MİHİR SHARMA/ BLOOMBERG NEWS
07 10 2016, 15:16 Güncelleme: 15:20
21'nci yüzyılda merkez bankaları için altın bir kural varsa o da belirsizlikten uzak durmaları gerektiği. Bir merkez bankasının hedefi net olmalı. Kullandığı veriler bilinmeli ve bu verilerle yapılan analizler kolay anlaşılmalı. Ve tabii ki, siyaset, merkez bankalarının kararlarında etkili olmamalı.
Ancak günümüz dünyasında merkez bankacıları bu şartları yerine getirmekte zorlanıyor. Bunun yerine politika araçlarına gereksiz kafa karışıklıkları ekleyerek kendi pozisyonlarını da zora sokuyorlar.
Aralık 2015'te 25 baz puan faiz artırdıktan sonra dokuz aydır bir sonraki faiz adımının ne olacağını tartışan Amerikan Merkez Bankası (Fed), piyasayı da gergefe sokmaya devam ediyor.
Bazı Fed yetkilileri şahin görüşleriyle Banka'nın yıl sonuna kadar faiz artırımına gideceğinin işaretini verirken, tahvil piyasalarındaki genel görüş, Fed'in, ABD Başkanlık Seçimleri'nden bir hafta önceki toplantısında (1-2 Kasım) faiz oranlarını artıracağı yönünde.
İyileşen istihdam, kişisel tüketim ve enflasyon gibi önemli ekonomik verilere bakıldığında Fed'in çoktan faiz oranlarını artırmış olması gerekiyordu. Eğer bunun için aralığı beklerse, finansal piyasaları istikrarsız bırakmaya devam edecek.
Diğer merkez bankalarına bakıldığında da tablo çok fazla değişmiyor. Japonya Merkez Bankası (BOJ) eylül ayında politika hedefini parasal tabanı genişletmekten uzun dönem faiz oranlarına çevirdi. Bu durum, ülkesinin bir süredir ağır işleyen ekonomisini canlandırmaya çalışan Japon Başbakan Shinzo Abe'nin politikalarıyla da paralellik taşıyor.
Eylül toplantısı sonrası negatif faiz oranlarında yoluna devam eden Japonya'nın stratejisi ihracatı ve kârı artıran, deflasyonu bitirmeyi amaçlayan zayıf yene dayanıyor. Uzmanlara göre parasal genişleme politikası sınıra dayanmış durumda olan BOJ Başkanı Haruhiko Kuroda'nın hareket edecek alanı kalmadı. Bu nedenle kulislerde helikopter para alternatifi konuşuluyor. Kuroda, bu iddiaları yalanlasa da yatırımcılar ikna olmuş gibi değil.
Benzer belirsizlik, yakın zamanda yönetimin değiştiği Hindistan Merkez Bankası'nda (RBI) da mevcut. 4 Eylül'de görevi bırakan eski RBI Başkanı Raghuram Rajan döneminde yatırımcılar, Mart 2018'e kadar yüzde 4'lük enflasyon oranı hedefini fiyatlıyordu. "Merkez bankacılığının rock starı" olarak da bilinen Rajan'ın yerine gelen Urjit Patel de selefinin kararlarını 13 yıllık merkez bankası başkan yardımcılığı görevi boyunca destekledi. Ancak Patel, Rajan politikalarından U dönüşü yaparak salı günkü toplantıda enflasyon değil büyüme odaklı konuştu.
RBI, beklenmedik bir şekilde repo ve ters repo faiz oranını 25 baz puan aşağı çekti. Banka'dan yapılan açıklamaya göre, repo faiz oranı yüzde 6,50'den yüzde 6,25'e, ters repo faiz oranı yüzde 6,00'dan yüzde 5,75'e çekildi. Rajan yönetiminde yüzde 1,5-2 seviyesindeki enflasyon kabul edilebilir gözükürken, Patel, enflasyonun yüzde 1,25 seviyesinde olması gerektiğini savunuyor.
Hindistan'taki enflasyonun kalıcı olarak düştüğünü savunan Banka bu kararıyla küresel kriz sonrası kontrol politikalarına da son vermiş olduğunu ilân ediyor. İyi bir mason yağmuru dönemi gıda fiyatlarını ılımlı seviyede tutabilir ancak petrol fiyatlarının düşmesi Hindistan tüketimini en az yağmurlar kadar etkileyecektir.
Küresel krizden bu yana merkez bankaları, hükümetlerle ortak hareket etmeye alışmış durumda. Ancak istisnai durumlar alışılmışın dışına çıkmayı gerektirebilir. Merkez bankaları için, etkisiz politikalardan ne zaman ve nasıl vazgeçileceğinin açıklanma zamanı çoktan geldi.
O zamana kadar yatırımcılar için "normalin" ne olduğu belirsizliği devam edecek, piyasalardaki istikrarsızlık devam edecek.
