Swap ihalesi nedir? Neden yapılır?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), uzun süredir tartışılan bankalara yapılacak Dolar/Türk Lirası swap işlemlerine bugün başladı. Aslında döviz piyasasında bankaların birbirleriyle yaptıkları "tezgâh üstü işlemler " kategorisideki FX swap işlemlerine TCMB de böylece  oyuncu olarak girmiş oldu.

Önce kısaca bir detaylarına bakalım

- TCMB her gün saat 11:00'da Türk Lirası depo karşılığında bankalara ihale usulü döviz depo verecek

- Bu ihalede herkes ne kadar döviz istediğini belirtecek, TL ve dolara ne faiz ödeneceğini TCMB belirleyecek

- İhale saat 11:45'de açıklanacak

- Talep, TCMB'nin açtığı miktarın üzerinde gelse de maksimum rakam aşılmayacak

- Bankalar takastan aldıkları dövizin yüzde 10'unu döviz kurundaki ani hareketlenmelere karşı içerde teminat olarak belirleyecek. 

Bu çerçeve içinde ilk günkü swap ihalesi yapıldı. TCMB, 500 milyon dolarlık swap yapacağını açıkladı. Buna karşı 610 milyon dolarlık talep geldi. TCMB bankalardan aldığı Türk Lirası için yüzde 8 faiz ödeyeceğini, takasta verdiği dolar için de yüzde 0,75'lik faiz istediğini açıkladı. Vade için bir hafta denildi. 

Bankacılar hemen hesap yaptılar. Sonuçta Londra'nın O/N swap piyasasında günlük 4-5 milyar dolar dönüyor ve bu hamle ile TCMB buna yeni bir alternatif getiriyor.

Swap piyasasında elmalarla armutları karşılaştırmak için bir haftalık Dolar/TL swap'ta ne kadarlık "swap points" istenir diye sorulur. Bu swap point aslında bugün 3,78 seviyesindeki kurdan bir haftalığına yüzde 0,75 faiz ödeyerek aldığın dolara karşılık yüzde 8 faiz alarak takasa verdiğin Türk Lirası'nı, vade sonunda hangi kurdan geri takas ederek orjinal haline geleceğin hesaplar.

Örnek; 3,78'lik kurdan 1 milyon doları takastan alıp (TCMB'nin şartları ile) karşılığında 3 milyon 780 bin lira bir haftalığına takasa veriyorsanız, aslında siz "Bir hafta sonra  3,7854 gibi bir kurdan (54 swap points) dolar alacak kadar faiz kazandıracak bir işlemi" bugünden yapıyorsunuz. Bir başka ifade ile finans dilinde bu işlem "54 swap points'ten liranızı bir haftalığına takasa sokmuşsunuzdur"

Gelelim Londra ile karşılaştırılmasına...

- TCMB örneğinde 54 swap point kazanan Türk Lirası veren yatırımcı Londra swap piyasasında aynı vadeye 62 basis points geliyor. Yani Londra'da Türk Lirası swap yapan daha yüksek kazanıyor.

- Ayrıca Londra swap piyasasında arada teminat için kesilen yüzde 10'da yok.

Bu durumda da şöyle sonuç çıkıyor:

Türk Bankaları'nın Londra'daki swap piyasasına gitmeyip TCMB'de açılan takas piyasasına giderse biraz daha az kazanmayı ve bir miktar parayı teminat olarak bırakmayı kabul edecek.

Peki bu hesap çalışır mı?

İlk günkü rakamlar iştahın olduğunu söylüyor. 500 milyon dolarlık talep büyük rakam. Bu, Londra swap piyasasına bir göz dağı verecektir. Ayrıca bu hamle ile TCMB , bir hafta öncesine kadar TL'lerini dolar almak için Londra swap piyasasına yüzde 7,5 faizlere razı olarak veren Türk bankalarına da iyi bir alternatif oldu.

Ancak bu mekanizmanın bütün Türk bankacılık sistemini kapsaması için Londra ile rekabet edecek oranda faiz ödüyor olması lazım. Çünkü şu an Londra'da TL swap points'ler yükseldi ve rekabet anlamında daha cazip. Aksi takdirde sadece Londra ile iş yapmak istemeyen ya da yapamayan bankalar tercih edilir. Bu da düzenleyici olma etkisini zaman içinde azaltabilir. 

* Lisans eğitimini 1998'de Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde tamamlayan Cüneyt Başaran, 2002'de Yeditepe Üniversitesi'nde MBA eğitimi almıştır. Londra'da 12 yıl yatırım bankacılığı tecrübesi edinen Başaran, BloombergHT'de Genel Yayın Yönetmenliği görevini yürütmektedir.

** Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve BusinessHT'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir. Ayrıca burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değil, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.