Ormanlar sadece ağaçlardan ibaret değil

İyi haber bu yıl Güney Afrika’nın Durban şehrinde düzenlenen Dünya Ormancılık Kongresi’nden geldi: 1990’dan beri net küresel orman tahribatı yüzde 50’den fazla yavaşladı.

Başka bir olumlu gelişme: Doğal ormanların net kaybı 1990 ve 2000 yılları arasında yılda 8.5 milyon hektar iken, 2010 ve 2015 arasında yılda 6.6 milyon hektara düştü.

Elde edilen bu sonuçlar, ormanlardan gelen toplam karbon emisyonlarının 2001-2015 arası yüzde 25’ten daha fazla düşmesine katkıda bulundu.

Bu veriler, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yayınlanmasına öncülük ettiği ve bugüne kadar ormanlar hakkında yapılan en kapsamlı araştırma olma özelliğini taşıyan Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi’nde yer aldı.

Orman tahribatındaki düşüş, odunun bundan önce hiç olmadığı kadar kullanıldığı bir zamana, bir başka deyişle nüfusun 1990’dakinin üçte bir daha fazla olduğu bir döneme denk geldi. Bu, sürdürülebilir orman yönetiminin başarıya ulaştığını, siyasi niyet ve somut adımlar söz konusu olduğunda farklılık yaratılabileceğini gösteriyor. Bugün, küresel orman alanlarının yarıdan fazlası orman yönetimi planlarının kapsamı altında.

Bu veriler, bu ayın sonunda uluslararası toplum tarafından kabul edilecek Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) için önemli bir zemin hazırlıyor. Ormanlar, küresel liderlerin koyduğu hedeflere ulaşmada önemli rol oynuyor.

2015 sonrası kalkınma gündemi, aşırı yoksulluğu ve açlığı 2030’da sona erdirmek ve doğayla uyum içinde refahı yaygınlaştırmak için 17 hedef koyuyor.

İnsanlığın karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, bugün 7 milyar olan ve 2050’de 9 milyara ulaşacak olan nüfusu beslemek. Bu zorluk; iklim değişikliği, su kaynaklarının azalması, toprak ve arazi tahribatı ve doğal kaynakların bozulumu gibi tehditlerle giderek büyüyor.

Ormanlar olmadan bu zorluğun üstesinden gelemeyiz. Ormanlar, yeryüzünün yaklaşık üçte birini kaplıyor, dünyadaki biyoçeşitliliğin yüzde 80’ininden fazlasına ev sahipliği yapıyor, tarımsal ürünlerin gelecekteki gelişimi için benzersiz bir genetik kaynak havuzunu oluşturuyor, atmosferin tümünün tuttuğu karbonun dörtte üçü kadarını tutuyor. Bu sayılanlar, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için ormanların ne denli önemli olduğunu gösteriyor.

Son yıllarda ormanlarımızı daha iyi koruyoruz. Afrika’nın son beş yılda en yüksek sıçramayı yapmasının da etkisiyle dünya ormanlarının yüzde 13’ünde (yarım milyar hektardan fazla) biyoçeşitliliğin öncelikli olarak korunduğu biliniyor.

Orman alanında geçmişte yapılan ya da hâlâ devam etmekte olan ulusal envanter çalışmalarında da önemli bir yükseliş görüldü. Son beş yılda dünyadaki ormanların beşte dördünün 112 ülkede envanteri çıkarıldı ya da çıkarılmak için girişimde bulundu.

Fakat daha yapılacak çok şey var. Son beş yılda toplam orman alanı Asya’da 4 milyon hektar, Avrupa’da 1.9 milyon hektar, Okyanusya’da 1.5 milyon hektar, Kuzey Amerika’da 0.7 milyon hektar artmışken, Afrika’da 14.2 milyon hektar, Güney Amerika’da 10. 1 milyon hektar düştü.

Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi gösterdi ki tüm koruma önlemlerine rağmen biyoçeşitliliğe olan tehditler hala devam ediyor. Orman yönetim planlarının kullanımı artıyor olmasına rağmen çoğu ülkede bu planlar etkili bir şekilde uygulanamıyor.

Bu yüzden SKH’lerin yarattığı momentumdan yararlanarak ormanların sürdürülebilir yönetimini sağlamamız lazım. SKH’nin 15. maddesi bunu açıkça belirtiyor: “Karasal ekosistemleri korumak, geri kazandırmak, orman yönetiminin sürdürülebilir kullanımını teşvik etmek, çölleşmeyle mücadele etmek, toprak bozulumunu durdurmak, geri çevirmek ve biyoçeşitlilik kaybını sona erdirmek”.

Sürdürülebilir orman yönetimi tüm SKH’lere katkıda bulunabilir. Örneğin, suyun herkes için sürdürülebilir yönetimi ve bulunabilirliğini hedefleyen SKH 6’da ormanların önemi açıkça ortaya çıkıyor. Ormanlar, su temelli ekosistemleri korumaya ve geri kazandırmaya yardımcı olur. Bu katkıyı arttırmak için gelişmekte olan ülkeleri teşvik etmeliyiz ki onlar da ormanlarının yönetimi konusunda adımlar atabilsinler.

Milyonlarca insan gıda, enerji ve barınma ihtiyaçları için ormanlara bağımlı. Ormanlardan gelen yabani bitkiler yıl boyunca, geçim sıkıntısının yaşandığı dönemlerde bile besleyici bir nitelik sunuyor. Tarımsal ormancılık (ağaçlarla birlikte yapılan tarım) tarımsal arazilerin verimliliğini arttırıyor, beslenme düzenlerinin çeşitlenmesini sağlıyor. Tahmini olarak 2.4 milyar insan (dünyadaki hanehalkının yaklaşık üçte biri) yemek yapmak için odun ateşini kullanıyor.

Ormanlar kırsal alanlarda iş olanağı yaratır. Geçim kaynağını iyileştirerek kırsaldaki küçük girişimcilere destek sağlar. Aynı zamanda doğa döngüsüne de katkıda bulunur; suyu sağlıklı tutarak polen taşıyıcılara bir habitat yaratır, değişken iklimsel koşullara karşı koruma sağlar.

Ormanlar bu yüzden sürdürülebilir kalkınmanın vazgeçilmez bir unsurudur. Ormanları daha iyi yönetmeliyiz, tarımı da içine alacak şekilde farklı arazi kullanımlarına dahil etmeliyiz ve ormanın faydalarının eşit şekilde dağıtımından emin olmalıyız. Sonuçlar gösteriyor ki bu, yapılabilir bir şey.

Ormanları korumazsak ve kaynakları sürdürülebilir olarak kullanmazsak iklim değişikliğinin etkilerini azaltamayız. Yasal olmayan orman tahribatının sıfıra indirilmesi için kararlı olmak herkese güçlü bir mesaj verecektir. Bugün buna gelecek kuşaklar için ihtiyacımız var. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve BusinessHT'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir. Ayrıca burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değil, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.