FIRAT BORA TAŞ
14 04 2017, 16:09 Güncelleme: 16:26
Küresel merkez bankacılığında kartlar yeniden dağıtılıyor.
Fed'de şahin olmanın tanımı bir süre önce değişti. Artık şahin olmak için daha fazla faiz artırımı istemek yeterli değil. Yeni şahinler bilançoyu küçültme fikrini de savunuyor.
Dünyanın geri kalanı ise Fed yetkililerinin aldığı kararlarla kendi politikalarını yeniden ayarlıyor.
Bugüne kadar genişlemeye karşı gelen her şeye direnerek major merkez bankaları liginde en güvercin kalmayı başaran Japonya Merkez Bankası (BoJ) ise giderek sıkılaşan dünyaya çok aldırmaz görünüyordu. Ancak kulislerde konuşulanlar, bu son güvercinin de şahinleşiyor olabileceğine işaret ediyor.
MERKEZ BANKALARI: NEREDEN NEREYE?
Hikaye, "ekonomiye bakış" üzerine. Diğerlerini şahinleştiren hikaye de böyle başlamıştı:
Gelişmiş ülke merkez bankaları, 2016'da emtia fiyatlarında düşüş ivmesinin sona ermesiyle birlikte ekonomik görüşlerine yerleşen pesimist duruştan kademe kademe uzaklaştı.
Petroldeki yükselişe ABD'nin yeni başkanı Donald Trump'ın büyüme yanlısı vaatleri de eklenince reflasyon teması 2017 kışında merkez bankalarına bahar havası getirdi.
RBA: BİR DÖNEM SONA ERDİ
Henüz Şubat ayındayken Avustralya Merkez Bankası (RBA) daha fazla faiz indirimine kapıların kapandığına işaret ederek "bir dönemin sona erdiği" mesajını verdi.
ECB: GÜVERCİN TAPERING
Yıllardır deflasyon-düşük enflasyon tartışmalarından başını kaldıramayan Avrupa Merkez Bankası'nda (ECB) ise Başkan Mario Draghi ve ekibi "zafer ilan etmek için henüz erken, faizler düşük kalmaya devam edecek" dese de Aralık ayında çoktan güvercin bir tapering yapmıştı bile:
6 ayda 480 milyar euro olan ek genişleme, 9 ayda 540 milyar euro olarak revize edildi. Nisan'a kadar 80 milyar euro olarak devam eden aylık alım artık 60 milyar euroya iniyor.
FED'DE YENİ BÖLÜM: BİLANÇO KÜÇÜLTME
Büyük merkez bankaları arasında en şahin duruş ise başından beri Fed'deydi:
2013 Mayıs'ında eski başkan Ben Bernanke, 2008 kriziyle başlayan tahvil alımlarıyla 4,5 trilyon dolara ulaşan bilançosunun artık daha fazla büyümeyeceğini, Fed'in "parasal genişlemeden çıkışa geçeceğini" sinyal vermişti.
Bugün itibariyle Fed, 11 yılda üç faiz artırımı gerçekleştirmiş oldu ve FOMC yetkilileri bu bilançoyu küçültmeyi gündeme aldı.
SIRA BOJ'A MI GELDİ?
Ve şimdi, tüm bu hikayeye rağmen güvercin kalmayı başaran Japonya da değişiyor olabilir. Yıllardır deflasyonist etkiler ve tüketicilerin iştahsızlığıyla enflasyon hedefinin gerisinde kalan BoJ dünyanın geri kalanında yaşanan gelişmelerin Japon ekonomisini de canlandırmaya başladığını düşünüyor olabilir
Reuters'tan Leika Kihara'ya konuşan kaynaklar BoJ'un 27 Nisan'da sonuçları açıklanacak toplantısında ekonomi için daha olumlu bir görüşe geçebileceğini belirtiyor. Kaynaklara göre BoJ, ihracat öncülüğünde yaşanan iyileşmenin henüz özel tüketim ve enflasyonu artırmadığı için parasal teşvikleri korumaktaki kararlılığını da vurgulayacağını söylüyor.
Son toplantıda BoJ, Japonya ekonomisi için "Ilımlı bir iyileşme trendinde" diyordu. Eğer bu ifade güçlendirilirse Kuroda ekibi ilk şahinleşme sinyalini vermiş olacak.
Kihara'nın kaynaklarına göre ise BoJ bu kez "İyileşme momentum kazanıyor" diyecek.
Ve hikaye hep böyle başlıyor.
Ancak, 2008 krizinden bugüne bakıldığında konu "şahinleşme" olduğunda BoJ'un daima en geride kaldığı görülüyor. Bu açıdan piyasada genel kabul gören bir konu da eğer herkes faiz artırıyorsa BoJ'un bunu yine en geride takip edeceği. Uzak ülkede tüketici harcamaları yapısal bir sorun olarak görülüyor ve bu değişmedikçe Japon ekonomisi tek bir kanaldan, dış talepten beslenebiliyor. Bu da BoJ'un şahinleşebileceği alanın beklentilerin çevirdiği küresel ekonomi çarklarının reflasyon temasını üretmeyi sürdürmesine bağlı kalacağını gösteriyor.
Özetle,
Eğer en büyük güvercin şahinleşecekse bu en büyük şahinin ne kadar daha büyüyebileceğine, yani Fed'in bilanço küçültme-faiz denklemine bağlı olacak.
BONUS: FAİZ HEDEFİ MESELESİ
Fed'in son faiz artırımından sonra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Çin Merkez Bankası (PBOC) da dahil olmak üzere tüm küre kendisini Fed'in yeni politikasına ayarlarken BoJ para politikasında herhangi bir duruş değişikliğine gitmemişti.
Kısa vadeli politika faizini eksi yüzde 0,1'de tutan ve getiri eğrisi kontrolü politikası kapsamında 10 yıl vadeli Japon Devlet Tahvili'nde uyguladığı faiz hedefini "sıfır seviyesi civarı"nda bırakan BoJ, böylece Fed'le ayrışmasını daha da genişletmişti.
R-Operation Twist kapsamında getiri eğrisini tersine bükerek bankalara kar edebilecekleri bir iklim sağlamak isteyen BoJ, son durumda bu politikasını güvenli liman alımlarının akışına bırakmış gözüküyor.
Fed faiz artırdıktan sonra 10 yıllık tahvil faizlerinin yükselişine "sınırsız miktarda tahvil alım teklifi" ile yanıt veren BoJ bu şekilde yükselişi sınırlamış, "sıfır seviyesi civarı" hedef korunmuştu. Şimdi ise 10Y faiz 5 ay aradan sonra yeniden negatife yaklaşıyor. Bu kapsamda BoJ için yeni bir karar noktası daha yaklaşıyor. Piyasada BoJ'un 10 yıllık tahvil faizindeki gelişmelerin sıfır seviyesinin altını zorlaması halinde vereceği yanıt da takip ediliyor.
