Merkez bankaları “zayıflamalı”

Finans dünyasını ABD’nin Wyoming eyaletinde bir araya getiren Jackson Hole zirvesinin gündem maddelerinden biri de merkez bankalarının elinde tuttuğu fazla finansal varlıklar nedeniyle bilançolarının giderek şiştiğiydi. Büyük Bunalım’dan bu yana ilk kez bu varlıkların azaltılması gerektiği masaya yatırıldı.

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) toplam varlıkları uzun süredir yatay seviyede seyretse de Japonya ve Avrupa’nun bilançoları genişlemeye devam ediyor. Avrupa’da talebi artırıp, deflasyonist bölgeden kaçınmak isteyen Avrupa Merkez Bankası (AMB), yakın zamanda, Mart 2017’de sona erecek 1,7 trilyon euro değerinde varlık alımı programı açıkladı. Yani gelecek yedi ayda, devlet tahvili, özel sektör varlıkları ve kurumsal tahvil alımlarıyla AMB’nin “kilo alımı” devam edecek. Bankanın toplam varlıkları, hâlihazırda bastığı banknotların üç katı değerinde.

Jackson Hole’da konuşan AMB Piyasa Operasyonları Gelen Direktörü Ulrich Bindseil, gelişmiş ülkelerin merkez bankalarının “fazlalıklarından” nasıl kurtulacaklarını şöyle açıkladı: Mükemmel ölçülerdeki bir merkez bankasının bilançosu bastığı paranın, yani nakdinin toplam değerine yakın olmalı. Bindeil konuşmasında küresel finansal kriz öncesi Fed’in varlıklarının, nakdinin çok üzerinde olduğunu hatırlattı.

Bindeil’in tavsiyeleri, küresel ekonominin mevcut durumda çok kolay hayata geçirilebilecek bir uygulama değil.

Faiz oranlarının sıfıra yakın hatta negatif seviyede olduğu ekonomilerde bilançolarda yapılacak değişiklik merkez bankalarının, muhtemel bir resesyonda ekonomiyi desteklemek için en son düşüneceği yöntemler arasında.

ABD’deki Carnegie Mellon Üniversitesi profesörlerinden Marvin Goodfriend’e Jackson Hole’da yaptığı konuşmada faiz politikaları yerine bilanço politikalarına yüklenmenin merkez bankalarını, bozuk kredi tahsisi ve kredi riskleri varsayımları yoluyla yapılan mâli teşviklere yönelteceğini söyledi. Goodfriend, bu stratejinin vergi verenlerin yükünü artıracağını ve yıkıcı enflasyonist finansmana yol açacağını ifade etti.