FIRAT BORA TAŞ
08 02 2017, 16:00 Güncelleme: 09.02.2017, 07:01
ABD'nin yeni başkanı Donald Trump ve ekibinin döviz kuru manipülasyonuyla suçladığı ülkelerden başbakan düzeyinde gelen hızlı yanıtlar ilk bakışta konunun gereğinden fazla büyütüldüğünü düşündürebilir. Ancak bir ülkeyi döviz manipülasyonuyla suçlamak görünenden çok daha hassas bir konu.
G20 ekonomileri arasında rekabetçi devalüasyonu yasaklayan bir anlaşma bulunuyor ve bunun ötesinde ABD Hazine Bakanlığı, ticari partnerlerinin olası manipülatif aksiyonlarını gün gün izliyor.
Hazine'nin yılda iki kez çıkan "Ana Ticari Parnetlerin Döviz Piyasası Politikaları" raporlarından birinde herhangi bir ülkenin manipülatör ilan edilmesi ise gümrük vergilerinin artırılması gibi cezai yaptırımlar için kapıyı aralıyor.
ABD Hazine Bakanlığı'nın bir sonraki raporu Nisan ayında resmi makamlara sunulacak. Her ne kadar döviz rezervlerindeki sert gerileme sermaye çıkışlarının baskısı altındaki yuanın dolardaki küresel değer kazanımıyla tetiklenen değer kaybıyla mücadele etme çabasını gösterse de Trump'ın "Piyasayla oynuyor biz de kukla gibi izliyoruz" dediği Çin için de tehlike devam ediyor.
DEUTSCHE BANK: ÇİN GELECEK HAFTALARDA MANİPÜLATÖR İLAN EDİLEBİLİR
Üstelik, Deutsche Bank'a göre Trump yönetimi Çin'in döviz manipülatörü ilan etmek için Nisan'da gelecek olan Hazine izleme raporunu beklemeyebilir. Michael Spencer yönetimindeki Deutsche Bank ekonomistleri Trump'ın gelecek haftalarda Çin'in manipülatör ilan ederek Çin'den ithal edilen tüm ürünler ya da en azından bir kısmı için gümrük vergilerini yükseltilebileceğini belirtiyor.
Ekonomistlere göre faiz artırımları ve döviz satımları ise aslında Çin'in yuanı devalüe etme çabasında olduğunu çürütüyor. Daha önce BusinessHT'de yer alan bir başka haberde de ekonomistlerin rezervlerde azalmayı Çin'in devalüasyon çabasında olmadığına işaret olarak değerlendirdikleri yorumlar yer almıştı.
BİR ÜLKEYİ DÖVİZ MANİPÜLATÖRÜ İLAN ETMEK İÇİN 3 KRİTER
Bu noktada ABD Hazine Bakanlığı'nın bir ülkeyi manipülatör ilan etmeden önce izlediği gelişmeler öne çıkıyor. Hazine 3 kritere bakıyor:
1)ABD ile 20 milyar doların üzerinde dış ticaret fazlası verilmesi
2)Cari fazlanın GSYH'nin yüzde 3'ünden fazla olması
3)Devam eden tek taraflı döviz alımları ve bu alımların 12 aylık dönemde GSYH'nin yüzde 2'sini aşması
ABD Hazinesi, bu koşulların ikisini sağlayan ülkeleri izleme listesine alıyor. Son raporda hiçbir ülke üç kriterin üçünü de sağlayarak manipülatör ilan edilmedi.
ABD HANGİ ÜLKELERİ İZLİYOR?
Bir ülke izleme listesine girdiğinde en az gelecek iki raporda daha listede kalıyor. 14 Ekim 2016 tarihli son raporda şu ülkeler listede yer alıyor:
Çin, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Almanya ve İsviçre. İlk 5 ülke raporda daha önce de yer alırken İsviçre Ekim'de eklendi.
Raporda Çin, 356,1 milyar dolar ile Haziran 2016'yla biten dört çeyrek boyunca ABD ile en büyük dış ticaret fazlasını veren ülke olarak belirtiliyor. Çin'i 71,1 ve 67,6 milyar dolarla Almanya ve Japonya izliyor.
Cari fazla/GSYH oranında Tayvan yüzde 14,8 İsviçvre yüzde 10 ve Almaya yüzde 9,1'le Hazine'nin kırmızı listesine giriyor.
Döviz alımları oranında ise İsviçre yüzde 9,1 ve Tayvan yüzde 2,5 ile kırmızıda.
ÇİN İÇİN "TEHLİKE" NE BOYUTTA?
Çin'in ise yüzde 5,1 ile bu kalemde en çok döviz satımına giden ticari partner olduğu görülüyor. Ancak Hazine Çin'in açıklamadığı verilerin müdahaleye işaret edebileceği şüphesine yer veriyor ve daha fazla kredibilite için daha fazla şeffaflık gerektiğini belirtiyor.
Çin, en son 1992-1994 yıları arasında ABD tarafından döviz manipülatörü olmakla suçlanmıştı. Şu ana kadar cari fazlasının GSYH'ye oranını yüzde 2,4'e çekmiş olması diğer kriterde şüpheleri üzerinden atamasa da geriye manipülasyonla suçlanabileceği tek kriter kalmasını sağladı ancak Trump'ın göreve başlamasının üzerinden 1 ay bile geçmemişken Çin'e yönelik sert söylemleri DB ekonomistlerinin işaret ettiği "gelecek haftaların" da en az bir o kadar daha gergin geçebileceğini düşündürüyor.
HANGİ ÜLKELER İKİ KRİTERE TAKILIYOR?
İzleme listesinde iki kriteri tutturan ülkeler ve kırmızı alanları ise şu şekilde:
Almanya: 71,1 milyar dolar dış ticaret fazlası. Yüzde 9,1 cari fazla/GSYH oranı.
Japonya: 67,6 milyar dolar dış ticaret fazlası. Yüzde 3,7 cari fazla/GSYH oranı.
Güney Kore: 30,2 milyar dolar dış ticaret fazlası. Yüzde 7,9 cari fazla/GSYH oranı.
Tayvan: Yüzde 14,8 cari fazla/GSYH oranı. Yüzde 2,5 döviz alımları/GSYH oranı.
İsviçre: Yüzde 10 cari fazla/GSYH oranı. Yüzde 9,1 döviz alımları/GSYH oranı.
Ek olarak Euro Bölgesi: 130,5 milyar dolar dış ticaret fazlası. Yüzde 3,2 cari fazla/GSYH oranı.
