Dolarda düşüş sürer mi? (1)

Taksi şöföründen CEO'suna, kuaföründen mali müşavirine kadar herkesin takip ettiği göstergeye döviz kuru diyoruz. İşte o döviz kuru soluksuz yükselmeye devam ediyor ve 2008 yılındaki 1.15 seviyesinden bu yana neredeyse 3 katına çıktı. Bayram sırasında görülen 3,07 ile birlikte tarihi rekor da kırılmış oldu.

İhracatı destekleyen seviye neresidir, bu zayıflama benzerlerine kıyasla fazla mıdır değil midir tartışmaları arasında kur rekora koşarken, değer kaybının aşırıya kaçtığını ya da başka bir ifade ile tarihi değerleri zorlayacak noktalara vardığını gördük.

BURAYA NASIL GELDİK?

Dün açıklanan Eylül ayı Reel Efektif Döviz Kuru (REDK) 90,95 ile Ocak 2003 seviyesine dönünce gerçek bir kez daha ortaya çıkmış oldu. Türkiye'nin ticari partnerlerine göre enflasyondan arındırılmış şekildeki rekabet tablosu olarak da anabileceğimiz REDK çok önemli bir gerçeği ortaya koyuyor. TL'deki gidişat bizi 12 yıl öncesine kadar taşıdı. Dövizin kısa vadeli olarak nasıl bu kadar ucuzladığını konuşabilmek için hızlıca bu erimenin nereden geldiğini adlı adınca ortaya koymak gerekiyor.

• Ekonomik modeldeki değişim sonrasında değerli TL politikasının terk edilmesi
• Makro ihtiyati tedbirlerin devreye girmesi ile ithalat odaklı tüketimin caydırılması ve kredi genişlemesinin sınırlandırılması
• Sermaye çekme modelinde değişikliğe gidilmesi için uzun vadeli girişlerin teşvik edilmesi
• Küresel sermaye dinamiklerinin 2013 Mayıs'ından sonra gelişen ülkelerin (EM) aleyhine dönmesi
• TCMB'ye yönelik eleştiriler sonrasında kurumun bağımsızlığına yönelik endişeler
• Gelişen ülkelere yönelik negatif algının gelişmesi
• Fed'in faiz artışı sinyali vermesi ile Doların küresel rallisi
• Lokal politikadaki belirsizlikler
• Artan terör ve şiddet olayları
• Çin ile başlayan endişenin bir Gelişen ülke (EM) krizine dönüşmesi

HİKAYENİN DEVAMI

Yukarıda sayılan maddelerin teker teker terse dönmeleri oldukça zor ancak kimi kutucukları işaretlemek için mutlaka fırsatlar gelecektir. Örneğin Çin çok daha kalıcı bir problem gibi görünmekle beraber krizin akut döneminin atlatıldığını görürsek bu, varlı fiyatları için olumlu olabilir. Ya da Fed'in faiz artışını erteleme ihtimali risk priminin bir kısmını silebilir. Yurt içinde yaşanabilecek bir politik gelişme de TL'ye yönelik köpüğün kısmen sıyrılmasına yardımcı olabilir. Ya da hiçbir gelişme olmaz ve piyasa değeri arayabilir.

Son yaşananlara bakınca benim okumam bazı gelişmelerin umut verdiğini gösteriyor. Ne var ki bunlar kısa vadeli ve henüz devam yolları üzerine tam olarak düşünülmemiş yapıdalar. Fed'in datayı okuyarak faiz artışını ertelemesini EM kurları için pozitif olarak görüyorum ve TL'yi olumlu etkileyen faktörlerden biri de bu.

Burada özellikle zayıf tarım dışı istihdam verisini anmak gerekiyor . Ardından yaşanan 'Fed ne zaman faiz artırır' bahislerinde geri çekilme ile birlikte riskli varlıklar nefes aldılar.

Türkiye'de yaşanan terör olaylarının frekansındaki düşüş. Bu hepimizi mutlu eden bir gelişme olmakla birlikte ne yazık ki hala şehit haberleri sürüyor ve kısa vadeli gelecek belirsiz. Diğer yandan, politik resimdeki belirsizlik de sürüyor ancak piyasanın buradaki pozitif okuması şu: Seçimler yapılacak ve sonunda öyle ya da böyle bir hükümet kurulacak. Herhangi bir sonucun pozitif kabul edildiği kısa vadeli bir döneme girdik demek mümkün. Bir diğer konu ise Çin'deki sorunların yenilenmiş şekilde karşımıza çıkmaması. Yeni haber gelmemesinin olumlu kabul edildiği günler...

KISA BİR NEDENLER LİSTESİ

Andığımız bilgiler ışığında 'neden döviz geriliyor' listesi şu şekilde teşekkül ediyor:

• Fed'in faiz artışı yapmaması
• ABD verisinin yumuşak algılanması
• Yurt içi negatif haber beslemesinin hafiflemesi
• REDK gibi göstergelerin yeter miktarda zayıflamış olması ve bunun getirdiği şokları emme kabiliyeti
• Çin kaynaklı haber akışının nötre dönmesi
• Piyasanın kısa vadede sert satışlardan sonra dinlenme ve tepki üretme çabası 
  KUR DÜŞTÜ, ŞİRKETLER 2 GÜNDE 1,5 MİLYAR DOLAR ALDI

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Doğal olarak, uzun vadeli bakan piyasa oyuncuları için bakılacak noktalar bellidir. Bu da hikayelerin temelli olup olmadığıdır.

EM'de ve Türkiye'de yaşanan kısa vadeli iyimserlik sırtını yasladığı sebepler bakımından haklıdır ve özellikle Türkiye gibi varlıkları çok zarar görmüş ülkeler negatif haber akışına karşı daha az duyarlı hale gelmişlerdir. Diğer yandan, uzu vadeli bir değişim ya da hareketin katlanarak devam etmesi için gereken koşullar ise henüz oluşmamıştır ve piyasa bunları satın almamıştır. Yukarıda saydığımız kutucukların bazıları dolana kadar ya da fiyatlar kendilerini ayarlayana kadar uzun vadeli tahminlerde bulunmak için erken olabilir.  

* Lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Aktüerya, yüksek lisans eğitimini aynı üniversitesinin Finans Bölümü'nde tamamlayan Gökhan Şen, kariyerine 2007'de Ata Yatırım’da Yatırım Danışmanı olarak başladı. 2010-2013 yılları arasında Bloomberg HT’de Araştırma Müdürlüğü yapan Şen, görevine Ekonomi Koordinatörü olarak devam etmektedir.

** Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve BusinessHT'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir. Ayrıca burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değil, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.