması sağlanmalı.
* Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin uzun mesafelerde üstü kapalı araç kasalarında yolcu taşımacılığı yapılmasına izin veren 130’uncu maddesi uzun mesafelerde araç kasalarında yolcu taşınmasını yasaklayacak şekilde değiştirilmeli.
* Tarım alanlarında sağlık hizmetine erişimi sağlamak için Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği’nde tanımlanan görevler çerçevesinde, Toplum Sağlığı Merkezlerinin sağlık personeli ve mobil sağlık aracı ihtiyacı giderilmeli.
* Mevsimlik gezici tarım işçileri ve ailelerinin bulaşıcı ve salgın hastalıklara karşı sağlık taramaları, bebek ve gebe ve 15-49 yaş kadın takipleri düzenli yapılmalı, bu hizmetler için gezici sağlık ekipleri oluşturulmalı, bu ekiplerde çalışacak personelin eğitimi yapılmalı.
* Halihazırda kullanılan traktörlerden eski ve güvenlik donanımlarından yoksun traktörlerin hurda indirimi gibi teşviklerle yenilenmesi sağlanmalı. Tarım Kredi Kooperatifleri Birliği'nce çiftçilerin yeni ve daha güvenlikli tarım aletlerine geçişleri teşvik edilmeli.
* Tarım kimyasallarının gereksiz kullanımını önlemek için reçete ile satılması hususu Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından daha sıkı ve etkin bir denetim altına alınmalı.
TARIM İŞÇİLERİNİN SENDİKAL HAKLARI YOK
* Ailesinin tarım işçisi olarak çalışması nedeniyle eğitimi aksayan öğrenciler için ikamet ettikleri illerde özel müfredat hazırlanarak hızlandırılmış eğitimleri gerçekleştirilmeli. Yıl içerisinde yoğunlaştırılmış eğitim uygulanması ile göç dönemi göz önünde bulundurularak (Kasım-Nisan ayları arasında) ders saatleri artırılmış, işlenecek tüm konuların yetiştirileceği özel eğitim takvimleri ve müfredatı oluşturulmalı. Gün içi eğitim süresinin uzun olması bakımından ulaşım ve beslenme ihtiyaçlarının Devlet tarafından karşılanması sağlanmalı.
* Tarımda geçici (süreksiz) çalışanlara uygulanan sosyal güvenlik rejimleri arasında norm ve standart birliği sağlanmalı. Sigortasızlığa yönelik etkin denetim yapılmalı.
* Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği’nin uygulanması sağlanmalı. Zira yönetmeliğin öngördüğü biçimde işçilerin ücretleri ve çalışma şartları sözleşmeyle belirlenmeli.
* Mevsimlik tarım işçilerinin sendikal örgütlenmelerini sağlamak için kayıt altına alınmaları sağlanmalı, mevcut derneklerin idari ve finansal açıdan desteklenmesi sağlanmalı.
* Tarım iş aracılarının Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği’ne uygun şekilde işçi başına aldıkları komisyonun işverenden alınması sağlanmalı.
* Mevsimlik tarım işçisi kadınların analık sigortasından yararlanması sağlanmalı.
* Mevsimlik kadın tarım işçilerine, kadına yönelik her türlü şiddetin önlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalık eğitimleri verilmeli.
* Çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik tedbirlerin bütün tarımsal faaliyetleri kapsar şekilde uygulanması sağlanmalı. İstihdam garantili meslek edindirme kurslarında mevsimlik tarım işçisi olarak çalıştırılan 16 yaşından büyük işçilere öncelik verilmesi sağlanmalı.
