TUĞÇE KUBALAS
08 09 2017, 16:43 Güncelleme: 16:44
Türkiye’nin coğrafyasında güçlü olabilmesinin yollarından biri çevre ülkelerle ekonomik ilişkilerini güçlü tutmasından geçiyor.
İran Türkiye açısından bakıldığında ticari ilişkiler ve yatırım anlamında önemli ülkelerin başında geliyor. İki yıl önce İran, Ekonomi Bakanlığı tarafından ticari pazar olarak hedef ülkelerden biri olarak seçilmişti.
Türkiye'nin ilk Türk Ticaret Merkezi İran'ın başkenti Tahran'da iki ay önce kurulmuştu. Bu merkez ilk yabancı ticaret merkezi özelliğini taşıyor.
Türkiye ve İran, Tercihli Ticaret Anlaşması’nın yürürlükte olmadığı 2012 yılında 21,9 milyon dolarla rekor ticaret hacmine ulaşmıştı. Suriye ve Irak’taki iç çatışmaların artmasıyla ticaret hacmi azalmaya başladı.
Siyasi gerilimler bir yana bırakıldığında ise, yaklaşık 2-3 yıldır İran’ın ambargolardan kurtulma yolunda verdiği mücadelenin olumlu sonuçlanmasıyla İran pazarı çoğu ülkenin yakın markajında.
İRAN'IN TÜRKİYE'YE İHRACATI OCAK-TEMMUZ DÖNEMİNDE YÜZDE 80 ARTTI
Haziran ayında basında İran ile ihracatta sıkıntı olduğuna dair haberler yer almıştı. Haberlere göre, İran'a ihracat yapabilmek için ithalatçı tarafın GMP belgesi alması gerekiyordu. İran bürokrasisinin ithalatçıya GMP belgesi vermede işi ağırdan almasının ise Türkiye'den yapılan ihracatın tıkanmasına neden olduğu belirtiliyor.
Geçen yıl Ocak-Temmuz döneminde İran’dan Türkiye’ye ihracat 2,5 milyar dolar iken, bu yıl ilk yedi ayda 4,5 milyar dolara çıktı.
Türkiye’nin İran’a ihracatı ise aynı dönemde yüzde 37 azalarak 1,8 milyar dolara geriledi. 2016 yılı Ocak-Temmuz döneminde ise 2,9 milyar dolardı.
İran’ın Türkiye'den ithalatını demir ve çelik, tekstil elyafı ve mamulleri ile otomotiv yan sanayi ürünlerini oluştururken, Türkiye İran’dan çoğunlukla ham petrol ve doğalgaz ithal ediyor.
İran şu an en çok ithalat yapılan 7. ülke olurken, en çok ihracat yapılan 10. ülke konumunda.
İRAN TÜRKİYE İÇİN FIRSATLAR BARINDIRIYOR MU?
İran ekonomik büyüme gerçekleştirebilmek için dışardan destek almak istiyor. İran’da 250 milyar dolar civarı bir yabancı yatırıma ihtiyaç duyulduğu ifade ediliyor.
İran ambargosunun kalkmasıyla zaten çoğu ülke İran pazarında yer almak için harekete geçmiş durumda. İran’da bir yandan özelleştirmeler yapılıyor ve ülkede yabancılara tanınan ayrıcalıklar yatırımcılar için cazip görünüyor.
Türkiye’nin bu ülkelerden önce davranıp yatırım ilgisini belli etmesi ve ürünlerini tanıtması Türkiye’yi İran pazarında lider yapabilir mi?
İran’da özellikle otomotiv, enerji, bankacılık, petrokimya, turizm, telekomünikasyon, ulaştırma ve otomotiv sektörlerinde fırsatlar bulunuyor. Elektrik santralleri de kurmayı hedefleyen İran, elektrik üretimini de özel şirketlere devretmeyi düşünüyor.
İran’da teknoloji yatırımına ihtiyaç olduğu da ülkedeki yayın organlarında sık sık yer alıyor. Bölgedeki risklerden dolayı İran pazarına odaklanamayan Türk şirketlerin İran pazarındaki fırsatları değerlendirmesi için uygun zamanı araması ve bulması durumunda dengelerin değişebileceği görüşleri yaygınlaşıyor.
