YANİS VAROUFAKIS - PROJECT SYNDICATE
27 04 2015, 11:47 Güncelleme: 11:49
Yunan hükümeti ve Avrupalı meslektaşlarımız arasında 3 aydır gerçekleşen görüşmeler yıllardır devam eden ekonomik krizin üstesinden gelebilmek için atılması gereken adımlar Yunanistan'ın istikrarlı bir şekilde toparlanması için bazı fikirler ortaya çıkardı. Fakat bu görüşmeler henüz bir anlaşmayla sonuçlanmadı. Neden? Karşılıklı anlaşmayla oluşacak ve güvenilir adımlar atılmasını sağlayabilecek faktörler nelerdir?
Biz ve ortaklarımız hali hazırda birçok konuda anlaşıyoruz. Yunanistan'ın vergi sisteminin yeniden düzenlenmesi gerekiyor ve gelir yetkililerinin siyasi ve şirket baskısından kurtarılması ihtiyacı var. Emeklilik sistemi çok verimli değil. Ekonominin kredi döngüleri iyi işlemiyor. İstihdam piyasası krizden çok olumsuz etkilenmekle beraber derin yaralar alırken, üretim büyümesi de durma noktasına geldi. Kamu yönetiminin acil bir şekilde modernize edilmesi ve kamu kaynaklarının daha verimli kullanılması gerekiyor. Yeni şirketlerin kurulmasına dair büyük engeller var. Eşitsizlik çok can yakıcı noktalara geldiği için toplumun önemli reformları hep beraber desteklemesini de engelliyor.
Bu noktaların yanında Yunanistan için yeni bir kalkınma modelinin iki büyük engeli aşması gerekiyor. Öncelikle Yunanistan'ın mali konsolidasyonuna nasıl yaklaşacağımıza dair bir anlaşmaya varmamız lazım. İkincisi de bu konsolidasyon için izlenecek yol ve Yunan toplumunun güvenini artıracak kapsamlı ve herkes tarafından kabul görmüş bir reform ajandası gerekiyor.
Mali konsolidasyonla başlamak üzere bu konu biraz da nasıl uygulanacağıyla alakalı. Troyka kurumları geçtiğimiz yıllarda geriye doğru bir sonuç çıkarma taktiği uyguladılar: Para piyasalarının Yunanistan'a borç vermeye hazır hale gelmesinden önce bir tarih ve nominal borcun nominal gelire olan oranına dair hedefler belirlediler. Daha sonra da keyfi bir şekilde büyüme oranları, enflasyon, özelleştirme rakamları ve benzeri şeylerde ne kadar fazla verilmesi gerektiğine karar veriyorlar.
Bizim hükümetimize göre bu metodun sonucu "kemer sıkma tuzağı". Mali konsolidasyonun uygulandığı yol daha önceden belirlenmiş bir tarihde daha önceden belirlenmiş bir borç rasyosuna bağlandığında, özel sektör üzerinde bıraktığı etki hem büyümeyi olumsuz etkiliyor hem de mali plana zarar veriyor. Gerçekten de Yunanistan'ın daha önce belirlenen hedefleri tutturamamasında bunun rolü çok büyük.
Bizim hükümetimizin pozisyonu geriye doğru hedef belirlemenin artık bırakılması yönünde. Bunun yerine üretim büyümesi, net yatırım ve ihracat genişlemesi konularında akla yatkın oranlar tavsiye eden ve ileriye dönük bir planın ele alınması gerektiğine inanıyoruz.
Troykayı borç sürdürülebilirlik analizimizin kemer sıkma tuzağını gözardı etmesi gerektiğine ikna etmenin yanında ikinci bir tuzak olan "reform tuzağı"nı da atlatmamız gerekiyor. Ortaklarımızın hükümetimiz tarafından "geriye götürülmemesi" gerektiği konusunda çok inatçı olduğu eski reform programları maaş ve emeklilik maaşı kesintileri, işçi korumalarında azalma ve kamu varlıklarının özelleştirmelerinde fiyatların tavan yapılması gibi konuları içeriyordu.
Ortaklarımız, zamanla bu programın işe yarayacağına inanıyor. Eğer maaşlar daha fazla düşerse, istihdam da bir o kadar artacaktır. Kötüleşen bir emeklilik sistemini iyileştirmenin yolu emeklilik maaşlarını kesmektir. Ve özelleştirmeler, sürdürelemeyecek borçları kapatabilmek için mümkün olan en yüksek fiyatla gerçekleştirilmeli. Bunlar ortaklarımızın işe yarayacağına inandıkları şeyler.
Bunun tersi olarak bizim hükümetimiz bu programın artık başarısız olduğuna ve nüfusu reform konusunda yorduğuna inanıyor. Bu başarısızlığın en büyük göstergesi maaşlarda ve maliyetlerde görülen devasa düşüşe rağmen ihracat büyümesinin yatay kalması.
İlave maaş kesintileri ihracata yönelik şirketlere yardımcı olmayacaktır. Ve emeklilik maaşında uygulanacak kesintiler de emeklilik sisteminin verimli bir şekilde iyileştirilmesi için gerekli reçete değil. Bu önlemler Yunanistan'ın zaten yıpranmış toplumsal yapısına daha fazla zarar vermekten başka bir şey yapmamakla beraber, reform ajandamızın çok ihtiyaç duyduğu desteği de azaltıyor.
Ortaklarımızla yaşadığımız bu anlaşmazlıklar aşılamaz değil. Hükümetimiz emeklilik sistemini mantıklı bir raya oturtmak istiyor (mesela erken emekliliği sınırlayarak), kamu varlıklarının kısmen özelleştirilmesine devam etmek istiyor, ekonominin kredi döngüsüne zarar veren kötü kredileri düzeltmek istiyor, ve girişimciliği artırmak istiyor. Aramızdaki farklılıklar ise çeşitli reformlar ve bunları makroekonomik ortamla olan ilişkisini nasıl anladığımızdan kaynaklanıyor.
Bunların hiçbirisi ortak noktanın hemen ulaşılamayacağı anlamına gelmiyor. Yunan hükümeti akla yatkın bir mali konsolidasyon planı istiyor ve biz herkesin aklına yatan reformları hayata geçirmek istiyoruz. Bizim görevimiz ortaklarımızı taktik yerine stratejik kararlar aldığımıza ve bunların arkasındaki mantığın sağlam olduğuna ikna etmek. Onların görevi ise artık başarısız olmuş bir yaklaşımı terk etmek.
