BUSINESSHT
11 09 2017, 09:42 Güncelleme: 16:50
Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yatırımlar ve ihracatın ön planda olduğu bir büyüme hikayesine imza attı.
Ekonomi bu dönemde yüzde 5,1 büyüyerek ekonomistlerin beklentisinin gerisinde kalan bir performans sergiledi. Arındırılmış büyüme ise yıllık yüzde 6,5 olarak kaydedildi.
Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin beklentisi yılın ikinci çeyreğinde Türkiye'de büyümenin yüzde 5,3 olacağı yönündeydi.
TÜİK'in açıkladığı rakamlara göre çeyreklik bazda büyüme yüzde 2,1 ile yüzde 1,8'lik beklentinin üzerinde kaldı.
Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları ikinci çeyrekte yıllık yüzde 3,2 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları ikinci çeyrekte yıllık yüzde 4,3 azaldı. Yatırımlar ikinci çeyrekte yıllık yüzde 9,5, mal ve hizmet ihracatı yıllık yüzde 10,5, ithalatı ise yüzde 2,3 arttı.
Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selva Demiralp, Türkiye ekonomisinin ikinci çeyrekte bir önceki çeyrekle hemen hemen aynı oranda büyüdüğünü ancak büyümenin dağılımının bir önceki çeyreğe göre olumlu yönde geliştiğini belirtti. Demiralp, geçen çeyrekte büyümede kamu harcamalarının yerini yatırımların aldığını ifade etti.
Bunun yanında Demiralp, yatırımlar içerisinde inşaatın payının önemli olduğunu, bu durumun da KGF kredilerinin inşaat sektörüne yönelmiş olabileceğine işaret ettiğini söyledi.
Açıklanan verilere göre inşaat yatırımları ikinci çeyrekte yıllık olarak yüzde 25 artış gösterdi. Böylelikle inşaat yatırımları 2013'ün ilk çeyreğinden bu yana en hızlı artışı kaydetti.
Bunun karşısında ise makine ve teçhizat yatırımları yüzde 8,6 geriledi. Makine ve teçhizat yatırımları yılın ilk çeyreğinde de yüzde 12 gerileme kaydetmişti.
BÜYÜMEYE EN BÜYÜK KATKI YATIRIMLARDAN
Büyümenin kırılımına bakıldığında ikinci çeyrekte en büyük katkının yatırımlardan geldiği görülüyor. Yüzde 5,1'lik büyümenin 2,9 puanı yatırımlardan geldi. Yatırımları 1,9 puanlık katkı ile hane halklarının tüketimi, 1,7 ile net ihracat izledi. Devletin tüketim harcamaları yüzde 0,6, stok değişimleri ise yüzde 0,8 negatif etkide bulundu.
İLK DEĞERLENDİRME AĞBAL'DAN
Büyüme verilerinin ardından ilk değerlendirme Maliye Bakanı Naci Ağbal'dan geldi. Ağbal, KGF'nin ikinci çeyrekten itibaren ekonomik büyümeyi desteklediğini belirtti.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de ikinci çeyrek büyüme rakamlarına ilişkin yaptığı yazılı açıklamada şunları söyledi:
İç ve dış talebin büyümeye pozitif katkı sağlamasıyla dengeli büyüme ikinci çeyrekte de devam etti. 16 Nisan referandumundan sonra belirsizliklerin azalması ile finansal piyasalarda belirgin bir pozitif eğilim görüldü. Aynı zamanda hem reel kesim güveni hem de tüketici güveni toparlandı.
KGF sistemi 2. Çeyrekten itibaren ticari krediler kanalıyla ekonomik büyümeyi destekliyor; 3.çeyreğe dair öncü göstergeler de güçlü büyümenin ivme kazanarak devam ettiğini göstermekte. Sağlanan güçlü büyüme olumlu ancak tek başına yeterli değil; bu büyümenin kapsayıcı olması temel önceliğimiz. Önümüzdeki dönemde bu performansı daha da artırmak ve ekonomimizin yapısal dönüşümünü hızlandırmak için kapsamlı reform gündemimizi kararlılıkla hayata geçireceğiz."
Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Başdanışmanı Hatice Karahan, ikinci çeyrek için bugün açıklanan yüzde 5,1 büyümenin ardından Twitter üzerinden yaptığı açıklamalarda şunları söyledi: Güçlü ihracatın eşlik ettiği yatırım artışı hem rakamsal hem de kalite olarak memnuniyet verici bir büyüme rakamı sağladı. İkinci çeyrek büyümesi yüzde 5-6 bandındaki beklentiler dahilinde yüzde 5,1 geldi. Bu dönemde yatırım & ihracatın sırasıyla 2,9 ve 2,2 puanlık katkısı öne çıkıyor.
İLK ÇEYREK BÜYÜMESİ REVİZE EDİLDİ
Yüzde 5 olarak açıklanan ilk çeyrek büyümesi ise yüzde 5,2 olarak revize edildi.
Bunun yanında TÜİK 2015 ve 2016 yıllarına ilişkin tüm çeyrek verilerinde de revizyona gitti. Buna göre daha önce yüzde 4,5 olarak açıklanan 2016 yılı ilk çeyrek büyümesi yüzde 4,8'e, ikinci çeyrek yüzde 5,3'ten yüzde 4,9'a revize edildi.
Üçüncü çeyrekte yüzde 1,3 daralma yüzde 0,8 daralmaya, dördüncü çeyrek büyümesi ise yüzde 3,5'ten yüzde 4,2'ye revize edildi.
OVP'DE 2017 BÜYÜMESİ BEKLENTİSİ YÜZDE 4,4
Orta Vadeli Program'da (OVP) 2017'nin tamamı için yüzde 4,4 büyüme öngörülüyor.
Bununla birlikte ekonomi yönetimi uzun bir süredir son dönemde alınan teşviklerin desteğiyle büyümede bu yılın bu hedefin üzerinde tamamlanacağını dile getiriyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal, OVP'de 2017 büyümesine yönelik beklentilerin revize edileceğini açıklamıştı.
Geçen yıl üçüncü çeyrekte yaşanan yüzde 1,3 daralma sonrası ekonomideki yavaşlamanın önüne geçmek için bu yıl inşaat, beyaz eşya ve mobilya sektörlerine yönelik uygulanan vergi indirimlerinin yanı sıra istihdama ve üretime yönelik de bu yıl bir çok teşvik verildi. Yetkililer Kredi Garanti Fonu'nun (KGF) 2017'de büyümeye tek başına 1-1,5 puan destek sağlayacağını öngörüyor.
BÜYÜME BEKLENTİLERİ ARTIYOR
2. çeyrek büyümesi açıklanmadan önce yetkililer Türkiye'de ekonomik büyüme performansının artarak devam edeceğine dikkat çektiler.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan önceki hafta yaptığı bir konuşmada öncü rakamların büyümede ikinci çeyrekte yüzde 7 civarında bir performansa işaret ettiğini söyledi.
Başbakan Binali Yıldırım da büyümenin devam edeceğine vurgu yaptı. Hafta sonu Eskişehir'de bazı STK'larla bir araya gelen Yıldırım "250 milyar dolar Kredi Garanti Fonu marifetiyle bir kaynak kullandırdık. Tam 322 bin firma buradan istifade etti ve o kriz söylentileri falan hepsi boşa çıktı. Sonra ne oldu? Yüzde 5 büyüme. 2017'nin ilk çeyreği, yüzde 5 büyüme. İkinci çeyrek bundan da yüksek olacak, merak etmeyin. Yıl sonu hedefimiz yüzde 4,4'tür, 5'in üzerinde kapatacağız. Bu oran ne anlama geliyor? OECD ülkeleri içinde en yüksek büyüme" ifadelerini kullanmıştı.
KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARINDAN POZİTİF REVİZE
Uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody’s, yayınladığı “Küresel Makro Raporu”nda Türkiye’ye de yer verdi. 2017 için büyüme beklentisini yüzde 2,6’dan yüzde 3,7’ye yükseltti. Kuruluş, 2018 büyümesini de yüzde 3,2 seviyesinde beklediklerini açıklamıştı.
Raporun özet kısmında Türkiye’nin yanı sıra Çin, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Güney Kore ve Meksika gibi ülkelerden gelen beklenmedik güçlü verilerin yukarı yönlü revizyonları gerekli kıldığına yer verildi. Açıklamada söz konusu ülkelerin 2018’de de büyümelerinin devam edeceği belirtildi.
Fitch ise, Türkiye için 2017 yılı ekonomik büyüme tahminini yüzde 4,7 olarak güncellemişti.
Kuruluş ayrıca "Referandumun tamamlanması ve bir sonraki seçimlerin Kasım 2019'da olması nedeniyle potansiyel olarak daha pürüzsüz bir siyasi ortam, yatırım ve tüketimin 2019 ortasına kadar güçlenmesini destekleyebilir" ifadelerini kullandı.
