02 02 2017, 15:16 Güncelleme: 17:05
Bir aydan kısa bir süre önce 3,94'lere kadar çıkan dolar/TL özellikle son günlerde Merkez'den gelen adımlar ve doların küresel değer kaybının etkisiyle bugün 3,71'lere kadar indi.
Piyasa ekonomistleri, Dolar/TL'nin şu ana kadarki gerilemesinde TCMB'nin duruşu ve dolardaki küresel gevşeme eğiliminin etkili olduğuna dikkat çekiyor. Bundan sonrasına ilişkin senaryolarda ise Merkez'den gelecek hamlelere ağırlık veriliyor.
Diğer taraftan Trump'ın güçlü dolara karşı söylemlerinin küresel fiyatlamalara etkisine vurgu yapılırken 3 Şubat Cuma günü açıklanacak Türkiye Ocak ayı enflasyon rakamları ve ABD tarım dışı istihdam verileri kritik önem taşıyor. Ekonomistlere göre bu verilerin yukarı yönlü sürpriz yapması halinde daha fazla düşüşün kalıcı olmayabilir.
Üstelik, iki veride de yukarı yönlü sürpriz görülmesine oldukça yüksek olasılık veriliyor.
İşte doların düşüş seyrini durdurabilecek 3 senaryo:
1) MERKEZ BANKASI'NIN DURUŞUNU GEVŞETMESİ
Ekonomistler Dolar/TL'nin 3,94 üzerinden 3,72'ye gerilemesinde TCMB'nin politika duruşunun etkisine dikkat çekiyor.
"Kurun gelecek dönemdeki seyri TCMB'nin politika duruşu ve küresel finans piyasalarındaki gelişmelere bağlı olmaya devam edecek" diyen Finansbank Başekonomisti Gökçe Çelik, TCMB’nin fonlama kompozisyonunu değiştirerek fonlama maliyetini gevşetmesi halinde TL’nin performansını olumsuz etkileyebileceğini ifade ediyor.
TCMB’nin bir sonraki Para Politikası Kurulu toplantısı 16 Mart 2017'de olduğunu hatırlatan Gedik Yatırım analistleri de "Bu tarihe kadar olan süreçte TCMB’nin devam eden sıkılaştırma önlemleri konusunda atacağı her adım günlük volatilitenin yönünü ve şiddetini belirleyecektir" dedi.
Gedik Yatırım'a göre ilerleyen günlerde dolar endeksinde sert bir yükseliş söz konusu olursa, Şubat ayında PPK toplantısı olmayan TCMB’nin günlük reaksiyonları piyasa tarafından test edilmek istenebilir.
Analistlere göre bu da içeride kurlarda yukarı yönlü sert dalgalar oluşmasına neden olabilir.
"Merkez Bankası’nın faiz artışları ve likidite/ swap işlemleriyle lirada kısa pozisyon almanın maliyetini artırmasıyla lirada daha sakin bir seyir ve oynaklığın azaldığını görüyoruz" diyen HSBC Portföy Yönetimi Stratejisti İbrahim Aksoy da Merkez Bankası likidite ve swap operasyonlarına başlamadan önce yüzde 25’e kadar yükselen 1 aylık dolar/TL opsiyon oynaklığının bugün itibariyle yüzde 15’e gerilemiş durumda" olduğuna dikkat çekti.
Aksoy, "EM para birimleri için genel olarak olumlu algılanan Fed kararının Merkez’in likiditeyi kısmaya devam ettiği bir ortamda lirayı daha da olumlu etkileme potansiyeli bulunuyor" dedi.
2) TRUMP'IN GÜÇLÜ DOLAR AÇIKLAMALARININ HIZ KESMESİ
Dolarda gözler bir yandan da yurtdışındaki gelişmelerde olacak; özellikle Trump yönetiminin son günlerde gündeme damga vuran kur açıklamalarının devamının gelip gelmeyeceği takip edilecek.
Dolar/TL için dış koşullar tarafında dolar endeksinin seyrinin belirleyici olacağını ifade eden Çelik, "ABD’de genişlemeci maliye politikalarına ilişkin beklentiler ve Fed’in faiz patikasına dair vereceği sinyaller dolar endeksine yön verecek" diyor.
Donald Trump'ın 20 Ocak'ta ABD başkanlık görevine başlamasından hemen önce "Dolar çok değerli ve bu bizi öldürüyor" söylemi, Trump'ın baş ticaret danışmanı Navarro'nun Almanya'yı "fena halde düşük değerli bir euro" kullanarak ABD ve AB'deki partnerlerini "sömürdüğü" söylemiyle boyut değiştirdi. Son olarak Trump'ın buna "Çin ve Japonya para piyasası ile oynuyor. Biz de orada bir grup kukla gibi oturuyoruz" ifadesi eklendi. G20 ekonomileri arasında rekabet amacıyla kur oranlarının hedef alınmamasına dair bir anlaşma bulunuyor ve Trump açıklamalarının getirdiği kur savaşı riski suçlamalara maruz ülke yetkililerinin hızlı reaksiyon vermesine neden oluyor, bu da tartışmaları sıcak tutuyor.
Kapital FX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan bu gelişmeler üzerine yaptığı değerlendirmede, "Eldeki ekonomik veriler ve görünüm artı olarak da Trump faktörü nedeniyle Fed’in Mart ayında bir faiz artırımı yapması çok olası değil. Fed opsiyon fiyatlamaları da halen 2 faiz artırımı beklentisi pozisyonunda kalmaya devam ediyorlar" diyor.
Erkan ayrıca buna bağlı olarak gelişmekte olan ülke para birimlerinin de dolar karşısında kuvvetli bir görünüm yakaladığını belirterek, "Trump’ın doların değeri hakkındaki görüşlerinin söz konusu para biriminde kısa dönemde zayıflamaya sebebiyet vermekte. Önümüzdeki bir iki haftalık süreçte doların seyri çok kuvvetlenmeyebilir" yorumunda bulundu.
Çelik de politikacıların "güçlü dolar" konusundaki açıklamalarını kısa vadede etkili olabilecek faktörler arasında sıralıyor. Çelik'e göre "Doların küresel bazdaki güçlenme trendi, Ocak ayındaki kesintinin ardından, devam ederse USD/TL kurunda da yukarı yönlü baskı görebiliriz. Böyle bir durumda, TCMB’nin mevcut faiz koridoru içinde yapacağı ek sıkılaşma yetersiz kalabilir."
Dolar/TL'nin son düşüşünde TL'nin kendi dinamiklerinin yanı sıra gelişen ülke kur sepetindeki fiyatlama dinamikleriyle birlikte dolar endeksinin etkisi grafiklerde de görülüyor. Dolar/TL'nin 3,9422'yi gördüğü gün 102,95'i test eden dolar endeksi bugün itibariyle 99,23'e kadar gerilemiş durumda. Bir başka deyişle dolar, TL karşısında yaklaşık yüzde 6 gerilerken 6 major para biriminden oluşan endekste de yüzde 3,7 geriledi.
3) TÜRKİYE'DE ENFLASYONUN, ABD'DE TARIMDIŞININ YUKARI YÖNLÜ SÜRPRİZ YAPMASI
Piyasayı 3 Şubat Cuma günü iki ayrı sınav bekliyor. Önce Türkiye'de Ocak ayı enflasyon rakamları açıklanacak ve ardından aynı ay için ABD tarım dışı istihdam verileri takip edilecek.
Yarın açıklanacak iki veri, Türkiye enflasyon ve ABD istihdamın ise gelinen noktada kurun seyrini belirleyecek ana faktörler olduğunu ifade eden Aksoy, "Bu iki veride olumsuz sürpriz görmedikçe ve yurtiçinde lira için olumsuz algılanabilecek haber akışı olmadıktan sonra kurda ilk etapta 3,72 desteğinin altına hareketin önünde engel görünmüyor. Fakat iki veride de yukarı yönlü sürpriz görülmesi oldukça yüksek olasılık" diyor.
Aksoy, değerlendirmesini şu ifadelerle sürdürüyor:
"HSBC Portföy Yönetimi olarak yarın açıklanacak Aylık TÜFE enflasyonunu verisini yüzde 1,8 seviyesindeki piyasa beklentisinin üzerinde yüzde 2 olarak tahmin ediyoruz. Dün ABD’de açıklanan ADP verisi Ocak’ta ABD’de özel sektörde istihdamının 168 bin kişilik beklentinin oldukça üzerinde 246 bin kişi arttığına işaret etti. ADP verisi, arada birebir ilişki olmasa da Cuma günü 175 bin kişi artış beklenilen tarım-dışı istihdam verisinin yukarı yönlü sürpriz yapabileceğine işaret ediyor. 52,8’den 56,1’e yükselen ISM istihdam alt endeksi de yarınki tarım dışı istihdam verisinde yukarı yönlü bir sürprizle karşılaşabileceğimizin sinyalini veriyor.
Özetle, yarınki verilerin yukarı yönlü sürpriz yapması durumunda Dolar/TL'de 3,72 seviyesinin altına olası hareketler kalıcı olmayabilir. Daha uzun vadede ise Merkez Bankası’nın likidite ve swap operasyonlarıyla liraya destek adımlarını sürdürüp sürdürmediği dikkatle takip edilecek. Liraya dair riskler önemli ölçüde azalmadan Merkez Bankası’nın likidite koşullarını mevcut sıkı durumdan gevşetmesi liraya dair algıyı yeniden bozabilecek bir risk olarak görünüyor."
*BONUS: ŞUBAT AYI İÇİN İSTATİSTİKLER NE DİYOR?
Gedik Yatırım'ın son 10 yılın veri seti üzerine yaptığı çalışma Dolar/TL'nin Şubat aylarında 7 yılı yükselişle, 3 yılı ise düşüşle tamamladığını ortaya koyuyor. En sert düşüş yüzde 2,4 ile 2014 yılında, en sert yükseliş ise yüzde 3,8 ile 2008 yılında kaydediliyor.
"Şubat ayları için Dolar/TL’nın seyri açısından tam bir mevsimsellikten bahsetmek zor olsa da, geçen 2 yılda Şubat ve Ocak aylarında Türk Lirası’nın değer kaybı yaşadığını söyleyebiliriz." diyen Gedik Yatırım analistlerinin strateji raporunda, "Aşağı yönlü hareketlerin bir trende dönüşebilmesi için kurun 3,72-3,74 aralığındaki güçlü destek bölgesinin altına sarkması gerektiğini düşünüyoruz." deniliyor.
