FIRAT BORA TAŞ
01 04 2017, 14:25 Güncelleme: 15:27
Bugün 1 Nisan olsun olmasın “Piyangodan 100 milyon dolar çıksa ne yapardınız?” sorusuna dünyanın her yerinde alınacak cevaplar hemen hemen aynı:
Yazlık-kışlık dört beş tane ev, araba galerisine dönen otoparklar, denizi seviyorsanız bir liman da tekne.
Milyarderlerin parayla yaptıkları ise çok daha farklı. Özellikle de “miras değil de alın teriyse”, yani “self-made” ise.
Alfayı arayan borsacılar, değer yatırımı duayeni Warren Buffett’ın 1958’den beri 38 bin 500 dolara aldığı aynı evde oturduğunu, cüzdanını bile değiştirmeden yıllardır aynı saati kullandığını şüphesiz biliyor, bir başka milyarder ise 21. Yüzyılın Varyemez Amcası ünvanını almaya aday.
21.YÜZYILIN VARYEMEZ AMCASI
Labirente benzer mağazalarıyla içeri girince her köşesini gezdiremeden sizi dışarı çıkartmayan IKEA’nın sahibi Ingvar Kamprad’dan bahsediyoruz.
Kampard, bu yıl ilk çeyrek sonu itibariyle Bloomberg Billionaires Index hesaplamasında 41,6 milyar dolar servetiyle dünyanın en zengin 13. kişisi. Yani piyango örneğinden 416 kat daha zengin.
Kampard’a Varyemez Amca dedirtecek hayatından kesitler ise şunlar:
1) 5 YAŞINDAN BERİ TİCARETTE
30 Mart’ta 91. yaş gününü kutlayan İsveçli milyarder 5 yaşında komşularına kibrit çöpü satmaya başladığından beri ticaretin içinde.
1943 yılında henüz 17 yaşındayken derslerindeki başarısından dolayı babasından bir miktar nakit hediyesi alıyor ve o gün IKEA’yı kuruyor.
Sırası gelmişken IKEA adının I’sı Ingvar, K’si Kampard, E’si aile çiftliği Elmtaryd ve A’sı köyü Agunnaryd’den geliyor. Yani, ailesine ve memleketine oldukça bağlı.
2) İSVEÇ VATAN, DAHA UCUZU MEKAN
Ikea’nın bugün dünya genelinde 340 adet mağazası var. Şehir merkezinden uzak, daha ucuz bölgelere mağaza açan Ikea 2016’nın ilk 8 ayında 39 milyar dolar ciroya ulaşmıştı.
Kampard’ın tasarruf eğilimi ise henüz şirketin ilk yıllarında kendini gösterdi ve 5. yılda İsveç’teki mobilya imalatçıları ucuz alım fiyatlarına kazan kaldırırken o üretim fabrikasını ucuz işgücü bulduğu Polonya’ya taşıdı.
Kampard’a Varyemez Amca dedirten ise kesinlikle şirket stratejileri değil.
Kampard, şirketinin adına bile yansıttığı memleket sevdasına rağmen daha az vergi vermek için 5 yıl öncesine kadar İsviçre’de yaşadı; daha ucuza çıkmak için 40 yılını vatanından uzakta geçirdi.
3) EN UCUZ YEMEKLERİ YİYOR
Ekonomistler, dip-dönüş sinyalleri ararken sıklıkla lüks restoran faturalarına bakıyor. Cirolar azalıyor, ziyaretler düşüyorsa bu ekonomik genişleme döngüsünde klasik bir dönüş sinyali ya da tersi toparlanma göstergesi; ticaret ahalisi iş yapma iştahları arttığında pahalı yemek faturaları ödemekten kaçınmıyor.
41,6 milyar dolarlık Kampard ise yemeklerini IKEA’nın ucuz fiyatlarıyla nam salmış restoranlarında yiyor. Restorandaki küçük tuz karabiber paketlerini de evine götürüyor.
4) EKONOMİ SINIFI UÇUYOR
Microsoft’un sahibi Bill Gates’e birinci sınıf mı uçtuğu sorulduğunda “Hayır, kendi uçağım var.” demişti. Kampard’ı ise değil kendi uçağı ekonomi sınıfı ve ucuz havayolu şirketleri dışında havada gören olmadı.
5) 93 MODEL ARABA KULLANIYOR
Buffett 1958’den beri aynı evde otururken Kampard, daha az vergi bulduğu İsviçre’ye taşınarak bir adım öne geçmişti.
Varyemez Amca, 1993 model station vagon Volvo 240 kullanarak burada da Buffett’ı geçiyor. Buffett son olarak 2014’te Cadillac XTS satın almıştı, önceki aracı Cadillac DTS’ ise 122 bin 500 dolara sattı.
6) KENDİ MOBİLYASINI KENDİ KURUYOR
Demonte mobilya satıcıları, bir şema iliştirerek eve kargoladığı puzzle’a benzer parçaları birleştirmek için fiyatın üçte birine varan oranlarda ücret talep eder.
Kampard ise 5 yıl önce vatanına geri döndüğünde kendi şirketinden aldığı mobilyaları yine kendisi birleştirerek kimseye bir ücret ödemedi.
PEKİ NEDEN?
Kampard’ın hayatından basına yansıyan alışkanlıkları bunlar. 2011’de The New Yorker gazetesi 40 milyar doları aşan servetine rağmen neden para harcamadığını kendisine sorduğunda ise şöyle demişti:
“Lüks otellerde kalmamamın tek nedeni maliyet değil. Gösterişli arabalar, etkileyici ünvanlar, üniformalar veya diğer statü sembollerine ihtiyacımız yok. Kendi gücümüze ve isteğimize güveniyoruz.”
Borsacıdan mobilyacıya farklı sektörlerden çıkan milyarderlerin kimisi için Varyemez Amca boyutuna ulaşan tasarruf eğilimleri dünyanın geri kalanına dikkat çekici portreler vermeye devam ederken çoğunun ortak özelliği servetlerini sıfırdan edinmiş olmaları.
2016’da Forbes listesindeki 400 milyarderin 266’sı da sıfırdan başlayanlardan oluşuyor.
