REUTERS
19 10 2016, 15:58 Güncelleme: 16:11
Son günlerde özellikle sepet tartışmalarıyla gündeme gelen gıda fiyatları ve enflasyon konusunda hükümetin daha etkin olmaya başlaması bekleniyor.
Reuters'ın haberine göre, enflasyonda başta gıda kaynaklı dalgalanma ve yükselişlerin para politikası ile çözümünün maliyetli olacağına inanan hükümet enflasyonla mücadelede daha etkin bir rol almaya, manşet enflasyonda da 1 puana ulaşan bir düşüş gerçekleştirecek adımlar atmaya hazırlanıyor.
Gıda sektöründe fiyat artışlarına neden olan aracılık maliyetlerinin de düşürülmesini içeren tedbirleri de içeren adımlarla ayrıca küresel koşulların ve kurun el vermesi halinde daha gevşek bir para politikasına giden yolun da açıklaması öngörülüyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın yüksek büyüme için işaret ettiği düşük faiz politikasına ulaşılması için büyük bir engel olarak görülen enflasyonda 2017 yılında hükümetin ve bağlı kurumların aldığı tedbirlerin ağırlığı daha net görülecek.
Reuters'a bilgi veren üst düzey bir ekonomi yetkilisi, kısa süre önce yeniden yapılandırılan Gıda Komisyonu'nun alacağı tedbirler ve halihazırda çalışmalarının önemli bir bölümü tamamlanan Hal Yasası gibi düzenlemelerle enflasyonda gıda kanalı ile gelen baskının sınırlanacağını söyledi.
Yetkili, "Gıda kanalından alınacak tedbirlerle (manşet) enflasyonda 2017 için 1 puanlık katkı öngörülüyor" dedi.
Kısa süre önce yayımlanan ve 27 Ekim'de açıklanacak olan enflasyon raporuna da baz oluşturacak Orta Vadeli Program'a (OVP) göre enflasyonun bu yılı yüzde 7,5, önümüzdeki yılı ise yüzde 6.5 seviyesinde tamamlaması öngörülüyor.
Piyasa beklentileri ise OVP'deki tahminlerin bir miktar üzerinde yer alıyor. TCMB'nin son beklenti anketine göre enflasyonun yılı yüzde 7,81 seviyesinde tamamlaması beklenirken, 12 ve 24 aylık beklentiler ise sırasıyla yüzde 7,61 ve yüzde 7,01 seviyelerinde bulunuyor.
FAİZ İLE ENFLASYONLA MÜCADELE MALİYETLİ OLACAKTIR
Ekonomi yetkililerine göre, sadece faiz politikası ile enflasyonla mücadelede ne kadar etkili olunabileceği ve bunun yan etkilerinin ne olacağının da tartışılması gerekiyor.
Reuters'a bilgi veren bir başka üst düzey ekonomi yetkilisi de, "TCMB Başkanı Murat Çetinkaya'nın gıda enflasyonu ve para politikası için söylemleri çok önemli. Bu sözler 2017'de nasıl bir senaryo ile karşılaşacağımız hakkında önemli ipuçları veriyor" dedi.
Çetinkaya, Eylül başında İstanbul Finans Zirvesi'nde yaptığı konuşmada, "Sadece para politikası araçlarıyla fiyat istikrarına ulaşmak maliyetli olabilir... Faiz politikasıyla gıda fiyatlarını kontrol etmeye çalışmak ekonomide istenmeyen dalgalanmalar yaratabilir" demişti.
Aynı yetkili, "Bu sözlerin özeti şu: Gıda enflasyonu sorunu daha sıkı bir para politikası ile çözülmez. Uygulanır ise ekonomiye maliyet, sağlanan faydadan daha fazla olur. Bunun sonucu şu; gıdada sorunu çözecek olan hükümetin alacağı tedbirlerdir ki onlar da büyük oranda ortaya çıktı. En önemlisi Hal Yasası ve TÜİK'in çalışmalarını devam ettirdiği enflasyon sepeti revizyonu" dedi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı öncülüğünde çalışmaları yürütülen Hal Yasası'nın yıl bitmeden yasalaşması, böylece sebze-meyve fiyatlarında yüzde 10-20 indirim gerçekleşmesi bekleniyor. Öte yandan ilgili yasa ile soğuk hava taşımacılığının yaygınlaştırılması ile bu rakamların daha da ileri taşınması da hedefleniyor.
Gıdada fiyat artışları bu yıl yüzde 1'lerden çift haneye geniş bir bantta sert dalgalanmalar yaşamış bu da manşet enflasyonun aynı şekilde dalgalanmasına neden oldu.
ENFLASYON SEPETİ REVİZYONU
Öte yandan ekonomi yetkililerinin verdikleri bilgiye göre, enflasyona ilişkin çalışmalardan biri de TÜİK tarafından TÜFE sepetinde yer alan gıdanın payının yüzde 23.68'den aşağı çekilmesi.
Avrupa Birliği'nin İstatistik Ofisi Eurostat ile ortaklaşa yürütülen çalışmada öncelikli olarak gıda harcamalarının toplam harcamalar içerisindeki payında bir düşüş olup olmadığı çalışılıyor. Çalışmada hanehalkının gelir dengesi gözetilerek gıdaya yapılan harcamanın gelire oranında aşağı yönlü ne kadar bir değişiklik gerçekleştiğine bakılıyor.
Nitekim HaberTürk gazetesinde bu hafta yayımlanan haberde Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, enflasyon sepetindeki gıdanın ağırlığının yüzde 24'lerden yüzde 20'nin altına düşeceğini söyledi.
Ekonomi yönetimi dönemsel olarak sert artış ve azalışlar gösteren bazı gıda ürünlerinin tüm enflasyon sepeti üzerindeki etkisinin mevcut seviyeler kadar olmaması gerektiğini düşünüyor ve bu konuda Hanehalkı Tüketim Harcaması anketlerinin öncü olacağını belirtiyor.
TÜİK verilerine göre en düşük gelire sahip hane halkında 10 yıl önce gıdanın tüketim harcamalarının içindeki payı yüzde 40.6 seviyesindeyken 2015'te bu pay yüzde 31.7'ye geriledi. Toplam gelir dağılımında ise aynı oranlar 10 yıl önce yüzde 24.9 seviyesinde bulunurken 2015'te yüzde 20.2 seviyesinde.
Enflasyon sepetinde revizyon çalışmaları piyasalarda "yapay bir müdahale ile enflasyon düşük mü gösterilecek" tartışması yaratırken, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ise bir müdahalenin olmayacağını açıkladı. Şimşek Twitter'dan yaptığı açıklamada, "TÜFE sepetindeki ağırlıklar hanehalkı anketleri ile belirlenir. Bir müdahale söz konusu değildir, asla olmayacaktır" dedi.
Aynı ekonomi yetkilisi de, bu yıl asgari ücrete yapılan yüzde 30 artışa da dikkat çekti. Gıdaya en çok harcama yapan gelir düzeyi en düşük kesimin gıda harcamalarında gelir artışından kaynaklı "doğal olarak bir düşüş" beklenmesi gerektiğini söyledi.
