BIST 100 9.079,97 % 3,10
USD/TRY 32,3436 % 0,16
EUR/TRY 35,1033 % 0,09
Piyasalar
9.079,97
% 3,10
32,3435
% 0,16
35,1048
% 0,10
1,0798
% -0,28
47,65
-0,28
2.218,54
% 1,08
87,39
% 1,51
En son haberlerden haberin olsun istemez misin?

9 grafikte beklentileri aşan büyüme verisinin anatomisi

Turkey Data Monitor ekibi beklentileri aşan ilk çeyrek büyüme rakamlarını da grafiklerle masaya yatırdı

9 grafikte beklentileri aşan büyümenin anatomisi
TDM 13 06 2016, 15:31

Cuma günü açıklanan rakamlara göre Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yıllık yüzde 4-4,5 olan beklentilerin üzerinde, %4,8 büyüdü. Rakam bir önceki çeyreğin yüzde 5,7’lik büyümesinin gerisinde, ancak dışarıda küresel finansal volatilite, içeride artan terör ve jeopolitik risklere rağmen ekonominin dirençli büyüme seyrini korumayı başardığını gösteriyor. Takvim etkilerinden arındırılmış yıllık büyüme de bir önceki çeyrekten çok farklı değil.

 

Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış çeyreksel büyüme ise bir önceki döneme göre yüzde 0,8 ve 2015’in üç ve dördüncü çeyreğinin yüzde 1,1 ve yüzde 1,2’lik (revize) seviyelerine göre bir ivme kaybına işaret ediyor. Nitekim yıllıklandırılmış olarak bu yüzde 3,3 civarı bir büyümeye denk geliyor.

Talep tarafında ayrıntılara bakıldığında büyümenin bütünüyle iç talep kaynaklı olduğu, net dış talep katkısının bir önceki çeyreğin ardından yeniden negatife döndüğü görülüyor. Stok değişimlerinin büyümeye katkısı ise 0,4 puan.

İç talebin ayrıntılarına bakıldığında, özel tüketim yıllık yüzde 6,9 artış ve büyümeye 4,8 puanlık katkı ile son 4,5 yılın zirvesinde. Bunda yüksek ihtimalle yılın başındaki yüzde 30’luk asgari ücret zammının sürüklediği reel ücret artışlarının önemli rol oynadığı tahmin ediliyor.

 

Özel yatırımlarda ise bir önceki çeyreğin ardından yıllık yüzde 0,3 daralma ve büyümeye -0,1 puan katkı ile görünüm yeniden olumsuza döndü. Yatırımların kompozisyonu da sağlıklı bir resme işaret etmiyor. Nitekim inşaat yatırımları yüzde 8,2’lik bir artış yaşarken, makine ve teçhizat yatırımlarında yüzde 5’e yakın bir daralma söz konusu.

Kamu harcamaları büyümeyi desteklemeyi sürdürüyor. Yılın ilk çeyreğinde kamunun tüketim harcamaları yüzde 10,9’luk bir artış sergiledi ki bu hemen hemen kriz sonrası dönemde gözlenen en yüksek artış. Kamu yatırımlarında ise çok daha dalgalı bir seyir söz konusu olmakla birlikte seçimlerin ardından bir miktar frene basıldığı görülüyor. Bu şekilde kamunun tüketim ve yatırım harcamalarından büyümeye gelen katkı 1,2 puan.

Yıllık yüzde 6,2 büyüyen yerleşik ve yerleşik olmayan hanehalkı tüketim harcamalarının detaylarına baktığımızda, büyümenin pek homojen dağılmadığı ve birkaç kaleme yoğunlaştığı söylenebilir. Nitekim en büyük katkı yine otomobil satışlarını da içeren ulaştırma ve haberleşme kaleminden, buna belirgin bir artış (yıllık yüzde 22) sergileyen sağlık harcamalarının katkısı eklendiğinde büyümenin yaklaşık yarısının sadece bu iki kalemden geldiği görülüyor.

Yıllık bazda, sektörel katma değerler olarak büyüme rakamlarına baktığımızda, sanayinin yüzde 5,7 ile güçlü seyrini sürdürdüğü, yine yüzde 6,6 büyüyen inşaatta 2015 ikinci çeyreğinden bu yana ivme artışının devam ettiği görülüyor. Tarımda büyümenin yüzde 2,7 ile hemen hemen yatay seyrettiği, diğer yandan hizmetlerde ise yüzde 5 ile bir önceki çeyreğin altında bir büyüme yaşandığı görülüyor.

Cari açıkta devam eden gerilemenin yatırım ve tasarruf tarafından belirleyenlerine bakıldığında, bizim tahminlerimiz burada da yapısal bir iyileşme olmadığına ve gerilemenin tasarruflardaki artıştan ziyade yatırımlardaki (stoklar dâhil) azalıştan kaynaklanmayı sürdürdüğü görülüyor. Son tahlilde cari açığın gerilemesi olumlu olmakla birlikte, bunun yatırımlardaki azalmadan kaynaklanmasının sağlıklı ve sürdürülebilir bir büyüme açısından arzu edilir olmadığını ekleyelim.

 

BÜYÜME ŞOKLARA RAĞMEN DİRENCİNİ KORUYOR

Sonuç olarak manşet büyümenin birçok dış ve iç şoka rağmen direncini 2016 ilk çeyreğinde de koruduğu görülüyor – ki bu şüphesiz olumlu. Öte yandan analistler tarafından sıklıkla vurgulandığı gibi talep tarafında büyümeyi neredeyse bütünüyle kamu ve hane halkı harcamaları sırtlıyor. Büyümeyi daha sağlıklı/sürdürülebilir kılacak olan dış talep ve özel yatırımların trendinde belirgin bir canlanma veya artıya dönme sinyali ne yazık ki yok.

Yukarı

Business HT×