Türk piyasalarında ikinci 24 Kasım kabusu

Türkiye piyasalarını takip eden yatırımcılar dün tam anlamıyla bir deja vu yaşadı: Diplomatik bir uçak krizi, Merkez Bankası'ndan bir faiz kararı ve reformların hayata geçirilmesi bakımından hayati görülen önemli bir siyasi gelişme.

Geçen sene 24 Kasım'da Rus uçağının düşürülmesi, Ali Babacan'ın kabinede yer almaması ve Merkez Bankası kararıyla sarsılan piyasalar bir yılın ardından o günü aratmayacak hareketlilikte bir 24 Kasım daha yaşadı.

UÇAK KRİZİ

24 Kasım 2015: Tam bir yıl önce 24 Kasım'da Türkiye-Suriye sınırında bir Rus uçağı Türk jetleri tarafından düşürüldü ve o güne kadar özellikle ekonomi alanında güçlü ilişkileri bulunan iki ülke en az altı ay sürecek bir kopuş dönemine girdi.

Krizin patlak vermesiyle Türkiye ve Türk vatandaşları Rus medyasında bir anda hedef haline geldi. Rusya, Türkiye'ye turizmden meyve-sebzeye pek çok alanda yasak uyguladı, birçok Türk şirketinin ülkedeki faaliyetlerini dondurdu. 

Haziran'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Rusya devlet Başkanı Vladimir Putin'e yazdığı özür mektubuyla yeninden yakınlaşma dönemine girildiyse de eski günlere henüz dönülmüş değil.

24 Kasım 2016: Dün ise piyasalar güne yine Suriye ve yine bir uçak kriziyle başladı. Ancak bu sefer sözkonusu uçak Türk askerilerini vuran Suriye rejim güçlerine ait. 

Türk Silahlı Kuvvetleri, Fırat Kalkanı operasyonunda sabaha karşı Suriye rejim güçlerin tarafından düzenlenen hava saldırısında üç askerin hayatını kaybettiğini, biri ağır 10 askerin yaralandığını duyurdu.

Son gelişmenin Türkiye'nin Suriye'yle ilgili atacağı adımları nasıl etkileyeceği bilinmiyor. Ancak Başbakan Binali Yıldırım, "Suriye'de Türkiye'nin DEAŞ ile yaptığı savaştan bazıları belli ki memnun değil. Bu yapılan saldırılar elbette ki karşılığını görecek" dedi.

PPK TOPLANTISI

24 Kasım 2015: Aynı gün yine saat 14'te Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı faiz kararını açıkladı.

O zaman Erdem Başçı'nın başkanlığını yaptığı banka faizlerini aynen korumuştu. Gösterge faizi olan 1 hafta vadeli repo faizini yüzde 7,5'te, üst bant olan marjinal fonlama oranını yüzde 10,75'te, koridorun alt bandı olan borçlanma faizini ise yüzde 7,25 seviyesinde tutmuştu.

Yapılan açıklamada ise, "Birikimli döviz kuru hareketleri çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmeyi geciktirmektedir. Bu çerçevede Kurul, küresel piyasalardaki belirsizliklerin enflasyon beklentileri üzerindeki etkileri ile enerji ve işlenmemiş gıda fiyatlarındaki oynaklıkları dikkate alarak, gerekli görülen süre boyunca likidite politikasındaki sıkı duruşun korunacağını ifade etmiştir" denilmişti.

24 Kasım 2016: 2015'teki toplantıda başkan yardımcısı olarak imzası bulunan Murat Çetinkaya bugün bankanın başında.

Aradan geçen bir yılda Merkez Bankası sadeleşme planları kapsamında 250 baz puanlık indirime giderek faiz koridorunun üst bandını yüzde 8,25'e kadar indirdi. Ancak bugün yapılan açıklamayla hem koridorun üst bandını yüzde 8,5'e yükseltti; hem de Ocak 2014'teki şok artırımdan bu yana ilk kez politika faizinde artırıma giderek 1 haftalık repo faizini 50 baz puan yukarı çekti.

Dünkü açıklamada vurgu döviz hareketlerindeydi. "Yakın dönemde küresel belirsizliklerdeki artış ve yüksek oynaklıklara bağlı olarak yaşanan döviz kuru hareketleri enflasyon görünümüne dair yukarı yönlü risk oluşturmaktadır. Kurul, söz konusu gelişmelerin beklentiler ve fiyatlama davranışları üzerindeki olumsuz etkisini sınırlamak amacıyla parasal sıkılaştırma yapılmasına karar vermiştir" denildi.

SİYASİ ŞOK

24 Kasım 2015: O gün piyasalarda en çok sarsıntı yaratan gelişmelerden biri de yeni açıklanan 64. hükümette piyasaların kabinede en çok yer almasını beklediği isimlerden biri olan Ali Babacan'ın yer almaması olmuştu.

Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıklanan kabinede eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Başbakan Yardımcısı olurken, altı yıl boyunca o görevi yöneten Babacan kabine dışı kalmıştı.

24 Kasım 2016: Dün ise Avrupa Parlamentosu, Ankara'nın 15 Temmuz darbe girişimine verdiği "orantısız" tepkiden dolayı AB üyelik müzakeresi görüşmelerini geçici olarak dondurma çağrısı yaptı.

11 yıldır devam eden görüşmelerin sembolik olarak dondurulmasını öneren taslak 37'ye karşı 479 oyla kabul edildi.

Her ne kadar AB hükümetlerinin bu çağrıyı dikkat alması beklenmese de son günlerde gerilen iki ilişkilerdeki soğukluğu artırabilecek bir karar olarak görülüyor.

Başbakan Binali Yıldırım AP kararı için, "Bizim için hiçbir önemi yok" derken, AB Bakanı Ömer Çelik, "AP'nin kararı hiçbir hukuki bağlayıcılığı olmayan siyasi bir karardır, Türkiye kendi reform yoluna devam edecektir" diye konuştu.

PİYASALARDA NELER OLDU?

Dün yaşananlar bu yıl da piyasalarda büyük yankı buldu.

2015'in 24 Kasım'ında yüzde 1,4 değer kaybeden Türk lirası dün de yüzde 1,3 düştü. O gün 2,88 seviyelerinde olan dolar/TL kuru dün 3,44'lerindeydi.

Geçen yıl piyasalar önce Suriye sınırında düşürülen savaş uçağı sonrasında da kabinenin açıklanması ile sert hareketler göstermişti.

Dün ise Merkez Bankası'nın faiz artırımıyla ilk etapta gerileyen dolar/TL, kararın hemen sonrasında Avrupa Parlamentosu'dan gelen Türkiye ile müzakereleri geçici dondurma çağrısının ardından yeniden yönünü yukarı çevirerek tarihi zirveyi gördü.

Ancak geçen yıl asıl deprem borsada hissedilmişti; BIST 100 endeksi yüzde 4,4'e yakın değer kaybetmişti. Dün ise endeks yüzde 0,9 düştü.

Türkiye'nin risk priminde ise ters bir hareket görüldü. Türkiye'nin 5 yıllık kredi temerrüt takas primi (CDS) dün 297'ten 295'e gerilerken, geçen yıl aynı gün 244 baz puandan 253 baz puana kadar yükselmişti.