ARZU TOKTAY*
03 10 2017, 15:23 Güncelleme: 15:41
İspanya’da tartışmalı referandum Amerika’da kanlı müzik festivali derken haftaya kötü başladık. Oysaki biz FED tarafında Başkan Yellen ve diğer üyelerin bu hafta yapacağı açıklamalar tarım dışı istihdam verisi ve Ekim ayı toplantısında Avrupa Merkez Bankası (ECB) ne yapar gibi detaylar ile uğraşmayı tercih ederdik?
Son dönemde doğal felaketler, sıcak savaş endişesi, bağımsızlığı ilan etmek isteyenler ve her an her yerde bir terör saldırısı ihtimali var iken bütüncül bir bakış açısı olmadan ekonomiyi yorumlamak giderek zorlaşıyor.
Bütün bu karmaşanın içerisinde ilginç bir Bloomberg videosu ve haberi dikkatimi çekti. Elon Musk’ın sesten beş kat hızla giden uzay roketi ile havayolu taşımacılığı projesi!
Gerçekten müthiş, Musk Uluslararası Uzay Kongresinde yeni Spacex taşımacılık projesini açıklamış. Projenin başarıya ulaşması halinde maksimum hızı saatte 27 bin km olabilen roketler ile Dünya’nın her yerine bir saatten az bir sürede ulaşılacak. Üstelik bu tarz bir ulaşımın maliyeti bugünkü ekonomi sınıfı uçuşlarına eş değerde olabilecek. New York Shangai hattı otuz dokuz dakika, Londra’dan Dubai yirmi dokuz dakika, Los Angeles Toronto yirmi dört dakika ...
İşte böyle güzel şeyler duymak istiyoruz, neden olmasın havayolu taşımacılığında önemli bir unsur olan güvenlik testi geçilirse ikinci planda arz/talep maliyeti aşağı çekebilir. Bununla da kalmıyor zamanla uluslararası uzay istasyonlarına mürettebat ve kargo taşımacılığı, yörüngeye uydu taşımacılığı gibi yeni kavramlara alışmamız gerektiğini anlıyoruz.Çok da uzağa gitmeyelim hadi Mars şimdilik bir kenarda dursun ama Google, Facebook internet bağlantılarını küreselleştirmek için uzaydaki uydu sayısını üçe katlamayı düşünürken, dijital ekonomi almış başını giderken, savunma sanayi sektörü gözünü uzaya dikmişken Musk’ın yeni uzay taşımacılığı projesi hayatımıza renk katacak gibi görünüyor.
Gelelim işin bizim açımızdan önemli bir başka boyutuna, bu ve benzeri projelerin emtia piyasasına etkisi nasıl olur?
Geçmişten bugüne bakıldığında teknolojik ilerlemelerin ardından temel emtialar için kullanım maliyetinin iyileştiğini ardından bu emtialar için yeni kullanım alanları bulunduğunu görüyoruz. Yükselen fiyatlar,teknolojik kazanımlar,artan verimlilik ve nihayetinde arz tarafında artış ile daha makul fiyat seviyeleri.
Sanki enerji piyasasında son yıllarda yaşananların tarifini yapmış olduk. Piyasada yeni teknolojiler ile yatay ve hidrolik sondajlama başarılmış iken elektrikli arabalar orta vadede petrol fiyatlarını frenleyici unsur olarak görülüyor. Öte yanda düşen fiyatların zamanla yeni kullanım alanları yaratması beklenebilir. Bütün bunları bir araya getirdiğimiz de OPEC ülkelerinin tavan kısıtlanması nafile çabalar mıdır?
Kısa vadede hayır uzun vadede evet…
Asıl hikayeyi unutmayalım, teknolojik gelişim, verimlilik, yeni kullanım alanları, arz tarafındaki gelişmeler ve bütün bunların fiyat etkisi.
Sonuç olarak, Suudiler başta olmak üzere petrol üretim ve ihracatını frenleyerek bunun ekonomik maliyetine katlanan ülkeler bir noktada çabaların nafile olduğunuanlayıp havlu atabilirler.
* Stratejist. İstanbul Üniversitesi İngilizce İşletme Fakültesi mezunu olan Toktay eğitim hayatını İşletme İktisadı Enstitüsü Finansal Kurumlar Yöneticiliği programı ile tamamlayarak 1993 yılında iş hayatına atıldı. O tarihten bu yana aracı kurum, portföy yönetimi, özel bankacılık, vadeli ve opsiyon piyasası ve araştırma bölüm yöneticiliği olmak üzere finans sektörünün çeşitli alanlarında çalıştı. 2017 Haziran ayından itibaren uzmanlığı olan döviz ve emtia piyasasında analiz ve danışmanlık faaliyetlerine lisanslı olarak devam etmektedir.
** Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve BusinessHT'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir. Ayrıca burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değil, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
