BLOOMBERG NEWS
02 09 2015, 13:40 Güncelleme: 13:53
Rusya'nın internetle olan karmaşık ilişkisi her geçen gün biraz daha karmaşıklaşıyor.
2012'de Vladimir Putin'in devlet başkanlığına yeniden seçilmesinden bu yana ülkede interneti kontrol altına almak için bir dizi yasa kabul edildi.
En son dün yürürlüğe yeni bir kanun ile yabancı İnternet firmalarının Rusya'lı vatandaşların internet verilerini idare etmeleri amaçlanıyor. Rusya tarafınca internet kullanıcılarının kişilik haklarını koruyacağı savunulan bu yasa, aktivist ve insan hakları organizasyonları tarafından internet özgürlüğünü kısıtladığı dolayısıyla eleştiriliyor.
İşte geçtiğimiz 3 yıl içinde Putin'in internetle savaşında kullandığı silahlar:
Kasım 2012: Çocuklar için sakıncalı içerikler
Bu kanun aslında çocuk pornografisi ve uyuşturucu veya intihara yönelten içerik bulandıran sitelerin kara listeye alınması amacı ile teklif edilmişti.
Bu yasa kapsamında GitHub sitesi, intihar ile bağlantılı bir şaka nedeni ile medya regulatörü olarak görev yapan Roskomnadzor tarafından engellendi. Aynı zamanda, Wikipedia'da yayımlanan bir makalenin marihuana hakkında çok fazla bilgilendirme yaptığı öne sürülerek ünlü sitenin ulaşıma engellenmesi için kullanılmıştı.
Haziran 2013: LGBT ''propagandası''
Bu Rus federal kanunu, çocukları hem online hem de offline olarak geleneksel olmayan cinsel ilişkileye teşvikten koruma amacıyla tasarlanmıştı.
Daha sonra bu yasa; suçlamalar daha sonra geri alınsa da Facebook ve Vkontakte'de genç LGBT'li bireylere destek grubu yürüten Elena Klimova'nın mahkum edilmesine sebep oldu.
Ayrıca bu yasa kapsamında bilgisayar oyunu Sims 4, aynı cinsiyetten olan karakterlerin cinsel ilişkiye girmesini izin verdiği gerekçesiyle Rusya'da 18+ sınıflandırmasıyla piyasaya sürülmek zorunda kalmıştı.
Ağustos 2013: Online korsanlık
2012 yılına kadar Rus İnterneti, korsan film ve müzik ile doluydu. Fakat yeni Rus düzenlemeleri ile birlikte sitesinde korsan içerik bulunduran internet siteleri, bu içerikleri talep edildiği taktirde 72 saat içersinde siteden kaldırmakla hükümlü tutuluyorlar. Bu talebe uymamaları taktirde, İnternet servis firmaları tarafından kara listeye alınabiliyorlar.
Temmuz 2014: "Aşırıcı" içerikler
Terörizmle savaşmak amacıyla, Rusya aşırı uçlu içerikleri veya aşırıcı bir toplanma organize edilmesine olanak sağlayan siteleri yasakladı. Bu yasa ile birlikte, bu karara karşı çıkan kişiler 500,000 ruble (7,500 dolar) para cezası veya 8 yıl hapis cezasına çarptırılabiliyor.
Bu kanun, muhalif sitelerin Ukrayna'lı özgürlük savaşçıları ile yapılmasını istemedikleri röportajların ve Molotov kokteyli'nin tarihini anlatan satirik bir websitesi olan Lurkmore'un bloklanması için kullanılmıştı. Teori ve Pratikte Partisan Direniş hakkında tek bir sayfalık içelik yayımlayan Wayback Machine de aynı kanun gerekçesiyle engellenmişti.
Ağustos 2014: Blogger kimliği
Asıl nedeni muhalif bloggerları tespit edebilmek olan bu yasa ile 3,000'den fazla takipçisi olan bloggerlar belirlenen bir regülatöre kayıt olmak zorunda tutuluyor. Bazı blogger ve plaformlar ziyaretçi sayısını maskeleyen yöntemler ile bu yasadan kaçabildiler.
Mayıs 2015: ''İstenmeyen Organizasyonlar''
Yurtdışından ''politik aktiviteler'' yürüten ''yabancı aktörler''den maddi yardım alan sivil toplum kuruluşlarının "yabancı ajan" olarak tanımlanmasına izin veren bu yasa bu kurumların üzerinde arama ve kısıtlanma yapılmasına olanak sağlıyor.
''İstenmeyen Organizasyonlar'' yasası daha da ileriye giderek, kara listeye alınmış bu grupların ülkeden uzaklaştırılmasına karar verebiliyor. Bu listeye alınan ilk organizasyon ise Amerikan demokrasi yanlısı The National Endowment for Democracy olmuştu.
Bu organizasyonların içeriklerini paylaşan herhangi bir medya kolu da dava edilme riski altında.
Eylül 2015: Yurtdışındaki Rus kullanıcının bilgilerinin depolanması
1 Eylül'den itibaren yabancı internet şirketleri, Rus kullanıcılarının kişisel bilgilerini ülke sınırları içinde kayıt altında tutmak zorunda tutuluyor. Genellikle verileri ülke dışında saklayan Amerika bazlı Facebook, Google ve Twitter bu yasa karşısında zorlanıyor.
Rusya, bu yasanın amacının, Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı tarafından yürütülen 'izleme''ye karşı Rusya'lı vatandaşların kişilik haklarını savunmak olduğunu öne sürüyor. Fakat, serverlarını Rusya'ya taşıyarak, şirketler Rus acentaları tarafından gözetlenme riski altına giriyor.
Ocak 2016: Politikacıların beğenmediği/tasvip etmediği linkler
Avrupa'nın ''right to be forgotten'' yasasının Rusya versiyonu olan bu yasa ile, Yandex ve Google gibi araba motorları kullanan kişilerin kendi verilerinin silinmesini talep etme hakları doğuyor. Fakat, Avrupa versiyonunun aksine, kelimeye dökülürken detaylı açıklanmayan ''beğenmeme'' kelimesi ile birlikte, toplumda tanınmış kişiler, talep ettikleri linkleri kaldırtabiliyorlar.
