TDM
13 06 2016, 15:06 Güncelleme: 15:19
Geçen Cuma günü açıklanan verilere göre Nisan ayında cari açık 3 milyar dolar ile 3,2-3,4 milyar dolar civarında olan beklentilerden düşük geldi. Bu şekilde 12-aylık toplam açık Mart ayındaki 29,5 milyar dolar seviyesinden 28,6 milyar dolara, Temmuz 2010’dan bu yana en düşük seviyesine geriledi.
Daralmada yine enerji açığındaki azalış etkili oldu; ancak bu kez enerji ve altın hariç (çekirdek) dengenin de azalış kaydettiğini ve 12-aylık toplamda Mart ayındaki 2,8 milyar dolar seviyesinden 1,5 milyar dolara gerilediğini gördük. Bu aynı zamanda Haziran 2015’den bu yana en düşük düzeye de işaret ediyor. Daralma turizm gelirlerindeki bozulmaya rağmen diğer muhtelif kalemlerdeki – ticaret, gelir ve transfer hesabı – düzelmeden kaynaklanıyor.
TİCARET TARAFINDA İYİLEŞME AĞIRLIKLI OLARAK İTHALATTAKİ DARALMADAN KAYNAKLANIYOR
12-aylık toplam olarak bakıldığında ticaret tarafındaki gelişmeler dikkat çekici. Hem ihracat hem ithalat daralma kaydetse de – ki bunda euro/dolar paritesinin etkisi olduğunu hatırlatalım – iyileşmenin ithalatın daha fazla daralmasından kaynaklandığı görülüyor. Son aylarda ise ihracatın istikrarlı bir seyir izlediği, ithalatın ise enerji ağırlıklı olarak azalmaya devam ettiği gözleniyor. (Bu ihracat ve ithalat rakamlarının kapsam ve metodoloji olarak TUIK rakamlarından bazı farklılıklar gösterdiğini ekleyelim.)
TURİZMDEKİ KAYIP DERİNLEŞİYOR
Nisan ayında turizm gelirleri yıllık bazda yüzde 33 civarında azalarak 0,7 milyar dolara geriledi. Bu 12-aylık toplamda Mart ayındaki 20,3 milyar dolar seviyesinden 19,9 milyar dolara gerileme anlamına geliyor. Ocak-Nisan dönemine baktığımızda bu yıl 2,7 milyar dolar olan turizm gelirlerinin on yıllık mevsim ortalamasının belirgin altında kaldığını görüyoruz. Bilindiği gibi yaz aylarında turizm sezonunun açılmasıyla -- ve turizm gelirlerinin yükseldiği döneme girilmesiyle - -sektördeki kaybın daha da derinleşmesi bekleniyor.
SERMAYE GİRİŞLERİ MART AYINDA OLDUĞU GİBİ YİNE GÜÇLÜ SEYRETTİ
Nisan ayında finans hesabı 4,7 milyar dolar ile yine cari açığın (3 milyar dolar) üzerinde sermaye girişi kaydetti. Ancak kaynağı belli olmayan sermaye akımlarındaki (net hata noksan) 1,4 milyar dolarlık çıkış nedeniyle rezervlerde 0,4 milyar dolarlık sınırlı bir artış oldu.
AÇIĞIN FİNANSMANI PORTFÖY GİRİŞLERİ İLE SAĞLANDI
Finans hesabındaki bu 4,7 milyar dolarlık sermaye girişinde büyük oranda portföy yatırımları (3,6 milyar dolar) tarafı etkili olmuş durumda. Detaylara baktığımızda hisse senedi girişlerinin Mart’daki 1 milyar dolarlık seviyesinin ardından (bu, Kasım 2012’den beri en yüksek giriş idi) Nisan ayında 0,5 milyar dolara gerileme kaydettiğini ancak, bankaların Eurobond ihracının (1,6 milyar dolar) ve yabancıların DİBS alımlarının (1,2 milyar dolar) öne çıktığını görüyoruz.
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE UZUN VADELİ BORÇLANMA NİSPETEN DURGUNDU
Nisan ayında Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) 0,3 milyar dolarlık giriş ile geçen yılın aynı döneminin (0,6 milyar dolar) altında kaldı. 12-aylık toplamda DYY’nin 9 milyar dolar civarında yatay seyrini koruduğunu görüyoruz. Uzun vadeli borçlanma tarafında ise bankaların Nisan ayında net borç ödeyicisi (0,3 milyar dolar) özel sektör şirketler kesiminin ise net borçlanıcı (0,6 milyar dolar) olduğu görülüyor. 12-aylık toplamda ise uzun vadeli borçlanma seyrinin de nispeten durgun olduğu söylenebilir.
HATA NOKSANDAKİ OYNAKLIK DİKKAT ÇEKMEYE DEVAM EDİYOR
Son dönemde genelde giriş yönünde hareket eden hata-noksan veya kaynağı belirsiz akımlar yukarıda değinildiği gibi Nisan’da çıkış yönünde hareket etti. Tanımı gereği bu oynamalara neyin sebep olduğunu bilemiyoruz ama kaynağı belli akımlarla (finans hesabıyla) ters yönlü hareketin genelde devam ettiğini söyleyebiliriz.
