Borsanın 100 bine giden hikayesi

Bugün mü yarın mı derken Borsa İstanbul 13 Haziran 10:10'da 100.000 seviyesine ulaştı.

Tarihte ilk kez BIST100 endeksi 100 bini gördü.

İşte, endeksin 2008'den bugüne 5'e katlanan* hikayesi:

Kasım 2008: 21.228 en düşük seviye

Finansal krizin piyasalarda yarattığı korku, 2008'in başında hala yatırım yapılabilir seviyede kredi notu bulunan Lehman Brothers'ın Eylül'de temerrüde düşmesiyle zirveye ulaşmıştı.

Gelişmiş ülkelerden gelişen ülkelere tüm varlıkları etkileyen endişelerle "İMKB100" bu olaydan bir süre sonra 2008 başlangıçlı veri setindeki en düşük seviyeyi gördü.

Aynı ay Fed, parasal genişlemeye başladı. 

Nisan 2009: 30 bini aştı

2008'in son aylarından, ABD'de Barack Obama'nın başkanlık görevine başladığı 2009 yılının ilk çeyreği sonuna kadar 20 binli seviyelerde konsolide olan endeks Nisan'da sert bir yükselişle 30 bini aştı.

Ayın başında G20 toplanarak finansal krizlere karşı birlikte hareket etme kararı almış, Avrupa Merkez Bankası'nda (ECB) ise Mario Draghi Başkan seçilmişti.

Bu tarihte MSCI bir not yayınlayarak, 18 ay üst üste devam eden kayıplardan sonra global hisse senetlerinin bir ayda yaşadığı yüzde 20 yükselişin trend dönüşü olabileceği tartışmalarına yer verdi.

Temmuz 2009: 40 bini aştı

Global piyasalarda devam eden iyimserlikle birlikte Türkiye ekonomisinde iyileşme sinyallerinin rüzgarını ardına alan endeks 40 bini aştı.

Türkiye'de 3G teknolojisi ilk kez hayata geçti.

Aralık 2009: 50 bini aştı

Global ekonomi, kürenin dört bir tarafında genişleyen merkez bankalarının desteğiyle krizin yararlarını sararken endekste 50 bin aşıldı.

Kriz öncesi tarihi rekor olan 58 864'e çok yaklaşırken yaklaşık bir yıl öncesine göre 2,5 kat yükseliş yaşanmıştı.

Temmuz 2010: Tarihte ilk kez 60 bin aşıldı

2010 yılının Temmuz ayına gelindiğinde 60 bin 950'ye yükseliş yaşandı.

2010'da piyasaların gündeminde Yunanistan'ın borç krizi ilk sıradaydı ve kreditörlerle müzakerelerin nasıl sonuçlanacağı tahmin edilemezken Yunanistan'ın iflası ve Grexit olasılığı piyasanın ilk kez yüzleştiği bir korku olarak global hisse senedi piyasalarını baskılıyordu.

Ekim 2010: Tarihte ilk kez 70 bin aşıldı

Yunanistan'da George Papandreou Başbakan seçilirken piyasalar borç krizinde daha iyimserdi.

Endeks ilk kez 70 bini aştı ve 71 bin 776'yı gördü.

Ağustos 2011: 50 binin altına geri dönüş

Yunanistan'da Papandreou iyimserliği kısa sürdü, Avrupa başta olmak üzere global hisse senedi piyasaları gerilerken Türk hisse senedi piyasasında da yukarı ataklar sınırlı kalmaya başladı.

Türkiye ekonomisinin 2011'in ilk yarısında yüzde 10,2 ile o dönem dünyanın en yüksek büyüme hızını yakalaması da endeksi daha fazla desteklemeye yetmedi, ikinci yarıda hızlanan satışlarla endeks 48 bin 600'e kadar geriledi.

Mart 2012: 60 bin aşıldı

2012'nin ilk döneminde 2011'deki sert satış sonrası piyasalarda rahatlama görüldü. Endeks yeniden 60 bini aştı.

Bu ay Türk Lirası için TL simgesi resmen kullanılmaya başladı. 

Ekim 2012: Yeniden 70 bin üzeri

Fed QE3'e başladı, global piyasaların tamamında iyimserlik güçlendi.

Fed'in bu son parasal genişleme adımıyla gelen bu yükseliş bir yıldan kısa sürecek güçlü bir rallinin ilk ayağıydı.

Ocak 2013: Tarihte ilk kez 80 bin aşıldı

2013 yılı hisse senedi piyasasına rekor getirdi, Ocak ayında 86 bin 787 görüldü.

Global iyimserlik, güçlenen ekonomik göstergeler alım iştahını tüm dünyada güçlü tutuyordu. BIST30 endeks bu tarihte ilk kez 100 bini aştı ve endeksten sıfır atılması sorgulanmaya başladı.

Mayıs 2013: Tarihte ilk kez 90 bin aşıldı

BIST100 endeks tarihte ilk kez 90 bini aşarak 93 bin 398'i test etti.

2 yılık gösterge tahvil faizi yüzde 4,61'e kadar geriledi, analistler değerlemelerde risksiz faiz oranını hiç olmadığı kadar düşükten hesaplıyor bu da fiyat hedeflerini daha da yükseltmelerini sağlıyordu.

Bir ay öncesinde İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) adını Borsa İstanbul (BIST) olarak değiştirmişti.

Ocak 2014: 60 bine dönüş

2013'teki rekoru üst üste takip eden negatif gelişmelerle endeks 7 ayda 30 bin puan geriledi.

Dönemin Fed Başkanı Ben Bernanke'nin 22 Mayıs'ta parasal genişlemeden çıkışta ilk somut sinyali vermesi, gelişen ülke varlık fiyatlamalarını standart ortalamalarından negatif yönde çok uzağa iterken, içeride bunların üzerine 31 Mayıs Gezi'yle başlayan ve 17-24 Aralık operasyonlarıyla devam eden siyasi belirsizlikler eklendi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Dolar/TL'nin tarihte ilk kez 2,30'u aşması üzerine 23 Ocak'ta tek günde 3,15 milyar dolarlık doğrudan döviz satımı yeterli olmayınca 27 Ocak'ı 28'ine bağlayan gece politika faizini 550 baz puan artırarak yüzde 10'a yükseltmişti.

Nisan 2014: Yeniden 70 bin üzeri

Şubat'ta Janet Yellen, Fed başkanlığı görevini Ben Bernanke'den teslim aldı.

2014'ün başında piyasa likidite desteğinin artık çekilmeye başlayacağı haberinin ilk şokunu atlatınca panik satışların çok ucuza bıraktığı gelişen ülke varlıklarına yeniden alım gelmeye başladı.

Türkiye'de makroekonomik dinamiklerde yaşanan toparlanma da buna eklenince ilk yarı sonunda endeks yeniden 70 bine döndü.

Haziran 2014: Yeniden 80 bin üzeri

Global piyasalarda iyimser seyir devam ederken petrol fiyatlarının yarı yarıya düşmesi enerji ithalatçısı ülkeleri, bunların içerisinde de 2013'ün ikinci yarısındaki satışlarda "Kırılgan Beşli" arasında sayılan Türkiye'yi öne çıkardı.

81 bin 915 görüldü.

Ocak 2015: 90 bin bir kez daha aşıldı

BIST100 endeks 91 bin 805'e kadar yükseldi.

Mart 2015: 80 bine dönüş

Fed'den 2015'te faiz artırım beklentileri yılın genelinin risk-off piyasa atmosferinde geçmesine neden oldu. Yükselişler sınırlı kalırken düşüşler daha hızlıydı. İçeride yaklaşan genel seçimler endeks üzerindeki baskıyı artırdı ve ilk çeyreğin sonunda düşüş 10 bin puanı aştı.

Ağustos 2015: BIST100 70 bin altında

Piyasa, 1 Kasım'da yeniden seçim yapılacak olmasıyla odak noktasını siyasete çevirirken 70 bin altı test edildi.

Kasım 2015: 80 bin üzerinde

1 Kasım'daki seçimde Adalet ve Kalkınma Partisi'nin oyu 8,7 puan artarak yüzde 49,5'e çıktı.

Ekim ayında 80 bin üzeri kısa bir test ardından geri verilmişti, seçim sonrası ilk işlemlerde 83 bin 653 görüldü. Bir önceki kapanışın 4244 puan üzerinde açılış yaşanmıştı.

Aralık 2015: 70 bin altında

Fed faiz artırımı öncesi piyasalarda risk-off fiyatlama keskinleşirken gelişen ülke varlıklarındaki satış dalgası yönünü yeniden aşağı çevirdi. 2 Kasım'dan sonra kademeli olarak yaşanan düşüşle Aralık'ta BIST100 endeks yeniden 70 bin altındaydı.

Fed, bu ay 10 yıl aradan sonra ilk kez faiz artırdı.

Mart 2016: 80 bin üzerinde

Fed'in 2015 sonundaki faiz artırımı ardından doların global ölçekte gerilediği, hisse senedi piyasalarının yükseldiği bir dönem başladı.

BIST100 endeks bu iyimserlikle yeniden 80 bini aştı.

Türkiye'de 4.5G teknolojisi ilk kez hayata geçti. Bir ay sonra Murat Çetinkaya, TCMB başkanlığı görevini Erdem Başçı'dan devraldı. 

Aralık 2016: 70 bin sınavı

Mart'tan sonra ağırlıklı olarak 75 bin -85 bin aralığında devam eden seyir Temmuz ayında bozuldu.

15 Temmuz'daki darbe girişimi ardından hisse senedi piyasası sert düştü, daha sonra birkaç kez 80 bin üzerini test etti ancak 8 Kasım'da Donald Trump'ın ABD Başkanı seçilmesi dolara global ölçekte alım getirirken gelişen ülke varlıkları da satışa maruz kaldı.

Dolar TL karşısında üst üste rekor kırdı.

Tüm bunlara rağmen endeks bir daha 70 binin altına dönmedi, 22 Temmuz'da en düşük 70 bin 426 ve 2 Aralık'ta en düşük 71 bin 792 test edildi. Son kez 15 Şubat 2016'da 70 bin altı bir değer görüldü.

Ocak 2017: 80 bin üzeri

"Rekor kıran dolar mı düşmeyen borsa mı haklı?" tartışmasının kazananı borsa oldu. Dolar/TL 11 Ocak'ta 3,9422'ye kadar yükseldikten sonra TCMB'nin likidite ve faiz hamleleriyle kademeli düşüş eğilimine girerken BIST100'de 2 Aralık günü başlayan yükseliş, dolar düştükçe daha da hızlandı.

Ucuz kalan değerlemeler yabancı yatırımcıların ilgisini de artırdı. 2017'nin ilk ayı bitmeden BIST100 yeniden 80 binin üzerindeydi.

Mart 2017: 90 bin üzeri

Fed'in 2017 faiz artırım projeksiyonları uzun bir süre baskı altında kalan riskli varlıklardaki ralliyi durdurmadı. Ocak ayından itibaren piyasanın risk-negatif olan Trump fiyatlamasını da adım adım geri vermesi ralliyi ayrıca destekledi.

Türkiye'de ayrıca Kredi Garanti Fonu (KGF) etkisiyle öncü makroekonomik göstergelerde izlenen güçlenme 16 Nisan anayasa değişikliği referandum öncesi belirsizlik olsa da alım eğilimini canlı tuttu.

Haziran 2017: BIST100 tarihte ilk kez 100 bin üzerinde

Referandum sonrası hızlanan ekonomik aktivite, global piyasalarda devam eden iyimserlikle endeksi desteklemeye devam etti.

Birinci çeyrek bilançolarında hem bankalar hem de sanayi şirketlerinde kar atışları öne çıkarken TÜİK'in açıkladığı GSYH verisi de ekonominin ilk üç ayda yüzde 5 büyüdüğünü gösterdi.

Kurda azalan volatilite, TL'nin emsallerine göre yüksek kalan faizi ve bunlara bağlı olarak artan  carry trade cazibesi derken:

BIST100 tarihte ilk kez 100 binin üzerinde.

*Veriler temettü düzeltilmiş fiyatlarla