BIST 100 9.070,71 % -0,10
USD/TRY 32,3769 % 0,10
EUR/TRY 34,9754 % -0,12
Piyasalar
9.069,73
% -0,11
32,3766
% 0,10
34,9746
% -0,12
1,0776
% -0,11
47,77
0,12
2.229,87
% 1,60
87,00
% 1,86
En son haberlerden haberin olsun istemez misin?

Kritik istihdam verisi öncesi bilinmesi gereken 4 şey

Piyasaların gözü, Fed'in eylüldeki faiz kararını etkileyecek ABD tarım dışı istihdam verisinde

Kritik istihdam verisi öncesi bilinmesi gereken 4 şey
BUSINESSHT 01 09 2016, 18:54

ABD ekonomisinde iyileşme veya kötüleşme sinyali olarak görülen, dolayısıyla Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararını da etkileyen tarım dışı istihdam verisi 2 Eylül'de, Türkiye saati ile 15:30'da açıklanacak.

Uzmanlara göre ağustos verisi oldukça kritik çünkü yaklaşık 10 yıl sonra ilk kez Aralık 2015'te faiz artıran ve sekiz aydır hiçbir değişikliğe gitmeyen Fed için zaman daralıyor. Yıl sonuna yaklaştıkça faiz artırma beklentileri giderek güçleniyor.

Bu önemli veri öncesi bilinmesi gereken 4 başlık ise şöyle:

1. ÖNCEKİ VERİ NASILDI?

ABD'de temmuz ayında tarım dışı istihdam 255 bin kişi arttı. Bloomberg anketine katılan analistlerin ağustos beklentisi ise 180 bin.

Temmuz işsizliğinin yüzde 4,9 oranında gerçekleştiği ABD'de, ağustos ayı için beklentiler ise yüzde 4,8 seviyesinde.

Bloomberg yazarı Muhammed El-Erian'a göre Ağustos ayına ilişkin istihdam verisinin 180 bin veya üzerinde gelmesi, ücret artışının istikralı bir şekilde devam etmesi ve işsizlik yüzde 4,9'u aşmadan işgücüne katılım oranının değişmemesi ya da artması durumunda Fed 25 baz puan artırıma gidebilir. İstihdam artışının 120 binin altında gelmesi, ücret artışının yerinde sayması ya da düşmesi durumunda ise Fed faiz artırımından kaçınabilir.

2. FED YETKİLİLERİ NE DİYOR?

Aralık 2015'te 0,25 puan faiz artışına giden Fed, o dönem 2016 için dört kademeli faiz artışı öngörse de bugüne herhangi bir gelişme olmadı. Küresel büyümenin istenilen hıza erişmemesi, ABD enflasyon hedefinin tutturulamaması ve İngiltere'nin AB'den çıkma kararı alması gibi dış faktörler nedeniyle Fed sekiz aydır tüm para politikası toplantılarını pas geçti.

Geçen hafta merkez bankacıları bir araya getiren Jackson Hole toplantısında konuşan Fed Başkanı Janet Yellen, "İstihdam piyasasında devam eden güçlü hareket ve ekonomik aktiviteyle enflasyon görünümü doğrultusunda son aylarda faiz artış ihtimalinin arttığına inanıyorum" ifadelerini kullandı.

Aynı toplantıda CNBC'ye konuşan Fed’in ikinci ismi Stanley Fischer, Yellen'in konuşmasının eylülde faiz artırımı olasılığı için açık kapı bıraktığını söyleyerek ABD'nin tam istihdama epey yakın olduğunu ve enflasyonun yüzde 2 olmasa da hedefe yaklaştığını ifade etti.

ABD ekonomisinin 2016'nın ikinci çeyreğinde beklentilerin (Yüzde 2,5) altında, yıllık bazda yüzde 1,1 oranında büyüdüğü bir ortamda Fed üyeleri, haziran projeksiyonlarına göre, yıl sonuna kadar iki faiz artışı öngörüyor. Ancak piyasa, 2016'da tek faiz artışını fiyatlıyor.

Fed'in bir sonraki para politikası toplantısı 20-21 Eylül'de.

3. TÜRK LİRASI NASIL ETKİLENECEK?

Saxo Bank FX Strateji Müdürü John Hardy'ye göre istihdam verisini bekleyen Fed'in faiz artıracağına yönelik beklentileri güçlendiren Yellen'ın Jackson Hole konuşmasından ziyade Fischer'ın açıklamaları.

Hardy, Fed Başkan Yardımcısı Fischer'ın Yellen'ın ne demek istediğini netleştirdiğini ve veriler yeterince güçlüyse eylül ve aralık aylarında iki faiz artışının işaretini verdiğini söyledi.

Tarım dışı istihdamın beklenenin üzerine çıkması ve bu durumun faiz artışı ihtimalini artırmasının etkisi ilk olarak dolara yansıyacak. Doların güçlenmesi ise, Türk Lirası'nın da aralarında bulunduğu gelişen ülke para birimlerini zorlayacak.

Hardy, 1 Eylül'de yayınladığı notunda  "ABD dolarının daha da değer kazanması için birbiriyle tutarlı göstergelerin (hem risk iştahı (daha düşük) hem de faiz oranları (daha yüksek)) gerçekleşmesi büyük olasılık" ifadesini kullandı.

AK Tatırım'dan Okan Ertem de, "Dolar/TL için 2,92-2,99 bandı takip edilebilir. Burada verilen bantlar medyan tahminin 1 standart sapması haricindeki sonuçların gelmesi durumunda kırılabilir. Diğer bir deyişle 160-200 bin bandının dışına çıkılması, yukarıda bahsedilen bantların kırılarak trend oluşmasına neden olabilir" dedi.

4. AĞUSTOS LANETİ NEDİR?

Son 5 ila 20 yılın verilerine bakıldığında ağustos ayı istihdam verileri genellikle beklentilerin altında geldi. Ekonomistlerin "ağustos laneti" olarak tanımladığı bu durumun en önemli nedeni ise tatil sezonunun en yüksek seviyede olması.

Tatil nedeniyle istihdam başvurularının düşmesi ve okul açılış döneminde mevsimsel etkilerden arındırmada yaşanan güçlükler nedeniyle hayal kırıklığı yaratan ağustos istihdam verileri, 2011-2014 yılları arasında ortalamada 94 bin artış gösterdi.

"Lanetin" diğer bir sebebi ise ağustos verisinin ayın 15'ini içermemesi. Bu tarih birçok çalışan için maaş ödeme günü olması ortalama saatlik ücret artışının zayıf gerçekleşmesine neden oluyor.  

Morgan Stanley'den Ted Wieseman'ın araştırmasına göre son 5 yılın ağustos verilerinde, ortalama saatlik ücretler bir kere aylık düşüş gösterirken 4 kere sabit kaldı. The Bureau of Labor Statistics ve Bank of America Merrill Lynch araştırmalarına göre, bu takvim etkisi ücretler verisinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip değil.

Yukarı

Business HT×