FIRAT BORA TAŞ
01 05 2017, 16:05 Güncelleme: 17:42
Matematik ve siyasetin benzer bir özelliği var. Basit soruların yanıtları sürpriz yanılgılara çok yakın.
Bir yarışta ikinciyi geçenin birinciyi değiştirmemesi gibi iki adayın bulunduğu bir seçim anketinde 20 puanlık farkı kapatmak için gerideki adayın oylarını 20 değil 10 puan artması yeterli.
Macron ve Le Pen’in yarışacağı Fransa Cumhurbaşkanlığı 2. tur oylamasına günler kala son durum da buna benziyor.
Opinionway’in güncel anketine göre Macron yüzde 60, Le Pen ise yüzde 40 oy alıyor.
20 puanlık fark görünürde kesinleşmiş bir Macron zaferine işaret etse de detaylı bir bakış 10 puanlık kapanmasının çok da zor olmadığını gösteriyor. Bu açıdan Le Pen’in Fransa Cumhurbaşkanı olma ihtimali ne kadar göz ardı edilse de halen masada olabilir.
Üstelik, sürpriz senaryoları destekleyen birçok neden bulunuyor.
1)Macron: Seçilen ancak istenmeyen aday mı?
İlk turda oyların yüzde 24,01’ini alan Emmanuel Macron, yüzde 21,30’da kalan Marine Le Pen’i 2,71 puan geride bırakmıştı.
OpinionWay/PresiTrack’ta katılımcıların yüzde 81’ikinci turu da Macron’un kazanacağını düşünüyor. Ancak aynı katılımcıların sadece yüzde 56’sı bunun gerçekleşmesini istiyor.
Bu sonuç, Fransız seçmeninin 7 Mayıs öncesi kararlarındaki çıkmazı yansıtıyor. Macron, Rothschild & Cie Banque’da çalıştığı ve yatırım bankacılığına benzersiz bir hızla yükseldiği dönem ile birçok vaadini yerine getiremeyen Hollande yönetimindeki Ekonomi Bakanlığı göreviyle popülaritesini sınırlıyor.
Seçmenler, Le Pen’i ise faşizm ve Avrupa Birliği’nden ayrılık tehlikesi olarak görülüyor. Macron’un yükselişinin bir bölümü de Le Pen’e karşı kazanma şansı olan tek aday olarak düşünülmesi ve bu nedenle Le Pen karşıtlarından aldığı destekten geliyor.
2)Mélenchon oyları Le Pen’e mi kayıyor?
23 Nisan Pazar akşamını 24’üne bağlayan gece ilk sonuçlar Le Pen’i gösterdiği halde sandık çıkışı anketlerde Macron’un görülüyor olmasının dışında piyasa açılışıyla birlikte etkileri halen devam eden Macron rallisini başlatan bir neden daha vardı; yüzde 20,01 ile en yüksek üçüncü oyu alan François Fillon, “aşırı sağcı bir adaya karşı” Macron’a desteğini ilan etti.
Yüzde 19,58 oy alan Jean-Luc Mélenchon ise hala “kimi isterseniz ona oy verin” diyor. Odoxa’nın 28 Nisan tarihli anketine göre ise Mélenchon destekçilerinin yüzde 40’ı Macron’a oy vermeyi tercih ederken yüzde 41’i kararsız. Yüzde 19’u da Le Pen’den yana ve bu oran 5 gün öncesine göre 7 puan daha yüksek.
3)Ne Macron Ne Le Pen kampanyası kimin yararına?
İlk turda 37 milyon seçmen sandığa gitmiş, katılım oranı yüzde 77,77 olmuştu. Anketlerde Macron’un seçimi kazanacağı beklentisinin bunu isteyenlerle arasındaki 25 puanlık farkı Paris sokaklarında eylemlere dönüşen “Ni Le Pen, Ni Macron” kampanyası izliyor.
Fransız basınında yer alan haberle göre Place de la République’de haftaiçi düzenlenen geniş katılımlı gösterilerde “Ne faşist ne de bankacı” dövizleri de fotoğraflandı. Le Pen’in fazla Rusya, Macron’un ise fazla AB yanlısı olması sloganlara yansıdı.
Paris’teki gösteriler yerini sosyal medya tartışmalarına bırakırken ilk turu kazanan Macron’un oyunun dahi yüzde 24,01’de kaldığı düşünüldüğünde katılım oranının düşme olasılığı seçim sonucunu sürprizleri masaya getiriyor.
Siyaset bilimci Serge Galam’ın modelinin sonuçlarına göre katılım oranının düşmesi de bu sürprizin Le Pen olmasına neden olabilir. Galam’ın modeline göre Le Pen destekçilerinin yüzde 90’ı sandığa giderken Macron destekçilerinde bu oranın yüzde 65’te kalması Le Pen’e zafer getirebilir.
Katılım oranının 1969’daki tarihi dip seviye olan yüzde 69’un altına gerilemesi Le Pen’in kazanması için yeterli görülüyor.
Diğer taraftan istatistikler son 9 seçimin sadece üçünde ilk turda ikinci olan adayın zaferiyle sonuçlandığını gösteriyor. Bunların tamamında da sonucu değiştiren ikinci adayın diğer adayların desteğini almış olması.
4) Le Pen keskin çizgisini yumuşatıyor mu?
Fransa’da siyaset uzmanları Le Pen’in oylarının artmamasının ve belirli bölgelerle sınırlı kalmasının AB ve Euro Bölgesi’nden çıkış ile göçmenlere karşı politikasının ülke genelinde destek bulan bir görüş olmamasından kaynaklandığı konusunda hemfikir gözüküyor.
Le Pen de aleyhine çalışan istatistiklerin yanı sıra bu durumun da farkında gözüküyor.
Son açıklamasında “Euro öldü” diyen Le Pen, haftasonu yeni politika bildirgesinde Euro’dan çıkışı öncelik olmaktan çıkardı. Anketler, 60 yaş üzeri seçmenin Euro’dan çıkıp Frank’a geçiş durumunda emeklilik fonlarının değer kaybedeceğinden endişeli olduklarına işaret ediyor. Le Pen ise bu son hamlesiyle hem görüşünden vazgeçmeyip hem de bu koruları yatıştırarak oy kaybının nedenlerinden birini bertaraf etmek istemiş gözüküyor.
5) Dupont ittifakı ne ifade ediyor?
İlk turun kaybedenleriyle ittifak konusunda ise Le Pen şu ana kadar çok başarılı değil.
Macron şu ana kadar yüzde 20,01 oyu bulunan Fillon ve yüzde 6,36 oyu bulunan Hammon’un desteğini aldı. Bunun dışında halen görevdeki Cumhurbaşkanı Francois Hollande ve Başbakan Bernard Cazeneuve ile Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo da kendisine desteğini ilan etti. Merkel ve Obama da Macron’u destekliyor
Le Pen ise oy kaybı getiren Trump ve Putin’in desteği dışında yüzde 4,70 oy alan Nicolas Dupont-Aignan’dan destek aldı. Le Pen, Dupont’u göreve gelmesi halinde başbakan yapacağını ilan ederken Dupont da “Fransa’yı AB hapishanesine kilitleyecek Macron’a karşı Le Pen’i seçin” dedi.
Özetle, 1 Mayıs sonrası mitinglerin de etkili olması beklenen anket sonuçları halen olası değişimlere açık ve 7 Mayıs Pazar günü Fransız halkı oylarını kullanan kadar hiçbir senaryo yüzde 100 kesin değil gibi gözüküyor.
Matematiğin söylediği ise ikinci turda sürpriz bir sonucun ancak katılım oranı ve yeni ittifaklarla şekillenebilecek olduğu.
