İşte yeni güvenli limanlar

Küresel finansal krizin doğurduğu sonuçların ardından yeni güvenli limanlar ortaya çıkmaya başlıyor

Yunanistan, Euro Bölgesi ile zorlu görüşmeler içerisine girerken, Rusya yeniden Ukrayna'da aktif hale gelmeye başladı. Petrol fiyatları serbest düşüşe geçerek Ortadoğu'da istikrarsızlığa neden oldu. Genelde olduğu gibi küresel ekonomi yeniden bir krizin eşiğinde. Krizin patlak vermesi durumunda para güvenli limanlara akarak fırtınanın dinmesini bekleyecek.

Fakat tam olarak nereye akacak? Birkaç nesil boyunca bu soruya verilen cevap oldukça kolay olmuştu. Bir kriz çıktığı zaman insanlar paralarını İsviçre frankı, ABD tahvilleri veya altına yatırdı. Şimdiki problem ise şu; bu güvenli limanların hiçbirisi eskiden oldukları kadar güvenli değil.

Şu anda ise piyasa yeni güvenli limanlar için oldukça açık bir durumda. Bunun örneklerini görmek için Polonya zlotisi, İsrail şekeli, Singapur doları ve tarım alanları fiyatlarına göz atabilirsiniz.

Güvenli limanlar bir nedenden dolayı ortaya çıktı. On yıllar ve hatta yüz yıllar boyunca bazı varlıklar dünyayı saran krizlere rağmen değerinden çok bir şey kaybetmediler. Birkaç dünya savaşı ve hiperenflasyon dönemi geçiren İsviçre frankı bunun en basit örneği. ABD hazine tahvilleri ve altın da ondan aşağı kalmadılar.

Fakat frank artık eskisi gibi değil. İsviçreliler artık parasını harcamayan herkesi negatif faiz oranlarıyla cezalandırıyor; yani artık frankı elde tutmak para kaybettiriyor. Yüksek vergi uygulamaları artık ABD'lilerin İsviçre'de banka hesabı açmasını neredeyse imkansız hale getirirken, bundan birçok Avrupalının da etkilenmesi bekleniyor. Düzenlemeler artık o kadar sertleşti ki İsviçre'ye paranızı taşımayı bırakın, banka hesabı açmak bile sizi şüpheli gösterir hale geldi.

Altın ise ayı piyasasında takılıp kaldı. ABD hazine tahvilleri o kadar az getiri sağlıyor ve Fed zaten almaya gönüllü görünüyor ki artık eskisi kadar güvenli liman olarak algılanmıyorlar. Bir süre boyunca bitcoin bir alternatif güvenli liman olarak ortaya çıkıyor gibi göründü. Fakat öyle dalgalanmalar yaşadı ki kriz dönemini bırakın iyi dönemlerde bile çok güvenilir gelmedi.

Bunların yerine alternatif olabilecek dört güvenli liman ise yeni yeni ortaya çıkmaya başlıyor; örneğin Polonya zlotisi.

#pagebreak#                                                   

Yaklaşık 25 yıl önce bağımsızlığını kazanmasının ardından Polonya çok büyük bir ilerleme gösterdi. Düşük hükümet borcu ve anayasanın borçlanmalara getirdiği sınırlamayla beraber yüksek nüfus ve hızlı büyümeden oluşan bir kombinasyon ortaya çıktı. Polonya zlotisi büyük ihtimalle şu anda Avrupa'nın ve hatta bir noktaya kadar dünyanın en güvenli para birimi. Evet, ülke Euro Bölgesi'ne katılmak amacıyla görüşmeler sürdürüyor fakat Polonyalılar bunu 27. yüzyıla kadar erteleme başarısını gösterdiler (!).

Zlotinin özellikleri zaman geçtikçe daha çok çevre tarafından tanınmakla beraber küresel yatırımcılar tarafından da talep göreceği için değer bile kazanabilir. Fakat değer kazanmasa bile şimdiki değerini kaybetmeyecek.

Bunun yanında bir de İsrail şekeli ve Singapur dolarına bakalım.

Küçük, finansal olarak muhafazakar ve yüksek teknoloji ülkesi olmasıyla İsrail neredeyse bir küçük İsviçre'yi andırıyor. Tıpkı İsviçreliler gibi İsrailliler de para birimlerinin değerini azaltmak için piyasaya müdahale etmek zorunda kaldılar. Faiz oranları yüksek değil ama yüzde 0.25 ile en azından negatif de değil. Geçen yıllar boyunca şekel her zaman savaş tehdidi altında oldu.

Nasıl İsrail ile isviçre birbirine benziyorsa Singapur da bu kategoride. Düşük borçluluk ve çalışkan bir nüfus göz önüne alınınca nakit paranızı yatırmak için Singapur doları güvenli bir liman olarak göze çarpıyor. Üstelik Singapur son dönemlerde özel bankacılık merkezi haline gelerek de dikkat çekiyor.

Seçeneklerin üçüncüsü ise tarım alanı.

Birleşik Krallık'a bakıldığında toprak fiyatları tıpkı altın ve bazı hisselerde olduğu gibi 2003 yılından bu yana yüzde 200 değer kazandı. Aynı şey dünyanın diğer birçok ülkesinde de geçerli. Kaliteli tarım alanı akışkan bir piyasa değil ve bakım gerektiriyor. Fakat nüfus artışını göz önüne aldığımızda değerini her zaman koruyacak.

Son olarak banknotlarınızı elden çıkarmayın. Visa ve Mastercard artık para katlamanın çok eski bir moda olduğuna bizi ikna etmeye çalışabilir. Fakat negatif faiz oranlarının uygulandığı ve tahvil faizlerinin sıfırın altında olduğu bir dünyada banknotlar şaşırtıcı derecede çekici geliyor. Doğru, bir faiz getirisi yok, fakat deflasyon ve negatif oranların olduğu bir dünyada bunun çok önemi yok. Eğer fiyatlar düşüyorsa ve bankalar paranızı saklamak için sizden para istiyorsa sıfır faiz oranı iyi bir oran.