28 11 2016, 12:07 Güncelleme: 12:22
"Afrika'da her sabah bir ceylan uyanır, en hızlı aslandan daha hızlı koşması gerektiğini yoksa öleceğini bilir. Ve Afrika'da her sabah bir de aslan uyanır, en yavaş ceylandan daha hızlı koşması gerekir yoksa aç kalacaktır. Aslan ya da ceylan olmanızın bir önemi yoktur. Yeter ki güneş doğduğunda koşmak zorunda olduğunuzu bilin..."
Uzak Asya'da bir halka arz sabahı yatırımcıların yaptığı ise getiri avına çıkmak. Yüzde 360'a ulaşan kazanç potansiyeli için Çin borsasında büyük bir yarış yaşanıyor.
Yatırımcılar Çin SPK'sının halka arz regülasyonları nedeniyle düşük fiyattan işleme açılan hisselerden birini alabilmek için birbirileriyle yarışıyor. Kazanç yüzde 360'ı dahi aşabiliyor, ancak sadece hızlı olabilenlere.
Bloomberg News'e göre Çin'de borsaya yeni kote olan şirket hisselerinde saniyenin onda biri, yüzde 360 getiri ya da hiçbir şey arasındaki fark anlamına gelebiliyor.
SPK KORUMASI KAZANÇ FIRSATINA DÖNÜŞÜYOR
Çin'de yatırımcı profili gibi halka arz regülasyonları da dünyadan farklı. Çin SPK'sı değerleme oranları için bir tavan uyguluyor, bu yüzden de yeni halka açılacak şirket belirli bir oranın üzerinde primle borsaya giremiyor. Bireysel yatırımcı kitlesini korumak için tasarlanan bu tavan uygulaması düşük fiyatlı halka arzlarla sonuçlanıyor. İkincil piyasada ise yatırımcılar bu iskontoyu yakalamak için birbirileriyle yarışıyor ve fiyat hızla yükseliyor:
Bloomberg verilerine göre 2016'da Şangay borsasında şu ana kadarki 99 halka arzın tamamı yüzde 44 olan ilk gün limitine kadar yükseldi. Şangay Bileşik Endeks'te ortalama F/K 68x iken halka arzlarda bu oran 23x. Bunun yanı sıra CFIN verilerine göre de halka arz taleplerinin sadece yüzde 0,05'i karşılanabiliyor ve en büyük kazancı bu yüzde 0,05'lik dilime girebilenler elde ediyor.
"HALKA ARZ PİYANGOSU"
Getiri limiti uygulaması da potansiyel kazancı yükseltiyor. New York'ta ve Çin'le daha kıyaslanabilir bir örnek olan Hong Kong'ta halka arz olan şirket için ilk gün herhangi bir getiri limiti uygulanmıyor. Böyle hisseler yüzde 100'ü aşan primlerle açılabiliyor ve bu da ikincil piyasada hisseleri almak isteyenlere çok sınırlı bir potansiyel bırakıyor.
Çin'de ise ilk gün limiti yüzde 44 ve bunun üzerine yüzde 10.
Bloomberg verilerine göre Şangay halka arzları tarihinde ilk limitten yetişerek alınan hisselerin aylık ortalaması ise yüzde 366.
Traderların Çin halka arzlarını piyango olarak görmelerinin nedeni de bu.
Hızlı olan kazanır.
ÇİN BORSASI KÜÇÜK YATIRIMCILARIN ELİNDE
Çin borsası uzun süredir yatırımcı profiliyle piyasaların gündemine geliyor. Reuters verilerine göre Şangay'da trade edilen hacmin yüzde 85'i dünyanın tersine "küçük yatırımcı" olarak da ifade edilen bireysel yatırımcıların hesaplarından. Üstelik birçoğu 2008 krizinde piyasada olmayan "korkusuz" hesaplar.
CNN Money'e göre krizden önce hesap sayısı 50 milyonun altındayken 2015 sonunda 150 milyona yaklaşmış ve ellerindeki hisse sayısı 7 trilyon adedi aşmıştı. Ayrıca State Street anketine göre ise Çinli bireysel yatırımcıların yüzde 81'i ayda en az bir kez işlem yapıyor ve bu yüzde 53 olan ABD'li yatırımcıların oldukça üzerinde. Bu yatırımcı profili de piyasada sıklıkla yüksek volatiliteye zemin oluşturması nedeniyle eleştiri konusu oluyor.
