BLOOMBERGHT
03 09 2016, 10:34 Güncelleme: 10:54
Fed'in faiz artırıp artırmama kararı için en önemli veri olarak işaret ettiği tarımdışı istihdamdaki artış beklentilerin çok altında geldi.
Ortak beklenti Ağustos'ta istihdamın yaklaşık 180 binlik artış kaydetmesiydi; ancak 151 bin olarak gerçekleşti.
Durum böyle olunca tüm analistler hesaplarına dönüp Fed'in faiz artırma ihtimalinin azalıp azalmadığına baktı. Farklı farklı görüşler var: Bazıları Eylül'de artırım hala mümkün diyor, bazılarıı ancak Aralık olur diyor, bazıları ise bu senenin pas bile geçilebileceğini belirtiyor.
ABD Merkez Bankası'nın kararını neye göre vereceği konusunda pek çok farklı öneri var. İşte raporlarda öne çıkan unsurlar:
PİYASA FİYATLAMASI
Toronto Dominion Bank stratejisti Priya Misra, piyasaların, faiz artırımı ihtimalini FOMC toplantısı tarihinde sadece yüzde 30 düzeyinde fiyatlaması durumunda Fed'in 21 Eylül'de faiz artırmayacağını söyledi.
Beklentinin altında gerçekleşen Ağustos ayı tarım dışı istihdam verisinin ardından piyasaların Eylül'de faiz artırımı olasılığını yüzde 30 civarında fiyatladığına dikkat çeken Misra, Goldman Sachs'ın Eylül faiz artırımına yüzde 55 ihtimal verdiğini, Barclays ve BNP Paribas ekonomistlerinin de istihdam verisinin Eylül'de faiz artırımına onay verdiği görüşünü hatırlattı.
Misra, "Önümüzdeki günlerde Ağustos ayı istihdam verisine ilişkin Fed yetkililerinden konuşmalar gelirse şaşırmam. Eğer Fed faiz artırımına meyilliyse, piyasa beklentisini daha yukartı yönlendirmeli" dedi. Misra, Fed yetkililerinin bu piyasa yönlendirmesini 13 Eylül'de suskun döneme girilmeden önce gerçekleştirmesi gerektiğini kaydetti.
VERİNİN DETAYLARI
Deutsche Bank ekonomisti Aditya Bhave, Ağustos ayı istihdam verisinin tek başına Fed'i Eylül'de faiz artırımından caydırmayacağını ancak Ağustos verisindeki detayların politika yapıcılar için kaygı verici olduğunu söyledi.
Bhave, "İstihdam verisi beklentinin ve Fed'in umduğunun hafif altındaydı" dedi.
Deutsche ekonomisti Bhave, ortalama saatlik ücretlerde düşüşün "ücret enflasyonunun toparlanmadığını" gösterdiğini söylerken, "tam istihdam seviyesinde bu kadar dalgalanmamız endişe verici" dedi.
Bhave, çalışılan saatlerdeki düşüşe de dikkat çekerek, "Fed kesinlikle çalışılan saatlere ve bu verinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisine de kesinlikle bakacaktır" dedi.
"Fed'in Eylül'de faiz artırmasının olası olmadığı görüşündeyiz. Yıl başından bu yana Aralık'ta faiz artırımı olacağı görüşü tarafındaydık ve bu görüşümüzü sürdürüyoruz" diyen Bhave, "Ekonomik döngünün bu noktasında, trendin altındaki GSYİH büyümesi ve istihdam büyümesindeki yavaşlama ile birlikte Fed'in faiz artırması zor gözüküyor. Verimlilik de gerçek anlamda devreye girmedi" görüşünü paylaştı.
Bhave, düşük GSYİH büyümesi ve ücretlerdeki yada fiyatlar genel seviyesindeki "pek parlak olmayan duruma dikkat çekerek, "Fed'in bu kadar erken faiz artırmak istemeyeceğini düşünüyoruz. Verilerin Eylül'de bir faiz artırımını doğrulamadığını düşünmüyoruz" dedi.
İŞGÜCÜ PİYASASI
Bank of Tokyo-Mitsubishi (BoT-Mit) analisti Chris Rupkey ABD'de bugün açıklanan tarım dışı istihdam verisine ilişkin yayınladığı müşteri notunda, zayıf gelen Ağustos ayı istihdam verisinin, Yellen'in baz senaryosu olan işgücü piyasasının güçlendiğine ilişkin görüşü ve Fed'in faiz artırımı planını durdurmak için yeterince yavaş olmadığını söyledi.
Rupkey'e göre 21 Eylül'de gerçekleşecek FOMC toplantısında faiz artırım kararı alınması "en basit haliyle kademeli faiz artırımı oyun planıyla devam etmek" anlamına gelecek.
BoT-Mit analisti Rupkey, "Kısacası, 151 bin, 3 ay önce Fed'i şok eden ve Haziran toplantısında faiz artırımı kararı almalarını engelleyen 38 bin rakamı değil" dedi.
TAKVİM ETKİSİ
Capital Economics ekonomisti Paul Ashworth, Ağustos ayına ilişkin istihdam verisinin ilk açıklamada zayıf geldikten sonra yukarı revize edilme geçmişi olduğunu hatırlattı.
Ashworth, ortalama saatlik kazanç ve çalışılan saatler verilerindeki zayıflığın "takvim etkisi" ile açıklanabileceğini söyledi.
Capital Economics stratejisti, "Fed yetkilileri şüpheli olsalar da, artırım kararını doğrulamak için bir kaç ay daha beklemek isteyeceklerdir" dedi.
"Fed yetkililerini Eylül'de faiz artırımına ikna etmekte yeterli olmayacaktır" görüşünü paylaşan Ashworth, "Aralık'ta faiz artırımı hala olası" dedi.
EKONOMİK AKTİVİTEYLE UYUM
Barclays ekonomistleri Michael Gapen ve Rob Martin, istihdam artışının hızının yavaşlamasına rağmen, işgücü piyasasının sağlığının sağlam kalmaya devam ettiğini söyledi. Gapen ve Martin, "Cuma günü açıklanan istihdam verisi bir çok FOMC üyesinin ABD ekonomisinin görünümüne ilişkin güvenini sürdürecek" dedi.
Barclays raporunda, bir çok FOMC üyesinin istihdam verisini güçlü ekonomik aktiviteyle uyumlu bulacağı belirtilirken, ekonomik aktivitenin enflasyonu yüzde 2'ye çekmeye devam edeceği kaydedildi.
Gapen ve Martin, "Eylül'de faiz artırımı beklentimizi sürdürüyoruz" dedi.
BELİRSİZLİKLER
Market Securities analisti Christophe Barraud ise Fed'in ekonomik büyüme beklentilerini aşağı yönlü revize edebileceğini kaydetti.
Barraud, 1. ve 2. çeyrek büyüme verilerinin aşağı revize edilmesi ve bugün açıklanan istihdam verisinin 3. çeyrek büyümesine ilişkin beklentilere belirsizlik eklemesi nedeniyle Fed'in ekonomik büyüme beklentilerini aşağı yönlü revize edebileceğini söyledi.
Barraud, faiz artırımının, ticaret ağırlıklı doların yükselmesine neden olacağı ve bu durumun ihracat üzerinde 4. çeyrek kadar yakın bir zamanda etkili olmaya başlayacağını söyledi. Market Securities analisti Barraud, başkanlık seçimleri, küresel yavaşlama ve şirket karlarındaki düşüş nedeniyle oluşan belirsizliğe bağlı olarak zarar gören sermaye yatırımları göz önüne alındığında faiz artırımının özellikle riskli algılanabileceğini kaydetti.
Barraud, Eylül FOMC toplantısının zamanlamasının da bir faiz artırımı olasılığını dışladığını söyledi. Eylül toplantısı ABD başkan adayları arasındaki ilk toplantıdan 5 gün önce ve başkanlık seçiminden 7 hafta önce gerçekleşecek. Barraud'a göre, Avrupa ve özellikle İtalya'daki siyasi gelişmeler de küresel ekonomiye ilişkin büyük bir risk oluşturuyor.
