BUSINESSHT
03 11 2017, 09:50 Güncelleme: 13:50
Ekim ayında enflasyon, Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya'nın Enflasyon Raporu sunumunda belirttiği gibi yukarı yönlü bir sürpriz yaptı.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı verilere göre Ekim ayında yıllık enflasyon yüzde 11,90 oldu. BloombergHT Araştırma Birimi'nin gerçekleştirdiği ankete göre Ekim ayında beklenti yüzde 11,60 olarak belirlenmişti.
Ekim ayında aylık enflasyon ise yüzde 2,08 ile yine beklentilerin üzerinde geldi.
Yıllık enflasyonda 2008 yılından bu yana, çekirdek enflasyonda da yüzde 11,82 ile Ocak 2004'ten bu yana en yüksek seviye görüldü.
Odeabank Ekonomisti Şakir Turan özellikle çekirdek taraftaki bozulma ile ilgili olarak kur geçişkenliğinin hızlı ilerlemesine dikkat çekti. Turan bu durumun da son çeyrekte iç talepte beklenen yavaşlamanın çok daha kademeli olacağına işaret ettiğini ekledi. Turan, "Sadece maliyet unsurlarının değil talebin de yavaşlamasının çok sert olmayacağına işaret ediyor veriler. Dolayısıyla çekirdek enflasyonda çok fazla bir iyileşme beklemiyoruz" diye konuştu.
Ekonomist Haluk Bürümcekçi enflasyonun geçen yıla göre yüksek gelmesinde gıda fiyatlarının etkisinin sınırlı olduğunu söyledi.
Gıda dışında kalan diğer gruplardaki fiyat artışlarının enflasyondaki yükselişe katkı sağladığını anlatan Bürümcekçi, "Enerji grubunda artış geçen yılın üzerinde olurken, mobilya ve ev aletlerinde vergi indiriminin kalkmasının ve kurlara hassas olan araç satın alımı, dayanıklı mallar ve kişisel bakım ürünleri gibi gruplarda fiyat artışların devam etmesi yıllık enflasyondaki yükselişe katkı sağladı. Giyim fiyatlarının da yeni ağırlık sistemi nedeniyle geçen yılın aynı ayının üzerinde artış gösterdiği izlendi. Tüm bunlar yıllık enflasyonda yükselişi beraberinde getirdi." diye konuştu.
Bürümcekçi, gıda enflasyonunun bu kez işlenmiş gıda fiyatları kaynaklı yükseldiğine işaret ederek, endeks tarihindeki ortalama yıllık artışı yüzde 9 civarında olan gıda fiyatlarının 2017'deki seyrinin, kritik önem taşımaya devam edeceğini vurguladı.
Manşet enflasyonun kasımda da yükselmeye devam edeceği, aralıkta ise düşeceği öngörüsünde bulunan Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Önümüzdeki dönemde, gıda fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı dışında, ham petrol ve diğer emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri, kamu fiyat ve vergi ayarlamaları enflasyonüzerindeki risklerin yönünü belirleyecektir. Enflasyonun seyri açısından döviz kurlarının daha önemli bir belirleyici olması beklenebilir. Enflasyonun yılı tek hanede kapatmasına halen düşük olasılık vermekteyiz. Verideki yükseliş, önümüzdeki dönemde enflasyon beklentilerine ilave kötüleştirme getirir ve döviz kurlarında önemli bir gerileme gözlenmezse bankanın duruşunu bu kez koridoru biraz daha genişleterek sıkılaştırma gereği ortaya çıkabilir. Kısacası, Merkez Bankası kısa süre içinde ek sıkılaşmaya gidebilir. Bu yeterli olmazsa Geç Likidite Penceresi (GLP) artırımı masada olacaktır."
Petrol fiyatlarının yukarı yönlü ivmelenmesi enerji enflasyonunda da etkilerini gösterdi. Enerji enflasyonu Ekim ayında yüzde 10,6 olarak kaydedildi. Eylül ayında yıllık enerji enflasyonu yüzde 9,7 olmuştu.
Ekim ayında gıda fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 12,74 oldu. Aylık bazda ise baz etkisinin gevşemesiyle gıda fiyatlarındaki artış yüzde 1,97 olarak gerçekleşti.
Yurt içi üretici fiyatları endeksine bakıldığında ise yıllık enflasyon yüzde 17,28, aylık enflasyon ise yüzde 1,71 oldu.
Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, Çarşamba günü gerçekleşen Enflasyon Raporu sunumunda "Ekim enflasyonunda yukarı yönlü sürpriz ihtimali var." ifadelerini kullanmıştı.
MERKEZ BANKASI'NIN ENFLASYON BEKLENTİLERİ ARTIRILDI
TCMB Başkanı Murat Çetinkaya, raporun sunumunda enflasyon tahminlerini yukarı çektiklerine işaret etmişti. Çetinkaya, “Enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2017 yılı sonunda orta noktası yüzde 9,8 olmak üzere yüzde 9,3 ile yüzde 10,3 aralığında, 2018 yılı sonunda ise orta noktası yüzde 7 olmak üzere yüzde 5,5 ile yüzde 8,5 aralığında gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.” ifadelerini kullanmıştı.
Enflasyonu düşürmeye odaklı ve sıkı bir politika duruşu altında, enflasyonun yüzde 5 hedefini kademeli olarak yakınsayacağını öngördüklerini belirten Çetinkaya, bu doğrultuda, enflasyonun 2017 yıl sonunda yüzde 9,8 olarak gerçekleşeceğini, 2018 yıl sonunda yüzde 7’ye, 2019 sonunda ise yüzde 6’ya geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanacağını öngördüklerini kaydetmişti.
Çetinkaya, bu çerçevede enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2017 yılı sonunda orta noktası yüzde 9,8 olmak üzere yüzde 9,3 ile yüzde 10,3 aralığında, 2018 yılı sonunda ise orta noktası yüzde 7 olmak üzere yüzde 5,5 ile yüzde 8,5 aralığında gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini ifade ederek, şunları söylemişti:
“2017 yıl sonu enflasyon tahminini Temmuz Enflasyon Raporu’na göre 1,1 puan yukarı yönlü güncelledik. Tahminler üzerinde etkili olan en önemli unsur Türk lirasındaki değer kaybı ile petrol ve diğer emtia fiyatlarındaki artışın etkisiyle Türk lirası cinsi ithalat fiyatlarında yapılan yukarı yönlü güncelleme oldu. Bu gelişme 2017 yıl sonu enflasyon tahminini 0,5 puan yukarı çekti. İktisadi faaliyet görünümündeki iyileşmeye bağlı olarak bir önceki rapor dönemine göre yukarı yönlü güncellenen çıktı açığı, 2017 yıl sonu tahminine 0,4 puan yükseltici yönde etki yaptı. Ayrıca, üçüncü çeyrekteki enflasyon gerçekleşmelerinin Temmuz Enflasyon Raporu’ndaki tahminlerin üzerinde olması ve enflasyon ana eğilimindeki yükseliş, 2017 yıl sonu enflasyon tahminini 0,2 puan arttırıcı yönde etkiledi.”
2018 yıl sonu tüketici enflasyon tahminini ise Temmuz Enflasyon Raporu’na göre 0,6 puan yukarı yönlü güncellediklerini anlatan Çetinkaya, “Özellikle petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak Türk lirası cinsi ithalat fiyatları varsayımındaki güncelleme enflasyon tahminini 0,4 puan yukarı çekti. Öte yandan çıktı açığındaki yukarı yönlü güncelleme 2018 yıl sonu enflasyon tahminine 0,1 puan yukarı yönde etki yaptı. Ayrıca, enflasyonun ana eğilimindeki artışın 2018 yıl sonu enflasyon tahminini 0,1 puan artırıcı etkisi oldu. Böylece Temmuz Enflasyon Raporu’nda yüzde 6,4 olarak açıklanan 2018 yıl sonu tüketici enflasyon tahminini yüzde 7’ye yükselttik.” diye konuşmuştu.
