Google nasıl 'unutuyor'?

‘Unutulma hakkı’ kararı birinci yılını doldururuken, Google bilgi kaldırma sürecinin içyüzünü paylaştı: Çarşamba günleri, Google’ın Avrupa’daki en parlak beyinleri biraraya gelip, neyi unutacaklarına karar veriyorlar.

Bu toplantılar, Avrupa Adalet Divanı’nın geçtiğimiz yıl insanların ‘unutulma hakkı’ olduğuna karar vermesi ardından Google bünyesinde bulunan yüksek mevkideki avukatlar, mühendisler ve ürün yöneticileri için yeni bir rutin haline geldi. Avrupa Adalet Divanı 2014 yılında vatandaşların Google’dan isimlerini arama sonuçlarından kaldırmasını isteyebileceği kararına varmıştı.

Adalet Divanı’nın bu kararı, internet devi Google’ı bilgi kaldırma isteklerinin üzerinden geçip, hangisini kaldırmaya karar verme durumunda bırakıyor. Kimin bilgilerini arama sonuçlarından kaldıracağını seçmek için Google’ın özel hayatın gizliliği ve halkın bilgiye erişim hakkı gibi pek çok faktörü göz önünde bulundurması gerekiyor.

Mahkeme kararı tarihi geçmiş, alakasız veya yetersiz bilgilerin kaldırılması gerektiğini söylemek dışında bu seçimin nasıl yapılacağı konusunda kapsamlı bir yönlendirmede bulunmuyor. Dolayısıyla kaldırma kararının büyük kısmı Google’a kalıyor. Son bir yıl içinde Google’a ‘unutulma hakkı’dahilinde yaklaşık 920,000 linki kapsayan 250,000’den fazla istek ulaştı. Google ise bu yollanan linklerin yüzde 35’ini kaldırdı, yüzde 50’sini reddetti ve yüzde 15’ini hala inceliyor.

Berlin’de gerçekleşen bir bilgi gizliliği konferansında, Google’ın uluslarası gizlilik danışmanı Peter Fleischer bu seçim sürecinin içyüzüyle ilgili yorumlarda bulunda. Fleischer, şirketin ‘oynamayı hiç bir zaman planlamadığı ve istemediği’ bir rolu oynamak için ellerinden geleni yaptıklarını söyledi.

Hangi bilginin kaldıralacağını Google’a bırakmak, unutulma hakkının etki alanının genişlemesi durumunda Avrupa’nın nasıl davranacağıyla ilgili bir örnek teşkil ediyor.

Teklif edilen bir Avrupa Birliği gizlilik yasası, unutulma hakkını sadece arama motorlarından diğer veritabanlarına ve internet sitelerine de genişletmeyi öneriyor. Kanun yapıcılar ise özel hayatın gizliliğiyle bilgiye erişim hakkı arasında denge kurmaya çabalarkeni, bir yandan da bu dengeyi bozabilecek kararların şirketler tarafından yapılıp yapılmaması gerektiğini tartışıyorlar.

Şu ana dek, Google sadece Google.fr ve Google.co.uk gibi Avrupa adreslerinden bilgi ve link kaldırmış durumda; ancak kaldırılan bilgiler Google.com’da (Avrupa’dan erişiliyor bile olsa) hala mevcut. Bu durum hangi bilgilerin kaldırıldığını teşhis etmeyi kolaylıştırdığı için kanun yapıcılardan eleştri aldı ve Google’ın gizlilik politikalarının yeterince ileri gitmediğini söylemelerine neden oldu.

AB GOOGLE'A DAVA AÇTI

Google hangi bilgileri kaldıracağına karar vermek için bazı kriterler oluşturmuş durumda. Alenen tanınan kişilerle ilgili sonuçlar genelde kaldırılmazken, uzun süre önce işlenmiş ve geçen süre içinde sabıka kayıtlarından silinmiş suçlarla ilgili bilgilerin kaldırılması daha muhtemel.

Google’a internetten doldurulan bir form aracılığıyla yollanan bilgi kaldırma istekleri öncelikle avukatlar, hukukçular ve mühendislerden oluşan büyük bir takıma gidiyor ve ‘kolay’ davalar burada karara ulaşıyor. Bir Google sözcüsüne göre, çoğu şirketin Dublin’de bulunan Avrupa merkezinde bulunan düzinelerce personel bu istekler üzerinde çalışıyor.

Kolay bir davaya örnek: tatilde üstsüz güneşlenen bir kadının farkında olmadan çekilen bir fotoğrafının bilgisi olmadan yayınlandığı link. Veya yıllar önce işlenmiş küçük bir suç yüzünden tutuklanan kişileri haber eden makaleler.

Karar vermenin daha zor olduğu durumlarda ise istekler üst düzey bir panele yönlendiriliyor. Pek çok Google toplantısı gibi bu panelde de bazı katılımcılar bir konferans odasında otururken bazıları şirketin Hangout görüntülü konuşma özelliğiyle dışarıdan bağlanıyor. Google sözcüsüne göre gerektiğinde karar toplantılarına dışarıdan özel alanları olan avukatlar gibi uzmanlar da çağrılabiliyor.

Bu toplantılarda Google çalışanları her isteği değerlendirip tartışıyor, ardından da oylamaya koyuyorlar.

Berlin’deki konuşmasında Peter Fleischer ‘Genelde karar süreci sırasında bir tercih için büyük bir çoğunluk oluyor [ama] bazı durumlarda şiddetli bir şekilde iki gruba bölünüyoruz’ dedi.