İRFAN DONAT
30 03 2015, 15:14 Güncelleme: 15:43
Avrupa Birliği’nde süt üretim kotaları 1 Nisan itibariyle kaldırılıyor.
Söz konusu gelişmenin hem dünyadaki süt piyasasına etkileri hem de Türkiye'deki yansımalarına değinmeden önce isterseniz AB'de süt kotalarının ne zaman ve ne amaçla konulduğuna kısaca değinelim.
Avrupa Birliği, tarım bütçesi rakamlarının çok yükseldiği ve buna bağlı olarak artan üretim sonucunda, ürün stoklarındaki fazlalık yüzünden 1984 yılında inek sütü üretimine kota getirdi. Kararın ardından, belirlenen kotaların üzerinde inek sütü üretimi yapan ülke ve üreticilere yaptırımlar uygulandı. Aslında kota önce 5 yıllığına konulmuştu ancak sonraki yıllarda piyasa şartları gözönünde bulundurularak süre uzatıldı.
Ama artık 31 yıllık politika değişiyor. Avrupa Birliği ülkelerindeki üreticiler istedikleri miktarda inek sütü üretip işleyebilecek. AB'de süt üretilen toplam çiftlik sayısı 650 bin civarında. Bu çiftliklerden çıkan sütü ise toplamda 300 bin kişinin istihdam edildiği 5 bin 400 civarında Avrupalı şirket işliyor.
Avrupa Birliği, peynir başta olmak üzere birçok süt ürününde dünya pazarında lider ihracatçı konumunda. Kotaların kaldırılması ile birlikte söz konusu ihracat pazarında daha fazla paya sahip olunması hedefleniyor. Çünkü her ne kadar Avrupa'da süt tüketimi son yıllarda sabit kalsa da dünyada süt ve süt ürünleri tüketimi artıyor, talep yükseliyor.
Kotaların kaldırılması kararı, aynı zamanda ekonomik büyüme ve istihdamda da Avrupa açısından olumlu bir etki yaratacak. Özellikle düşük üretim maliyetlerine sahip olan Hollanda, İrlanda gibi ülkeler bu karardan olumlu etkilenecek.
AB'NİN 5 YILDA SÜT İHRACATI %45 ARTTI
Kotalara rağmen son 5 yılda AB'nin süt ihracat hacmi yüzde 45, ihracat değeri ise yüzde 95 artmış durumda. Kotaların kalkması ile AB'li üreticilerin 2020 yılında bugünkünden en az yüzde 50 daha fazla süt üretmesi bekleniyor. Zaten bu yönde de kapasite artırımına yönelik yatırımlar çoktan başladı. Avrupa'da son birkaç ayda bu alanda yapılan yatırımın toplamı 1.5 milyar euroyu aştı.
Söz konusu gelişme ile birlikte AB'li süt üreticilerinin küresel piyasa fiyatları açısından daha rekabetçi bir konuma gelmesi bekleniyor.
Peki Avrupa, kotaların kaldırılması sonrası oluşabilecek arz-talep dengesi ve fiyat risklerini hesaplamış mı?
