DEUTSCHE WELLE
24 11 2016, 10:18 Güncelleme: 10:22
ABD’de sürpriz şekilde 45’nci Başkan seçilen Donald Trump’ın seçim kampanyasında sıklıkla dile getirdiği “ekonominin millileştirilmesi” vaadleri arasında Apple’ın bilgisayar ve iPhone’ların üretimini Çin’den ABD’ye taşıması da yer alıyordu. Trump, böylece Amerikalılar için yeni istihdam alanlarının açılabileceğini savunuyordu.
Trump’un açıklamalarının ardından Apple, her iki firmadan da üretimi ABD’ye taşımanın olası maliyetlerine dair bir rapor istedi. Foxconn bu talebe olumlu yanıt verirken, Pegatron ise böyle hesaplamayı, çok maliyetli olacağı gerekçesiyle reddetti.
Asya piyasalarıyla ilgili haberler veren “Nikkei Asian Review” adlı ekonomi portalı, kesin rakamları açıklamamakla birlikte, Foxconn’un hesaplamasından çıkan sonucu "iPhone’ların ABD’de üretilmesi durumunda, maliyette iki kattan fazla artış olacak” ifadesiyle özetledi.
“EK MALİYET 80-90 DOLARI BULABİLİR”
Deutsche Welle'ye konuşan New York Syracuse Üniversitesi'nden Prof. Jason Dedrick, üretimin ABD'ye kaydırılması durumunda özellikle işçi ücretlerinin büyük bir maliyet artışına neden olacağını söyledi. İletişim teknolojilerinin küreselleşmesi konusunda araştırmalar yapan Dedrick, üretim tesislerinin nakil masraflarının da yüksek olacağına dikkat çekti:
“Eğer kullanılan parçacıklar yurtdışında üretilmeye devam edilip, sadece montaj işlemi ABD’de yapılırsa, bu yaklaşık 30-40 dolarlık bir maliyet artışı anlamına gelir. Ancak tüm parçaların ABD'de üretilip monte edilmesi durumunda, her bir iPhone için ek maliyet artışı 80-90 doları bulacaktır.”
iPHONE FİYATINA EN AZ YÜZDE 12 ZAM
Prof. Dedrick’e göre, maliyetlerin artmasıyla Apple’ın önünde iki seçenek olacak: Ya kâr marjını düşük tutup iPhone’ları aynı fiyata satmaya devam edecek -ki bu pek gerçekçi olmaz- ya da maliyet artışını doğrudan tüketiciye yansıtacak.
Bu durumda ABD’de perakende satış fiyatı 649 dolar olan iPhone 7’nin fiyatı da en az 730-740 dolara çıkacak. Bu ise Apple’ın, rakipleri karşısında büyük bir fiyat dezavantajına düşmesi anlamına geliyor. Amerikalı teknoloji uzmanı, bu verilerden hareketle Apple’in üretimi ABD’ye kaydırmasının kısa ve orta vadede pek gerçekçi olmadığını düşünüyor.
Çin’de üretim için gerekli altyapının oluşturulmasının yıllar aldığına dikkat çeken Prof. Jason Dedrick, bunun aynı zamanda büyük yatırım maliyetini de beraberinde getirdiğini vurguladı. New Yorklu Profesör, “ABD’de benzer bir altyapının kurulmasının maliyetini tahmin etmek dahi neredeyse imkansız” diye konuştu.
“ROBOTLAR, YENİ İSTİHDAMI ENGELLEYECEK”
Dedrick’e göre, üretim tesislerinin ABD’ye taşınması durumunda yeni istihdam alanlarının oluşacağı da şüpheli. Çünkü artık üretimin pek çok aşamasını insanlar değil robotlar üstleniyor. Çin’e göre teknolojinin çok daha gelişmiş olduğu ABD’de, üretim tesislerindeki otomasyon oranının da yüksek olması kuvvetle muhtemel.
ABD’li akademisyene göre yeni istihdam alanlarının oluşması bir yana, mevcutların kaybedilme ihtimali de hayli fazla. Çünkü fiyat rekabeti açısından rakiplerinin gerisine düşecek Apple'ın, orta ve uzun vadede özellikle AR-GE, pazarlama ve üst yönetim gibi departmanlardaki pek çok kalifiye elemanını yurtdışındaki rakiplerine kaptırması da mümkün.
İŞÇİ ÜCRETİ SADECE 5 DOLAR
Apple, iPhone ve diğer ürünleriyle ilgili araştırma-geliştirme faaliyetlerini, Kaliforniya-Cupertino'daki merkezinde yapıyor. Şirketin istihdam ettiği ve aralarında mühendis, tasarımcı, programcı ve pazarlamacıların da bulunduğu toplam 116 bin elemanın büyük bir bölümü burada çalışıyor. Ayrıca ABD çapında 268 Apple Store'da da çok sayıda satış elemanı görev yapıyor.
Ancak iPhone başta olmak üzere, şirketin ürettiği ürünlerin neredeyse tamamı, tıpkı önde gelen pek çok akıllı telefon üreticisinin yaptığı gibi Çin’de imal ediliyor. Burada da aslan payını, Tayvan merkezli iki şirket paylaşıyor. Foxconn olarak da bilinen Hai Prescision ve Pegatron tesislerinde yılda toplam 200 milyon iPhone üretiliyor.
iPhone 7’nin ABD’deki perakende satış fiyatı 649 dolar. Üretim masrafları ise 220 dolar civarında. Bunun sadece 5 doları işçi ücretine gidiyor.
