QE sırası Çin'de mi?

Çin'de son dönemlerde gerçekleştirilen faiz kesintileri, ülke liderlerinin büyümede yaşanan düşüş konusundaki endişelerini de ortaya koyuyor. İmalat, konut ve tüketici fiyatlarında yaşanan dramatik düşüşler de Çin'in bir yıllık mevduat faizlerinin tıpkı komşu Japonya'da olduğu gibi sıfıra gerileyebileceği sinyallerini veriyor. Bu da gerçekleşirse "Çin işi" bir parasal genişleme çok uzakta olabilir mi?

Hong Kong'da bulunan Royal Bank of Scotland ekonomisti Louis Kuijs, "QE (parasal genişleme) alternatiflerden birisi olur" diyor.

Kuijs'in dediği gibi Çin Merkez Bankası (PBOC) "geçtiğimiz yıl direkt kredi formunda zaten ufak bir parasal genişleme gerçekleştirmişti." Bu program çerçevesinde yerel hükümetlerin desteklenmesi ve sayısız altyapı aracını harekete geçirebilmek için ülkenin "süper bankası" China Development Bank'a nakit para sağlandı.

Fakat artık daha elle tutulur bir parasal genişlemenin zamanı gelmiş olabilir. Aşağı yönlü riskler yükseldikçe ulusal ve bölgesel hükümetlerin üzerinde parasal teşviği artırması için baskı artıyor. Durum böyle olunca yerel hükümetlerin kucağındaki borç bombaları daha da büyümüş olacak. Mizuho Securities Asia ekonomistleri her ne kadar tam güvenilir rakamların elde edilmesinin zor olduğunu belirtse de Çin yerel hükümet borçlarının 4 trilyon dolara ulaşarak Alman ekonomisinden bile büyük hale geldiğini söylüyor. Öte yandan Çin'deki aşırı kapasite kullanımından dolayı yeni borçlanmalar milli geliri artırmak yerine yalnızca daha yumuşak bir zemin oluşturacaklar. Japonya Merkez Bankası (BOJ) Başkanı Haruhiko Kuroda'nın gösterdiği gibi yüksek borçlu bir ekonomide büyümeyi desteklemesi için para politikasını kullanmak daha mantıklı.

PBOC Başkanı Zhou Xiaochuan, Çin'deki yerel likiditeyi radikal bir şekilde artırarak ülkenin ulusal borcunu artırmadan fiyat ortamını istikrara kavuşturabilir. Hong Kong'da bulunan UBS ekonomisti Wang Tao, tüketici ve üretici fiyatlarının Ocak ayında son 5 yılın en düşük seviyesine gerilemesinin ardından kredi ortamının daha fazla sıkılaştığını belirtiyor. PBOC'nin Kasım ayında yaptığı faiz indiriminin ardından bile reel faiz oranlarının 100 puan yükseldiği belirtiliyor. Wang bunun parasal şartlarda bir daralmaya işaret ettiğini ve gerçekte yaşananların bunun tam tersi bir hareket gerektirdiğini söylüyor. Merkez bankası parasal bazukasını kullanarak hem büyümeyi destekleyebilir hem de iflas etmenin eşiğine gelen kredi kullanıcılarına nefes aldırabilir.

Zhou bir diğer taraftan borcun gizli bir şekilde ulusallaştırılması gibi Kuroda'nın pek konuşulmayan keşiflerini de deneyebilir. Bu tuhaf bir tavsiye gibi gelebilir kulağa: BOJ bir demokrasinin ekonomisini yöneten merkez bankasıyken, PBOC Çin'in Komünist Partisi'nin bir kolu. Fakat Kuroda gittikçe daha fazla satın alarak bu tahvilleri başka herhangi bir yerde kullanmasının ardından bu çizgileri de bir nebze bulanıklaştırdı. Bu tahvillerin bankanın dolaplarında bir yığın haline gelip gelmediğini yalnızca Kuroda'nın yakın çevresi biliyor.

Çin'in hızla büyüyen borç sorunlarından ötürü Zhou da benzer sıradışı önlemleri Çin'de almayı deneyebilir. Başlanacak noktalardan bir tanesi en kırılgan yerel hükümetlerin stres altındaki varlıklarını kendi bilançosuna katmak olabilir. Çin Başkanı Xi Jinping'in büyüme oranı yüzde 7'nin altına düşmesin diye canla başla mücadele etmesinin nedenlerinden bir tanesi bunun belediye borçlarında iflaslara neden olması ve böylece bir zincirleme tepkinin ortaya çıkması. Zhou bu borçları alıp merkez bankasının bilançosuna katarak Pekin'e hem yavaş büyümeye tolere edebilmesi hem de ekonomiyi yeniden şekillendirebilmesi için biraz zaman kazandırmış olur.

Çinli liderler özellikle ekonomi konusunda Japon liderlerden tavsiye almaktan genelde çekinirler. Fakat şu an içinde bulundukları durumda Kuroda'nın örneğini takip etmekten çok daha kötü seçeneklere de gidebilirler.