BLOOMBERG NEWS
21 09 2016, 12:59 Güncelleme: 13:03
Negatif faiz oranlarında yoluna devam eden Japonya'nın stratejisi ihracatı ve kârı artıran, deflasyonu bitirmeyi amaçlayan zayıf yene dayanıyor. Ancak bundan zararlı çıkan ülkenin para birimi oluyor.
Japonya Merkez Bankası'nın (BOJ) ocak ayında negatif faiz seviyesine (- %0,1) geçmesinden bu yana yen dolar karşısında yüzde 18 değer kazandı. Ülkenin yüzde 3 oranındaki işsizlik oranı son 20 yılın en düşük seviyesinde olmasına rağmen kötümser işverenler ücret artışlarına yanaşmıyor.
Yıllık 80 trilyon yen (786 milyar dolar) tutarında Japon devlet tahvili alımına devam edeceğini açıklayan BOJ, Japon hükümet tahvillerinin yüzde 38'ine sahip. Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) elindeki devlet tahvili oranı ise yüzde 14.
Uzmanlara göre parasal genişleme politikası sınıra dayanmış durumda olan BOJ Başkanı Haruhiko Kuroda'nın hareket edecek alanı kalmadı. Syndey merkezli danışmanlık firması Family Office Araştırma ve Yönetim'in ortaklarında Tom Murphy'e göre Kuroda'nın parasal genişlemesi gücünü kaybediyor ve devlet tahvili alımlarının getirisi azalıyor.
Alternatifleri azalan Kuroda, giderek merkez bankacıların en iddialı silahına yaklaşıyor: Helikopter Para. İsim babasının Nobel ödüllü iktisatçı Milton Friedman olduğu helikopter para, negatif faizlerin ekonomiyi canlandırmakta yetersiz kaldığı, kırılgan büyüme ve düşük enflasyonun olduğu durumlar için tasarlanmış bir yöntem. Merkez bankaları bu yöntemle, insanların cebine doğrudan para konulması, vergi indirimi ya da ücretlerin artırılmasıyla harcamaları teşvik etmek, fiyatları yükseltmek, dolayısıyla enflasyon hedefini tutturmayı hedefliyor.
1930larda helikopter paranın değişik bir versiyonunu kullanan BOJ, Büyük Buhran'ın etkisini azaltmak için devletin açığa dayanan harcamalarını finanse etmek için tedavüle daha fazla para sürmüştü. Bugün ise BOJ, geri ödemesiz devlet tahvili satın alarak benzer şekilde hareket edebilir.
Üzerindeki baskı her geçen gün artan Kuroda, yıl başından bu yana yaptığı birçok açıklamada, maliye ve para politikası kurumlarının birbirlerinden net bir şekilde ayrıldığını hatırlatarak BOJ'un bütçeye doğrudan finansman sağlaması olasılığını reddetti.
HSBC ekonomistlerinin 9 Eylül'de yayınladığı rapora göre helikopter para ve yabancı tahvil alımı gibi radikal hamleler, yasal ve politik nedenlerle henüz gerçekleşecek gibi görünmüyor. 5 Eylül'de Tokyo'da bir seminerde konuşan Kuroda, BOJ'un cephanesinin bittiği yönündeki açıklamaları reddederek BOJ'un negatif faizi derinleştirmek için daha alanı olduğunu savunmuştu. BOJ Başkanı, bu konuda bir karar almadan önce ise niteliğe, niceliğe ve faiz oranlarına bakılması gerektiğini vurgulamış "Yeni fikirler de masadan kaldırılmamalı" demişti.
