Bitcoin yatırımcılarına Kasım uyarısı
Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi İsmail Hakkı Polat, Bitcoin'de gündemde olan yeni iç çekişmenin olası sonuçları hakkında BusinessHT'ye değerlendirmelerde bulundu.
Bitcoin'de yeni çatallanmanın gerçekleşeceği dönem yaklaşırken, Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi İsmail Hakkı Polat Bitcoin yatırımcılarına uyarılarda bulundu.
Bitcoin için önemli olanın ekosistem içerisindeki çekişmeler olduğuna dikkat çeken Polat, yatırımcılara bu çekişmenin sonucunu beklemelerini söyledi.
Polat, Bitcoin'i bekleyen güncelleme ile ilgili BusinessHT'ye konuştu.
Blogunuzda yazdığınız yazıda Kasım ayı ile ilgili Bitcoin yatırımcılarına bir uyarıda bulunmuştunuz. Kasım ayı Bitcoin yatırımcıları için neden kritik? Bu uyarıyı biraz daha açar mısınız?
Önce bazı noktalara açıklık getirmek gerekiyor. Birincisi, Bitcoin'de Kasım ayı ortasında planlanan bir çatallanma yani protokol güncellenmesi var. Burada Bitcoin'in finansal olarak alım satım, el değiştirme kapasitesi ve yeterlilikleri kodlanarak güncelleniyor ve daha iyi hale getiriliyor. Başka ifade ile kapasiteler artırılıyor. Bitcoin'in şu an en büyük sorunu ölçeklendirme. Dolayısıyla bu kapsamda Segwit2x adı verilen bir güncellenme yapılıyor.
Ağustos'ta bunun ilk versiyonu yapılmıştı ve orada bir miktar iyileşme sağlandı. Ama bu ölçeklendirme problemi devam ediyor. Burada iki yaklaşım söz konusu. Bir tarafta en başından beri Bitcoin'in şebekesini, protokolünü, kodlarını geliştiren ve onun bakımını yapan yazılımcı ekip yer alıyor. Bu yazılımcı ekip diyor ki, "Aslında kapasitede hala kullanılacak alan var. Dolayısıyla biz bunu yazılımsal olarak güncellediğimiz zaman, burada birtakım cinlikler yaptığımız zaman mevcut kapasiteyi daha tasarruflu kullanarak şebekeyi daha iyi hale getirebiliriz."
Diğer tarafta ise madenciler, Bitcoin'in üreticileri ve erken dönem Bitcoin zenginlerinin olduğu New York Anlaşması ekibi var. Onlar da diyor ki, "Hayır bu ölçek yeterli değil. Kapasitede artırım gerekli" Dolayısıyla kapasitede artırımı Segwit2X adı verilen bir sert çatallanma ile yapmayı istiyorlar.
Burada kapasite iki katına çıkarılacak ama burada yazılımsal ve donanımsal değişiklikler gerekecek.
Siz daha önce bu çekişme sonrası "Bitcoin hatıra puluna dönüşebilir" uyarısı yapmıştınız. Bu çekişme bu kadar kritik sonuçlar doğurabilecek kadar güçlü bir çekişme mi?
Evet, bu kadar kritik bir tartışma. Bitcoin protokolünün değişebilmesi için nitelikli çoğunluk gerekiyor. İnternet üzerine salındığı 2009 yılından itibaren bütün bu işi destekleyen makineler üzerinde, şu an yaklaşık 15 bin tane sunucu üzerinde barındırılan ve bunların nitelikli çoğunluğuyla değiştirilebilecek bir protokol söz konusu. Şu an yaratıcısı Satoshi Nakamoto bile "Ben bunu böyle yapıyorum" diye bir karar veremez.
Burada Bitcoin ekosistemindeki yazılımcıların, madencilerin ve hatta Bitcoin alım satımı yapan borsaların hepsinin uzlaşmasına bakan bir sistem var. Bu uzlaşma olmadığı takdirde yaklaşık 12-13 Kasım olacağını düşündüğümüz bir protokol güncellenmesinde iki Bitcoin çıkacaktır. Buradan iki kripto para çıkacak ve ikisinin de adı Bitcoin olabilecektir.
Dolayısıyla yatırımcılar açısından, ellerindeki Bitcoinlerin ne olacağı, hangi tarafta değerleneceği ya da bir taraftaki Bitcoin 3 bin dolar değerinde olurken, diğer taraftaki Bitcoin 5 bin dolar seviyesinde olduğunda hangi taraftaki Bitcoin'in tercih edileceği gibi sorular ortaya çıkıyor. Bunların arasında eski çatallanmalarda olduğu gibi bir senkron olmayabileceği için bunlar iki ayrı ağdan yürüyen aynı isimli para olacak.
Bunun sonucunda borsalar bu durum belli olana kadar borsaları kapatacaklarını söylüyor. Eğer bunlar iki inatçı keçi gibi mücadeleye devam ederse, burada piyasaların şaşırdığı aynı isimle anılan iki kripto para çıkacak. Bu da iki kriptoya güvenin azalmasına yol açacak. Geleneksel finans piyasaları böyle bir durumda "Bitcoin diye bir şey yok, kaos ortaya çıktı." argümanlarını -ki doğru bu- pompalamaya başlayacak. Yatırımcının buradan el çekmesini özellikle medya üzerinden sağlayabilirler.
Anlaşmaları durumunda nasıl bir senaryo öngörüyorsunuz?
Geçen Ağustos ayında yine anlaşamamışlardı. Son dakikada bu madenci dediğimiz kısım fikrinden caydı ve onun karşılığında Bitcoin cash diye bir para çıkardılar. Bitcoin Cash kendi yolundan giden bir para şu anda. Daha kapasiteli ama Bitcoin olmayan türevi olarak yoluna devam ediyor.
12-13 Kasım tarihine dikkat çektiniz. O zamana kadar Bitcoin yatırımcısı nasıl bir pozisyon almalı, neye dikkat etmeli?
Buradaki senaryolardan birisi şu. İki taraftan biri pes eder ve diğer tarafa düşerse Bitcoin'in fiyatı yükselir. Çünkü böylelikle belirsizlik bitmiş olur. Burada yatırımcılara tavsiye olarak, bu konu çözülene kadar beklemelerini önerebiliriz. Özellikle bu konu hakkında bilgi sahibi olmayan küçük yatırımcılar işe girdikleri zaman çok büyük bir risk alıyorlar. Burada gerçekten paranın pul olma riski söz konusu. Çünkü geleneksel finans çevrelerinde bu işin balon olduğu söylenirken böylelikle tam da ona işaret eden bir durum gerçekleşmiş olacak.
Şu an 7 bin dolardan Bitcoin almış insanların paralarının yarıya inmesi bile onları paniğe sevkedebilir. Bunu aşağıya doğru kontrol eden hiçbir mekanizma yok. Sonrasında Nasrettin Hoca'nın "Kazanın doğurduğuna inanıyorsun da öldüğüne mi inanmıyorsun" fıkrasında olduğu gibi yükselirken iyi de sıfırlandığında bunun hiç mi dönüşü yok gibi bir algı oluşuyor.
Elinde az ya da çok Bitcoin'i olanlara şunu söyleyebiliriz. Birincisi, önce güncelleme için 18 Kasım dendi, sonra 16 Kasım'a indirildi. Şu an hala 16 Kasım olarak gözüküyor. Bu güncelleme 494 bin 784. blokta olacak. Bitcoin'in kapasitesine göre her 10 dakikada 12,5 Bitcoin üretiliyor. Bu da bir tane bloğa denk geliyor. Fakat bu blokların üretimi işlem sayısı artıkça inmeye başladı. Bu aralarda söz konusu üretim 10 dakikadan 6-7 dakikalara inmeye başladı. Bu yüzden de bu 16 Kasım gibi öngörülen tarih öne çekilebilir. Öne doğru çekildiğinde de yatırımcının bir pozisyon alması gerekiyor.
Çünkü böyle bir çatallanmada para üretilmesi için sizin cüzdanınızı, cüzdan saklayan bir servis sağlayıcıda ya da bir Bitcoin borsasında bırakmanız lazım. Bunları bırakmazsanız alamıyorsunuz ya da ben bu konulara hiç girmiyorum diyen bir borsada tutuyorsanız onlardan da alamıyorsunuz.
Dolayısıyla bu gelişmeleri çok iyi takip edip ona göre en sağlıklı borsa ya da Bitcoin cüzdan hizmet sağlayıcısında konumlamak gerekiyor.
Bir yandan da dünyanın en büyük borsa işletmecisi Bitcoin türevlerine başlamayı planlıyor. Sizce finans çevresinde algı değişiyor mu?
Bitcoin dışarıdan gelen haberlere karşı bir bağışıklık kazandı. Bence burada asıl dikkate alınması gereken içeride yaşadığı çekişmeler. Bitcoin yumuşak karnı ekosistemi içerisindeki mücadele. Bu mücadele sağlıklı şekilde sonuçlanmazsa Bitcoin'in asıl tehlikesi bu. Ancak tüm bu engeller aşılırsa Bitcoin'in hızlı yükselişinin ivmesi daha da artarak sürmesi beklenebilir.