DAVID VOLODZKO
18 09 2017, 13:19 Güncelleme: 13:34
Birleşmiş Milletler, nükleer füze denemelerini yoğunlaştıran Kuzey Kore'ye yönelik yaptırımların ağırlığını artırırken, 10 yıldan fazla süredir devam eden bu tip "cezalandırmanın" neden işe yaramadığı da dikkate alınması gereken bir soru. Bu soruya verilecek cevaplardan biri ise Kuzey Kore'nin ekonomisini zannedilenden daha da iyileştirmesi. Hatta, bu durum ülkenin uyguladığı ticaret engellerini daha da sıkılaştıracağı anlamına gelebilir.
Yaptırımlara olan yaklaşımın temelinde Kuzey Kore ekonomisi'nin sosyalist bir "kâbus" olduğu düşüncesi yatıyor. Ancak bu artık o kadar da geçerli değil.
Ülke halkının hâlâ fakir olmasına rağmen, toplam gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYİH) son 17 yılın en hızlı artışını göstererek tahmini yüzde 3,9 yükseldi ve 28,5 milyar dolar oldu. Ücretler yükselirken, kişi başına düşen GSYİH, Afrika örneği Ruanda ile aynı seviyeye geldi.
Bu gelişimin kısmi nedeni, komşuluk ilişkilerini bozmaya çok da niyetli olmadığı Çin'le ticaret. Çin'in şubatta kömür ithalatını yasaklayacağını açıklamasına rağmen, demir ithalatı yükselişe geçti ve yılın ilk yarısında yüzd e10,5 artarak 2,55 milyar dolara yükseldi.
2011'de başlayan ekonomik reformlar da etkisini göstermeye başladı. Fabrika yöneticileri ücretleri yeniden düzenlerken, tedarikçilerini bulmaya, işçi çıkarıp, işçi almaya başladı. Çiftçilik kolektiflerinin yerini aile şirketlerine bırakması daha verimli hasada neden oldu. Hükümet, sınırlı seviyede kalsa da özel girişimlere daha toleranslı davranmaya başladı.
Sonuçlar ise oldukça çarpıcı. Bir dönem oldukça nadir olan sokak satıcılarına artık başkent Pyongyang'ta sık sık rastlanıyor. Bazı mahalleler, lüks tüketim, modern süpermarketler, moda ikonu dükkanlar, Mercedes-Benzes ve BMW markalı otomobilleriyle ünlü. Hükümet, eski sosyalist sistemi terk ettiklerini kabul etmese de, kanıt deliller kaçınılmaz: Bazı tahminlere göre özel sektör, GSYİH'ın neredeyse yarısını oluşturuyor.
Ülkede hâlen devam yoksulluğa rağmen, tarım ve doğal afet yönetimindeki küçük düzenlemeler gelirdeki net büyümeyi artırmak için yeterli. Geçen yılki etkileyici GSYİH artışının nedeni, 2015'teki kuraklıktan toparlanmaydı.
Kuzey Koreliler için yükselen hayat standartları elbette ki iyi bir şey. Ancak sorun, ticaret kısıtlamaları kalkmadan önce ekonominin daha fazla gelişime ihtiyacı olduğu. Bu da yeni yaptırımların ticari kararlarda belirgin bir değişikliğe neden olmadan önce birkaç yılın daha olduğu anlamına geliyor. O zamana kadar ülkenin "özgüven" üzerine kurulu ideolojisi "m âkul" görünüyor.
Kuzey Kore'nin diktatörü Kim Jong-un kendisini, 1979'da öldürülen Güney Koreli mevkidaşı Park Chung-hee ve Çin'in reformist eski devlet başkanı Deng Xiaoping gibi "demir yumruklu ekonomi reformcusu" olarak göstermek istiyor. Yüksek orandaki insan hakları ihlallerin rağmen Park, Güney Korelilerin zihninde hâlen ülkeyi ekonomik olgunluğa taşıyan lider olarak yer ediyor. Deng ise Çin'in bugün dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olmasının mimarlarından gösteriliyor. Kim'in nükleer cephaneliğinin ABD'yi köşeye sıkıştırmaya devam etmesi durumunda, 33 yaşındaki genç liderin benzer bir mirasa konmasını hayal etmek ise zor değil.
Elbette ki Kim Jong-Un da gerçekten büyük zorluklarla karşı karşıya: Küresel ticari sistemden tamamen silinmek gibi. Bazı dar görüşlü politikacılar, Komünist sistemin kapitalizme dönüşmesi endişesiyle daha fazla reforma karşı çıkabilir ve piyasa balonları istikrar bozucu görev yapabilir. Ancak şiddetli baskı altındaki Kuzey Kore, yıllardır hedeflerini tutturmaya devam ediyor. Daha fazla büyüme bu duruma engel değil ancak yardımcı olabilir.
* Korea JoongAng Daily gazetesinin editörü ve South China Morning Post köşe yazarı, akademisyen David Volodzko'nun Bloomberg View için kaleme aldığı makalesinden çevrilmiştir. ,
** Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve BusinessHT'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir. Ayrıca burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değil, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
