Türkiye'den neden bir "Elon Musk" çıkmaz?

Elon Musk, yeni çıkan iPhonelardan, Snapchat'e gelen yeni bir filtreden ya da Twitter'ın karakter sayısını artırmasından daha hayati icatlara imzasını atan ABD'li bir girişimci.

13 yıldır ürettiği Tesla marka elektrikli otomobillerle petrol bağımlılığına burun kıvıran Musk, 2002'de kurduğu uzay taşımacılığı şirketi SpaceX'ten uzaya göndereceği uyduyla, Afrika'daki çocuklara ücretsiz internet sağlamayı ve Mars'a koloni kurmayı hedefliyor.

90'ların Bill Gates'i, 2000'lerin Zuckerberg'i Elon Musk, kendi kendine yazılım kodlamayı öğrenen bir çocukken 17 yaşında ABD'ye göçen bir Güney Afrikalı.

Genç yaşında insanlığın geleceğini etkileyecek en önemli üç sorunu "internet, temiz enerji ve uzay" olarak belirleyen Musk'a açılan yol, ekonomik açıdan Güney Afrika'yla benzerlikler taşıyan Türkiye'de neden kimse için açılmıyor?

İnovasyon ve endüstriyel tasarım çözümleri şirketi Alfanorm’un Başkanı Ateş Öztan'a göre bu denklemin çözülmesi gereken kısmı, ABD'de de yaratılan ortamın Türkiye’de nasıl yaratılacağı.

Öztan, Elon Musk’a benzer profillerin Türkiye’den de çıkması olasılığının, kişisel yetenekler ile bireyin yetiştiği ve ürettiği ülkenin şartlarına bağlı olduğunu söylüyor. Öztan'a göre Türkiye, kişisel yetenekler açısından yeteri kadar güçlü ve üretken ancak üretim ortamı açısından oldukça zayıf.

Öztan ayrıca, Elon Musk'ın kopyasının yaratılması yerine gelecekte kimin hangi alanda öncü olacağının aranması gerektiğini savunuyor. Alfanorm Başkanı, dünyayı değiştirecek mucitlerin yetişmesi için uygun zeminin hazırlanmasında sorulması  gereken soruları şöyle sıralıyor:

1. Üstünlüklerimiz neler?

Türkiye’nin diğer ülkelere göre üstünlüklerini tanımlaması gerekiyor. Bu üstünlükler içinden hangilerinin, gelecekte hem Türkiye’nin hem de dünyanın bir ihtiyacını karşılayabileceğinin belirlenmesi öncelik taşıyor.

2. Üstün yeteneklilerin ne kadar farkındayız?

Belirlenecek konu ve alanlara yönlendirilecek doğal ve üstün yeteneklilerin hangi özelliklere sahip olması gerektiği, nasıl seçileceği ve eğitileceği belirlenmeli. Doğal ve üstün yeteneklileri eğitecek kişilerin alacakları eğitim de önem taşıyor.

3. Ne kadar özgünüz?

Silikon Vadisi’nin bir kopyası yerine, Türkiye'ye  özgü çalışma ortamının ne olması gerektiği bulunmalı ve o ortam yaratılmalı. Bu ortamları yaratmanın en basit yolu, buralarda çalışacak kişilerin ihtiyaçlarını ve istediklerini belirlemek ile mümkün.

4. Destek yeterli mi?

Yeni fikir ve icat çalışmalarına sanayiden destek bulmak zor olacağı için, devlet bu alanı sahiplenmeli ve destek sağlamalı. Devlet, potansiyel gördüğü kişi veya kurumlara tamamen ticari şartlar içinde siparişe dayalı işler vererek, bu kişi ve kurumların satılabilir iş yapma alışkanlığı kazanmalarını sağlamalı. Ancak bu destek karşılıksız hibe olarak değil ortam sağlama, eksik yönlerini tamamlama, uluslararası tanıtım pazarlama yüküne ortak olma veya tamamını yüklenme şeklinde olmalı.

5. Tanıtımımız yeterli mi?

Dünyada başarılı olmuş Türkleri, bu kişilerin hikâyelerini ve ürünlerini toplumun tüm katmanlarına tanıtacak halkla ilişkiler faaliyeti sürekli yapılmalı ve toplumun bu kişileri rol model olarak almaları sağlanmalı.