BLOOMBERG INTERNATIONAL
07 09 2017, 12:56 Güncelleme: 13:09
Çek Cumhuriyeti, ya da son bir yıldır kullanılan resmi adıyla Çekya, Avrupa Birliği'ne (AB) tam üyeliğinden bu yana geçen 13 senede eski komünist Doğu Avrupa'nın en zengin ülkesi oldu.
Portekiz ve Yunanistan gibi daha eski AB üyelerinden daha yüksek yaşam standardına sahip Çekya, Birlik'in en düşük işsizlik oranına sahip. Seyahat etme oranının yüksek olduğu ülkede, öğrenciler yurtdışında öğrenim görebiliyor ve iş dünyasının diğer AB ülkelerine ihracatı ekonomiyi canlı tutuyor.
Ancak Çekler, Birlik'in bir parçası olmak konusunda diğer AB üyesi ülkelerin vatandaşlarına göre daha az hevesli. Eurobarometer anketine göre Çek Cumhuriyeti'nde yaşayanların yalnızca üçte biri AB üyeliği için "iyi bir şey" yorumunu yapıyor. Bu oran, krizin vurduğu Yunanistan ve AB'den çıkmaya hazırlanan İngiltere'den bile düşük. Euro para birimini kullanmak isteyenlerin oranı ise yüzde 25.
İZOLASYONUN SINIRINDA
Ülkenin 20-21 Ekim'deki genel seçimleri de bu "AB şüpheciliğinin" gölgesinde geçecek. Uzmanlara göre bu durum, Çekya'yı komşuları Polonya ve Macaristan'dan izole olmaya yöneltebilir.
Başbakanlığa en yakın isim olarak gösterilen, ülkenin en zengin ikinci kişisi Andrej Babis, Macar Başbakan Viktor Orban ya da Polonya Başbakanı Jaroslaw Kaczynski kadar otoriter bir portre çizmezken, AB karşıtlığında Orban ve Kaczynski'yle benzer fikirleri paylaşıyor.
Euro para birimini kullanmak istemediklerini defalarca tekrarlayan Babis'e göre ortak para birimi, Brüksel'in iç işlerine müdahale etmesi anlamına geliyor.
Avrupa Birliği'nin, 1892 -1954 yılları arasında ABD'ye gelen 12 milyon göçmenin ilk durağı Ellis Adası gibi bir toplama merkezinin Tunus ve Türkiye'de de kurulmasını savunan Babis, NATO'nun üye ülkelerin sınırlarını göçmenlere kapatması gerektiğini söylüyor.
YOLSUZLUĞA KARŞIYDI, ADI YOLSUZLUĞA KARIŞTI
Siyaset sahnesine 2011'de, Çekçe "Evet" anlamına gelen ANO (Action of Dissatisfied Citizens) partisiyle çıkan Babis, o zamandan bu yana partinin başında.
Slovakya doğumlu milyarder, bu süreçte ana akım partilere yönelik yolsuzluk suçlamalarıyla hem sağ hem de sol görüşlü seçmenden destek toplayarak popülaritesini artırdı.
ABD Başkanı Donald Trump gibi iş zekasının kendisini ülke yönetmek için iyi bir aday olarak gösterdiğini savunan Babis, 2014-2017 yılları arasında Maliye Bakanlığı döneminde şirketlerin nakit varlıklarını internet üzerinden vergi dairesine kaydettiren yasayı kabul ettirmişti.
Ancak çiftlikler, kimyasal fabrikalar, iki büyük Çek basın kuruluşu, Fransa'da iki restoranı kapsayan bir imparatorluğa sahip Babis'in de ismi yakın zamanda yolsuzluk söylentilerine karışmıştı. Bakanlık görevi öncesi Agrofert adlı bir holdingin başındaki Babis, kabineye girince malvarlığını kayyuma devretmişti. Muhalefet partileri, Babis'in vergiden muaf olan 55 milyon euroluk tahvilleri şirketinin ticari işlemlerinde kullandığını öne sürmüştü. Babis ise iddiaları reddetmişti.
AB'YE EVET, EURO'YA VE MÜLTECİLERE HAYIR
Ülkede ANO'dan sonra ikinci sırada gelen Sosyal Demokratlar ise göreceli olarak daha fazla AB destekçisi. Ancak onlar da Avrupa Birliği'nin mülteci politikalarına ve euronun resmi para birimi olarak kullanılmasına karşı. Parti'nin başındaki Dışişleri Bakanı Lubomir Zaoralek'e göre yeni hükümet, euroya geçmeye değil Almanya ile aralarındaki refah farkını daraltmaya odaklanmalı. "AB tek şansımız, daha iyisini bulamayız" diyen Zaoralek, Çek Cumhuriyeti'nin İtalya ve Yunanistan gibi ülkelerden mülteci kabul etmesinin beklenmemesi gerektiğini de sık sık vurguluyor.
ÇEKYA, NORVEÇ OLUR MU?
Son anketlere göre ANO, oyların yüzde 26,5'ine sahipken, Sosyal Demokratların oyu yüzde 14,5'te kalıyor. ANO'nun muhtemel bir zaferi, Çekya'daki anti-AB görüşleri besleyebilir. Prag'taki Metropolitan Üniversitesi öğretim üyelerinden Petr Just'a göre Çek Cumhuriyeti kendisini Birlik sınırları dışına itecek bir risk taşıyor. Birçok insanın ekonominin gidişatına bakarak AB'ye ihtiyaç olmadığını düşündüklerini söyleyen Just, "Norveç ve İsveç'i örnek gösteriyorlar ama bu bir ilüzyon" diyor.
